کاوه کرامی
یک پژوهش تازه نشان داده است در کشورهایی که سطح دینداری جمعیت بالاتر است، وضعیت پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در دو درس ریاضی و علوم بدتر است.
این پژوهش که در دانشگاه لیدز بکت بریتانیا انجام شده است، همچنین نشان می‌دهد که بین سطح توسعه ملی و زمان صرف شده برای آموزش‌های دینی نقش با میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ارتباط نزدیکی وجود دارد.
موفقیت در زمینه آموزش و پرورش و دسترسی به مدارس معمولا نشانگر جوامعی با اقتصاد پیشرفته و سطح زندگی و رفاه بالاتر است.
از جمله ۸۲ کشور که در این پژوهش بررسی شده، کشور چک پایین‌ترین سطح دینداری را دارد در حالی که قطر به عنوان کشوری با بالاترین سطح دینداری شناخته شده است.
| رتبه | نام کشور | نمره دینداری |
| ۱ | چک | ۲.۴۲ |
| ۲ | ژاپن | ۲.۹۰ |
| ۳ | استونی | ۳.۵۳ |
| ۱۴ | بریتانیا | ۴.۱۶ |
| ۲۱ | هلند | ۴.۵۳ |
| ۲۳ | اسرائیل | ۴.۷۴ |
| ۶۷ | ایران | ۹.۰۸ |
| ۷۲ | عربستان | ۹.۵۳ |
| ۸۲ | قطر | ۹.۹۵ |
منبع: Stoet, G. & Geary, D.C
‘دینداری بیشتر و عملکرد آموزشی پائین‌تر’
پرفسور خیسبرت استوت، یکی از محققان این پروژه، به بی‌بی‌سی گفت در شرایطی که دانش آموزان زمان بیشتری را به آموختن آموزش‌های مذهبی اختصاص دهد، فرصت کمتری برای فراگیری ریاضیات و علوم دارند.
پرفسور استوت تصریح کرد که هنوز مشخص نیست کدام دین چه نوع تاثیری در عملکرد آموزشی دارد زیرا در فهرست کشورهای با کارکرد بدتر در فراگیری ریاضیات و علوم، هم کشورهای مسلمان و هم کشورهای مسیحی دیده می‌شوند.
در عین حال او افزود “اما در یک نگاه کلی، می‌توان گفت که کشورهای آسیای شرقی مانند چین و ژاپن که پایین‌ترین سطح دینداری را دارند، از عملکرد آموزشی خوبی برخوردار هستند.”
خیسبرت استوت می‌گوید علاوه بر اینکه آموزش دینی باعث بروز شکاف و جدایی در جامعه می‌شود، یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که دینداری در واقع با عملکرد پایین‌تر آموزشی همراه است.
مطالعه این پژوهشگران همچنین نشان داده است که در اکثر کشورها، از جمله بریتانیا، زنان نسبت به مردان دیندارتر هستند اما این پژوهش، رابطه معناداری بین جنسیت و عملکرد آموزشی نشان نمی‌دهد.
دولت‌ها چه باید کنند؟
پژوهشگران می‌گویند آموزش ریاضیات و علوم برای جوامع امروزی نقشی کلیدی دارد. با توجه به رابطه معکوس بین میزان دینداری و پیشرفت در زمینه ریاضیات و علوم، شاید بتوان گفت که “برای جامعه، یک رویکرد سکولار مفیدتر است.”
در نتیجه، پرفسور ستوت به دولت‌هایی که منابع بیشتری را به آموزش دینی اختصاص می‌دهند توصیه می‌کند در سیاست آموزشی خود تجدید نظر کنند.
ژوهشگران توصیه کرده‌اند که با توجه به رابطه منفی قوی بین دینداری و عملکرد آموزشی، دولت‌ها می‌توانند با “حذف دروس دینی از نظام آموزش و پرورش و سیاست‌گذاری آموزشی” سطح تحصیلی و علمی و در نتیجه، سطح زندگی و رفاه در جامعه را افزایش دهند.
مشخصات آمار در این پژوهش
پژوهشگران برای جمع آوری داده‌ها در تحقیق خود از “برنامه بین‌المللی ارزیابی دانش آموزان” ( PISA)، “سازمان همکاری و توسعه اقتصادی” OECD) (“روندهای بین‌المللی در مطالعه ریاضیات و علوم” (TIMSS)، “بررسی ارزش‌های جهانی”، “بررسی ارزش‌های اروپا” و “گزارش توسعه انسانی سازمان ملل” استفاده کرده‌اند.
در این پژوهش سطح دینداری با استفاده از پرسشنامه سراسری در میان جمعیت بزرگسالان مشخص شده است. عملکرد آموزشی در ریاضیات و علوم هم بر اساس نمره‌های درسی دانش‌آموزان ۱۴ تا ۱۵ ساله تعیین شده است.
به گفته دست اندرکاران این پژوهش، نقش دین در آموزش و پرورش تاکنون در بسیاری از نظرسنجی‌های بزرگ آموزشی نادیده گرفته شده است.
آنها تأکید دارند که با توجه به نقش قوی دین در برنامه‌های آموزشی برخی کشورها، درک بهتری از تاثیر آن بر کودکان، خانواده‌ها، و مدرسهها، به احتمال زیاد به پژوهشگران و سیاستگزاران کمک خواهد کرد تا ابزار مورد نیاز برای گزینش بهترین رویکرد آموزشی برای کودکان را تشخیص بدهند.
تفاوتی میان عملکرد آموزشی و ادیان متفاوت وجود دارد؟
پژوهش انجام شده مرکز تحقیقات پیو نشان می‌دهد که در سطح آموزش متوسطه در میان گروه‌های مذهبی نابرابری قابل توجهی مشاهده می‌شود. بر اساس یافته‌های این پژوهش، یهودیان نسبت به هر گروه مذهبی دیگر در سراسر جهان با سوادتر هستند. در حالی که هندوها کمترین سال تحصیلات رسمی را دارند.
پژوهشگران می‌گویند این شکاف‌ها در دستاوردهای آموزشی تا حدی تابع آن است که گروه‌های مذهبی در کجا متمرکز شده‌اند. به عنوان نمونه، یهودیان جهان اکثرا در آمریکا و اسرائیل زندگی می‌کنند و هر دو کشور دارای اقتصاد توسعه یافته و سطح بالایی از امکانات آموزش و پرورش هستند. در عین حال، سطح پایین آموزشی در میان هندوها نمایانگر آن است که ۹۸ در صد بزرگسالان این گروه در کشورهای رو به توسعه با درآمد پائین، یعنی هند، نپال و بنگلادش زندگی می‌کنند.
از سوی دیگر، این تفاوت در میان گروه‌های مذهبی ساکن یک منطقه واحد نیز دیده می‌شود. به عنوان مثال، در کشورهای آفریقای سیاه، پیشرفت تحصیلی در میان مسیحیان نسبت به مسلمانان بیشتر است. برخی از داشمندان علوم اجتماعی این شکاف را به عوامل تاریخی از جمله شرایط دوران استعمار نسبت داده‌اند.
یافته‌های پژوهش پیو نشان می‌دهد که در سطح جهانی، حدود ۴۱ در صد هندوها و بیش از یک سوم مسلمانان (۳۶ درصد) هیچ آموزش رسمی نداشته‌اند. این میزان در میان بودایی‌ها ۱۰ در صد و در میان یهودیان ۱ در صد است.
این در حالی است که ۶۱ در صد از یهودیان دارای درجات تحصیلی بالاتر از سطح متوسطه هستند که در مقایسه با مسلمانان (یعنی ۸ درصد) و مسیحیان (یعنی ۲۰ در صد) به مراتب بیشتر است.
پژوهش پیو که در برگیرنده ۱۵۱ کشور است نشانگر آن است که بین پیروان ادیان بزرگ جهان، از لحاظ فعالیت آموزشی تفاوت چشمگیری وجود داد.
از: بی بی سی
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید