وضعیت معیشت مردم ایران این روزها خوب نیست و اتفاقات چند دهه اخیر از جمله تحریمها، تورم ۴۰ درصدی سالیان گذشته، اوضاع نامناسب فروش نفت، نبود سرمایهگذاریهای خارجی و بسیاری دلایل دیگر شرایط را به گونهای رقم زده است که مردم ایران در حال حاضر در حال دست و پنجه نرم کردن با کمترین قدرت خرید در طول حیات خود هستند و اوضاع کنونی کار را به جایی رسانده است که از نظر رسانههای خارجی مردم ایران در یک دهه اخیر ۲۰ درصد فقیرتر شدهاند.
به گزارش روزنامه جهان صنعت:باید کمی با نگاه جدیتر به مسایلی از این دست پرداخت زیرا رکود و ضعیف شدن قدرت خرید مردم کشور از نظر اقتصادی نکته کوچک و کم اهمیتی نیست. کاهش قدرت خرید مردم به معنی کاهش تقاضا در بازار و از رونق افتادن بنگاههای اقتصادی ریز و درشت خواهد بود که خود منجر به تشدید رکود میشود و از طرف دیگر باید این نکته را هم در نظر داشت که کاهش تورم داخلی گرچه به عنوان ابزاری برای کنترل قیمتها تلقی میشود اما خود باعث نبود رونق در جامعه میشود که در نهایت به تشدید رکود دامن میزند.
گرچه طی سه سال اخیر و با روی کار آمدن دولت یازدهم شاهد کنترل نسبی قیمتها در مقابل شرایط بحرانی دولت قبل که نرخ تورم را به ۴۰ درصد رسانده بود، هستیم و شرایط اقتصادی کشور تورمی تکرقمی را در حال حاضر تجربه میکند ولی باید واقعبینانه در سطح جامعه به بررسی پرداخت و شرایط بازار را به گونهای تحلیل کرد که نشان دهد وضعیت معیشتی مردم چه تحولی داشته است.
این در حالی است که با نگاهی به وضعیت معیشت خانوار تقویت قدرت خرید و بهبود شرایط آنها را نمیبینیم و شاید اگر همین سبد کالای خانوار هم وجود نداشت شرایط بد اقتصادی به گونهای بحرانی گریبانگیر جامعه میشد. اما اگر پای بحث بازاریان هم بنشینیم خبری از رونق و بهبود شرایط اقتصادی آنها به گوش نمیرسد و تعداد نه چندان کمی هم ابراز میدارند که اوضاع کسب و کار آنها در دولت قبل نسبت به شرایط کنونی مناسبتر و امیدوارانهتر بوده است.
همه اینها در حالی اتفاق میافتد که دولت با افتخار خبر از رشد ۴/۷ درصدی میدهد و به اعداد و رقام اعلام شده بسی میبالد. در واقع روی کاغذ میتوان عملکرد دولت روحانی را مثبت ارزیابی کرد. ثابت نگه داشتن نرخ دلار در طول حیات دولت یازدهم، تک رقمی کردن تورم، رساندن اقتصاد به توسعه ۴/۷ درصدی، برداشته شدن تحریمها و … همه و همه جالب و گیرا به نظر میرسد و با نگاهی به کارنامه دولت تدبیر و امید میتوان نمره قبولی به آن اعطا کرد اما نمیتوان از شرایط واقعی و موجود در بطن جامعه به سادگی گذر کرد. چه بسا ثبات بازار ارز که یکی از مهمترین دستاوردهای دولت روحانی بوده است هم به خطر افتاده و هر روز شاهد نوسانات شدید قیمت دسته جمعی ارز هستیم. از سویی باوجود تمام دستاوردهای اقتصادی دولت در شرایط امروز ایران اثر مشهودی از رونق و بهبود قدرت معیشتی اقشار مختلف مردم دیده نمیشود و در این میان حتی وزیر اقتصاد هم نمیتواند از ابراز اوضاع ناگوار اقتصادی در کشور خودداری کند. در همین راستا طیبنیا اخیرا گفته بود که در گذشته در تحریم بودیم، قیمت نفت کاهش پیدا کرد و دولت در سالهای گذشته تمام تلاش خود را کرد برای اینکه با برداشتن تحریمهای ظالمانه شاخصهای اقتصادی را کنترل کند و در جهت ترمیم اوضاع اقتصادی مردم برآید. وی در ادامه اعلام کرد: یادمان باشد که در زمان تحریمها کشور چگونه اداره میشد و چه مشکلاتی برای فروش نفت داشتیم اما اکنون از وضعیت و معیشت مردم راضی نیستیم.
در واقع تمامی رشدهای اقتصادی و دستاوردهای مفید دولت حاضر، نهتنها نتوانسته اثر خود را بر وضع زندگی مردم بگذارد و شرایط را بهبود ببخشد بلکه اوضاع را وخیمتر از پیش هم کرده است. همین مطلب باعث شده است یکی از خبرگزاریهای معتبر بینالمللی هم از شرایط کنونی ایران به عنوان وخیم ترین دوران حیات کشور نام ببرد.
تاثیر گرانی دلار برصادرات
در همین جهت خبرگزاری آسوشیتدپرس ضمن کاهش بیسابقه ارزش ریال در برابر دلار این تحلیل را ارائه میدهد که مردم ایران نسبت به گذشته ۲۰ درصد فقیرتر شدهاند.
در این گزارش آمده است که این هفته پول ملی ایران به ۴۱۶۰۰ تومان در برابر یک دلار سقوط کرد که کمترین میزان در تاریخ این کشور است. بر اساس این گزارش در حالی که کاهش ارزش پول ایران میتواند تا حدودی صادرات این کشور را در بازارهای جهانی جذابتر کند اما از سوی دیگر مفهوم این افت ارزش این است که پسانداز مردم هم کمارزش میشود. در این راستا نگرانیها درباره اینکه رییسجمهور جدید آمریکا دونالد ترامپ با مساله هستهای ایران چگونه برخورد خواهد کرد نیز نگرانیهایی را برای پول ملی این کشور ایجاد کرده است.
فردی که خود را بابایی معرفی میکند و ساکن تهران است به آسوشیتدپرس گفت: مطمئنا کاهش ارزش پول ایران تاثیر منفی بر نحوه زندگی مردم خواهد داشت چرا که بسیاری از کالاهای خارجی را ایران وارد میکند و بسیاری از مایحتاج مردم وارداتی است و این مساله حتی تاثیر روانی هم بر مردم میگذارد.
این گزارش حاکی است طی ۱۰ سال ارزش پول ایران از ۹۲۰ تومان در برابر یک دلار به ۴۱۶۰ تومان کاهش یافته که حدود ۴۵۰ درصد افت ارزش است. بخش زیاد این کاهش ارزش در سال ۲۰۱۲ اتفاق افتاد، زمانی که آمریکا به خاطر مسایل هستهای بانکهای جهانی را از همکاری با ایران ممنوع کرد و اتحادیه اروپا تحریمهای نفتی را علیه این کشور اعمال کردند.
در پس سایه توافق هستهای در سال ۲۰۱۵ میان ایران و قدرتهای جهان، بخشی از تحریمهای جهانی برداشته شد و این خود باعث شد ایران توانایی تولید و فروش نفت خود را بالا ببرد تا بتواند زیانهای گذشته خود را جبران کند. همچنین امضای توافق با شرکتهای هواپیمایی توانست دهها میلیارد دلار ارزش تجاری به دنبال داشته باشد.
دستکاری دولت در بازار
با این حال تقویت اولیه ارزش ریال در برابر دلار به واسطه توافق هماکنون با سیر صعودی مواجه شده و ایرانیان را با ضررهای سختی مواجه کرده است. در ادامه این گزارش آمده است: دلایل زیادی برای کاهش ارزش ریال وجود دارد. از زمانی که ترامپ به عنوان رییسجمهور آمریکا اعلام شد دلار در این کشور تقویت شده است، از سوی دیگر ترامپ در کمپینهای تبلیغاتی خود بارها اعلام کرده که توافق هستهای با ایران را قبول ندارد و مذاکرات جدیدی را آغاز خواهد کرد و این مساله به ابهام در آینده این توافق دامن زده است. همچنین دولت ایران طی سالهای گذشته بازار ارز را دستکاری میکرد تا کسری بودجه دولت را پوشش دهد. این کار را انجام میدهد که از تفاوت بین نرخ دولتی و نرخ بازار ریال بیشتری از فروش نفت به دست آورد. اقدامی که در بازارهای جهانی معروف به آربیتراژ است.