جای خالی آموزش در حفاظت از میراث خوزستان

سه شنبه, 5ام اردیبهشت, 1396
اندازه قلم متن


پای هر سنگی طلا نیست

جوامع محلی آموزش‌های لازم را ندیده‌اند تا دریابند که آثار تاریخی، گنج‌های واقعی هستند نه داستان‌هایی که متصور می‌شوند پای هرسنگ نگاره‌ای گنج طلا وجود دارد.

به گزارش خبرنگار مهر، استان خوزستان سرزمینی است که همه آن را با نفت می‌شناسند، اما خوزستان اقلیمی‌است که با و وجود پتانسیل‌هایی مانند رودهای پرآب، تالاب‌ها، کوه‌ها، چشمه‌ها و پوششی جنگلی زاگرس و داشته‌های طبیعی دیگر توانسته خواستگاه، جایگاه، پایگاه، و مامن بسیاری از تمدن‌ها از دوران ایلامی، هخامنشی، ساسانی، اسلامی‌و تابه امروز باشد. خوزستان هم اکنون با داشتن ۳ اثر ثبت جهانی نشان از اهمیت و جایگاه ویژه آن دارد.

در این سال‌ها با افزایش جمعیت و بالطبع خودروهای شخصی و ناوگان رفت و آمد همگانی و وجود راه‌های شهری و روستایی پرشمار و از سویی گسترش شبکه‌های مجازی در معرفی جاذبه‌های سرزمینی توسط این شبکه‌ها، عاملی شده که گردشگران زیادی وارد مناطق طبیعی و تاریخی شوند و از آن سو ادارات و سازمان‌هایی که مدیریت میراث، گردشگری و زیست بوم را در کشور، استان و شهرستان‌ها بر دوش دارند و باید به این روند ورود گردشگران جریان درست و منظمی‌ببخشند، هیچ گونه آمادگی و برنامه مشخصی در این زمینه ندارند.

مدت‌هاست مسئولان میراث تاریخی و همچنین طبیعی کشور بر طبل تبلیغات و مانور بر روی صنعت گردشگری و توریسم می‌کوبند و با صرف هزینه‌های قابل توجه در مجامع مختلف جهانی حضور می‌یابند و کنوانسیون برگزار می‌کنند و حلال بسیاری از مشکلات کشور و اقتصاد را رونق این صنعت می‌دانند. اما چرا چشم انداز روشنی در این حوزه به چشم نمی‌خورد و متصور نیست؟


طبیعت خوزستان

دلیل آن برای فعالان و دانش آموختگان و پژوهندگان این حوزه کاملاً مشخص است، نبود و مفقود بودن چرخ دنده و حلقه اصلی این صنعت و گستره، آن هم فقدان آموزش، آموزش و آموزش مهمترین مسئله است. پژوهشی که می‌بایست درستی انجام می‌شد اما هیچگاه به آموزش و کاربردی شدن مبدل نشده است.

درحالی که اگر آموزش اصولی جوامع محلی که آثار تاریخی طبیعی در آن جای دارند به درستی و با برنامه در هر استان، شهر، روستا و بخش انجام شود، می‌توان امید داشت که در سال‌های آینده و پیش رو، حال و روز این صنعت رو به بهبود رود و با امیدواری به پیشرفت در این گسترده، آن زمان از گردشگری پایدار که مورد توجه، خواست و شعار سازمان جهانی گردشگری ( unwto) نیز قرار گرفته سخن گفت و خوش بین بود. این آموزش‌ها نه با صرف هزینه‌های هنگفت، بلکه با یک مدیریت منسجم، هدفمند و پشتکار قابل انجام است.

هم اکنون به مناطق تفریحی و تفرجگاهی استان خوزستان که سفر می‌کنید، آثار بسیار تاریخی و خاص طبیعی بصورت پراکنده وجود دارند که در شهرها و پیرامون آنها مانند ایذه، مسجدسلیمان، اندیکا، سوسن سرخاب و از آنسو تا بازفت در استان چهارمحال و بختیاری گسترده اند که با این امکانات کم، کاستی‌ها و سیستم سنگین و کم کار دولتی حتی نمی‌توان خوش بین به حفظ آنها به همین شکل بود، کما اینکه هم اکنون بسیاری از این آثار مورد حفاری، دست اندازی و آسیب‌های جدی قرار گرفته اند بدون آنکه کاری انجام و یا برنامه موثری در این خصوص در دست اقدام باشد، اما اگر این روند ادامه یابد دیگر این سرمایه‌های تاریخی که دست کم از نگاه گردشگری با وجود آنها می‌توان امیدی به جذب گردشگران و علاقه مندان داخلی و خارجی برای بازدید از این آثار و بهتر شدن حال و روز گردشگری داشت و دلخوش بود، با روند کنونی و فقدان آموزش لازم و کارا، به نظر رو به تاریکی و از میان رفتن می‌روند.


آسیب به سنگ نگاره سوزتینا بخش اندیکا یکی از چند مورد آسیب به میراث تاریخی خوزستان است

در بسیاری از این مناطق و بخش‌های کوچک و روستاها که این آثار در آنها و یا نزدیکی شان قرار دارند، نوجوانان و جوانان علاقه مندی وجود دارند که به لطف وجود آموزش و پرورش و شبکه‌های مفید اینترنتی و اجتماعی آگاهی نسبتی و علاقه مندی از خود نشان می‌دهند، اما نیاز به آموزش طبق استانداردهایی دارند تا بتوان از این نیرو و پتانسیل بیشترین استفاده را برد، این موضوع از هر سو به سود آثار تاریخی – طبیعی، جامعه میزبان و گردشگران است.

اما شوربختانه اکنون نه جامعه‌های محلی آموزش‌های لازم را دیده‌اند که هم ارزش این آثار را بیشتر بدانند و دریابند که این آثار گنج‌های واقعی هستند و باید نگهداری شوند، نه داستان‌ها و توهم‌هایی که این موضوع را متصور می‌شوند که در پای هر کدام از این سنگ نگارها و در درونشان گنجینه‌هایی از طلا سکه‌ها و جواهرات قرار دارد. همچنین راه مناسب و تابلوی مشخص و راهنمایی برای گردشگران و دوستداران وجود ندارد، شماره تلفن مشخص، گویا و دردسترسی برای معرفی و راهنمایی گردشگران و دوستداران ین حوزه هم نیست. راهنمای محلی مشخص و کارت داری در این زمینه که گردشگران بتوانند از این مناطق با کمک آنها دیدار کنند نیز وجود ندارد.

البته در این میان تقصیر و کم کاری بجز میراث فرهنگی استان و ادارات شهرستان‌ها برعهده انجمن صنفی راهنمایان استان و همینطور محیط زیست استان نیز هست و نیاز است با یک کار هماهنگ، منسجم و تیمی‌در کنار کارآموزشی و به روزرسانی دانش پرسنل طبق استانداردها به بالابردن آگاهی آنها پرداخت و از توان گروه‌ها، سازمان‌ها و تشکل‌هایی که توانایی آموزش به جوامع محلی و هدف را دارند بهره جست.

گزارش و عکس: فرهاد رهبری/دانشجوی رشته گردشگری حرفه‌ای مرکز علمی‌کاربردی میراث خوزستان


به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید

هنوز نظری اضافه نشده است. شما اولین نظر را بدهید.