ارسال به:
بالاترین ::
دنباله ::
تویتر ::
فیس بوک ::
دیگران
|
|
|||
|
بختیار و شعر و ادبيات ايران ایرج پزشکزاد
اگر بخواهم داستان آشنايی، دوستی و همکاری ام را با دکتر شاپور بختيار
حکايت کنم، فکر می کنم بهتر است از آخر شروع کنم.
من به مناسبت اين سالگرد، درباره علاقه شاپور بختيار به شعر و ادبيات
ايران به خصوص به اشعار حافظ، چند کلمه ای می توانم خدمتتان عرض کنم.
مسلمان و مسيحی و يهودی و مريم و عيسی و موسی و همه اينها به چشمش
محترم بودند. زرتشت را حرمت می گذاشت و به خلاف اغلب شاعران بزرگ
ادبيات ما که از زرتشتی برای خوشامد شايد حکام وقت و يا آخوند با
لفظ موهن«گبر» ياد می کردند، هميشه زرتشتی را زرتشتی می خواند.
حافظ بزرگ ما جنگ هفتاد و دو ملت را محکوم می کند، نهايت کام دل را در نشاندن درخت دوستی وکندن نهال دشمنی می داند، اهل وفای به عهد است و از صحبت پيمان شکنان پرهيز می کند و مهمتر از همه يک شاعر مبارز برای نجات همونوعانش از اسارت تعبد و تعصب و خرافات است. به اين مناسبت حتی جانش را به خطر می اندازد و از سالوس و رياکاری و دروغگويی واعظ هايی که در محراب و منبر جلوه می کنند و در خلوت کار ديگر، پرده برمی دارد و اين بزرگترين خطری است که برای نجات جان همنوعانش به جان می خرد. حافظ در عين درد و غم تنهايی در اين عالم خاکی پر از ظلم و ستمگری و ظلمتی که بر محيط حاکم است، نوای نااميدی سر نمی دهد. از گشايش و خلاص نهايی اظهار ياس نمی کند، همنوعانش را مايوس نمی کند و می گويد. ز مهربانی جانان طمع مبر حافظ که نقش جور ونشان ستم نخواهد ماند بختيار می گفت ببينيد که هيچ شاعری نه مثل حافظ و نه به اندازه حافظ از قهرمانان شاهنامه فردوسی و از عظمت کسری و حشمت پرويز تجليل نکرده و حسرت نبودنشان را نخورده است. درست است که شاهنامه فردوسی شناسنامه ملت ايران است، ولی بايد قبول کرد که ديوان حافظ جلد دوم اين شناسنامه و بيوگرافی ملت ايران است. قدح به شرط ادب گير زان که ترکيبش ز کاسه سرجمشيد و بهمن است و قباد اما اين هم کلام بختيار است که اين شاعر مبارز، اين ايرانی پاک و پاکيزه نهاد ، لذت های زندگی را هم قدر می داند، «سهی قدان سيه چشم ماه سيما» را البته همراه با گل و باده گلرنگ گلبيز دوست دارد. اين کلام بختيار بود در مورد حافظ. به اعتقاد من بختيار در سرحد امکان کوشيده بود تا به منزلت صعب الوصول اين «آدمی» ناياب در عالم خاکی نزديک شود و در اين راه مراحلی را هم پيموده بود. بختيار مطلقا اهل تعصب نبود. تساهل مذهبی کاملی داشت. اهل ريا و تزوير نبود. ايران و فرهنگ و ادب ايران را صميمانه و از ته دل و بدون تظاهر دوست داشت. مکرر و مکرر ميگفت من اول ايرانی هستم بعد مسلمان. به هرحال مهمترين نکته ای که به اعتقاد من که در مورد بختيار نبايد فراموش کرد اين است که از نوجوانی و از زمانی که در فرانسه محصل بود، در راه دفاع از آزادی و دموکراسی قدم گذاشت و تا آخرين لحظه حيات از آن منحرف نشد و حيات گرانمايه را بر سر آن گذاشت. وقتی بعد از ترور بختيار از طرف بازماندگانش درباره يک شعری که فکر می کردند بر سنگ مزارش حک کنند، مورد شور قرار گرفتم به اين بيت که مکرر هم از زبان خودش شنيده بودم ، نظر دادم: روز نخست چون دم رندی زديم و عشق شرط آن بود که جز ره اين شيوه نسپريم اين را هم بايد برای تکميل نظرم درباره بختيار عرض کنم که حسنين هيکل- نويسنده و روزنامه نگار مصری در همان دوران نخست وزيری بختيار – نوشت: بختيار برای نخست وزيری يک کشوری مثل نروژ مناسب تر بود تا ايران. نظر من در اين باره آن قدرها هم از نظر حسنين هيکل دور نيست. چون لطافت طبع بختيار را می ديدم. لطافت طبعی که برای هر انسان مايه آبرو وشرف و عزت است، برای يک مرد سياسی و مبارز با آنچنان ماجراها، يک نقطه ضعفی به حساب می آمد. به خاطر دارم روزی را در زمان جنگ ايران و عراق که خبر وحشتناک انفجار موشک در يک بيمارستان و زايشگاه در تهران را خبرگزاری فرانسه منتشر کرد. انفجاری که چندين تن از مادران و نوزادن را تکه تکه کرده بود. او نشست که اعلاميه تسليتی بنويسد. من ديدم که از چشمايش اشک به روی کاغذ می چکيد. دقيقا به ياد مصاحبه تلويزيونی حاج احمد آقا خمينی درباره پدرش افتادم، که گفت: روزی که خبر مرگ برادر بزرگم حاج مصطفی را به پدرم دادند عين خيالش نبود. نشست و گفت انالله وانا اليه راجعون. بختيار، يک چنين مبارزی از اين سو، و آن کوه خشونت و بی رحمی از آن سو. اين مبارزه ای نابرابر بود. از: راديو فردا
|
||||
ارسال به:
بالاترین ::
دنباله ::
تویتر ::
فیس بوک ::
دیگران