شرق، محمدحسن نجمی: باز هم خیز برای محدودسازی جریان اطلاع‌رسانی در جلسات علنی مجلس؛ پس از ناکامی در مجلس نهم، این‌بار خبرها از پیشنهاد برخی نمایندگان به هیئت‌رئیسه مجلس برای محدودسازی ساعات حضور عکاسان در جریان جلسات علنی حکایت دارد؛ پیشنهادی که در سال ٩١ هم در قالب طرح به مجلس آمد، ولی رأی نیاورد. طبق این پیشنهاد، عکاسان فقط باید در دقایق ابتدایی جلسات علنی حضور داشته باشند.
علت این پیشنهاد هم حواشی عکس‌های اخیر بیان شده است. «غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی»، نماینده رشت و عضو فراکسیون مستقلین، این موضوع را پیشنهاد چند نماینده عنوان کرد که به هیئت‌رئیسه ارائه کرده‌اند. به گفته جعفرزاده، «این پیشنهاد موافقانی در صحن دارد». او در همین رابطه به «ایسنا» هم گفته که «پیشنهادی برای برگزاری یک جلسه بین نمایندگان و عکاسان مطبوعاتی مطرح شده که امیدواریم بتوانیم به نتیجه مطلوبی در این زمینه برسیم». بنابراین تصمیم‌گیرنده در مورد سرنوشت این پیشنهاد را باید هیئت‌رئیسه‌ای دانست که در رأس آن «علی لاریجانی» و البته چند عضو فراکسیون امید قرار دارند.
پیشنهاد برای محدودسازی حضور عکاسان به بهانه چند عکس که واکنش شبکه‌های اجتماعی را در پی داشته، در حالی مطرح می‌شود که طبق اصل ۶٩ قانون اساسی، «مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود».
٢ عکس پرسروصدا
اما عکس‌هایی که این روزها خیلی سروصدا کرده، احتمالا سرمنشأ این پیشنهاد بوده است؛ عکس‌هایی مانند گلابی‌خوردن «نادر قاضی‌پور» در جریان جلسات رأی‌اعتماد؛ این عکس‌ها در شبکه‌های اجتماعی سروصدای زیادی به‌پا کردند؛ تا حدی که دیروز به صحن علنی مجلس هم کشیده شد. در جریان جلسه علنی دیروز پس از اینکه «مهرداد لاهوتی» درباره دستور کار صحبت می‌کرد، قاضی‌پور در جایگاه هیئت‌رئیسه حضور داشت تا تذکری را مطرح کند؛ لاهوتی هم در واکنش به حضور قاضی‌پور، خطاب به او گفت: «شما که گلابی را خورده‌اید، اجازه بدهید حرفمان را بزنیم و رئیس بشنود». پس از آن بود که «قاضی‌پور» از کار خود دفاع کرد و البته عکاسانی که عکس انداختند را «فضول» لقب داد: «آقای لاهوتی گاهی اوقات در صحبت‌هایشان تهمت می‌زنند. آذربایجان‌غربی مرکز تولید میوه‌جاتی از قبیل گلابی، هلو و شلیل است. بنده این کار را کردم (گلابی خوردم) تا رئیس‌جمهور و وزیر جهاد کشاورزی بدانند تا واردات میوه خارجی را قطع کنند. می‌دانستم آنجا فضول هست، عکس می‌اندازند و از عمد این کار را کردم».
عکس دیگری که اخیرا جنجال زیادی به‌پا کرد، عکس تلاش برخی نمایندگان برای سلفی با «فدریکا موگرینی»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست، که در پایان مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری روحانی در مجلس، ازسوی عکاسان شکار شد. این عکس هم واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی داشت؛ واکنش‌هایی که باعث شد تا نمایندهای که سعی زیادی برای سلفی‌گرفتن داشت، همان شب از مردم عذرخواهی کند.
تذکرات لاریجانی
البته در جریان روزهای رأی‌اعتماد که جلسات به طور زنده از طریق شبکه خبر پخش می‌شد، صحنه‌هایی دیده شد که در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌برانگیز بود؛ واکنش‌هایی که نه به خبرنگاران مربوط می‌شد و نه به عکاسان؛ بلکه به رفتارهای نمایندگان مرتبط بود. یکی از این صحنه‌ها، تذکرهای پیاپی «علی لاریجانی»، رئیس مجلس، به نمایندگان بود تا در صندلی‌های خود بنشینند؛ تا جایی که هنگام سخنرانی رئیس‌جمهوری به سبب همهمه مجلس، لاریجانی مجبور می‌شود سخنرانی رئیس‌جمهوری را قطع کند و وارد سخنان او شود، تا به نمایندگان تذکر بدهد که به صندلی‌های خود بازگردند. این دست تذکرهای لاریجانی در اوقات دیگری هم خودنمایی می‌کند؛ آنجا که پس از دفاع رئیس‌جمهوری از وزرای خود، برای شروع رأی‌گیری لاریجانی چندین‌وچندبار مجبور می‌شود میکروفون خود را باز کند و به نمایندگان تذکر دهد که در صندلی‌های خود بنشینند. کم نیست روزهایی که لاریجانی برای اداره مجلس، مجبور می‌شود پای میکروفون نمایندگان را نام ببرد و به صندلی‌هایشان دعوت کند. یکی از این دفعات در جریان جلسه رأی‌اعتماد بود که باعث شد بیشتر از همه به چشم بیاید؛ فردای این تذکر بود که «محمد حسن‌نژاد»، نماینده مرند و جلفا، در تذکری گفت: «متأسفانه روزهایی که صحن علنی مجلس به‌صورت زنده از سیما پخش می‌شود، بهانه‌ای به دست رسانه‌ها داده است تا مجلس را بکوبند… در جلسه اخیر، رئیس مجلس به تعدادی از نمایندگان که بیشتر از پنج نفر نمی‌شدند، تذکر داد که در صندلی‌های خود بنشینند، اما رسانه‌ها این‌گونه منعکس کردند که آقای لاریجانی مبصر شده و نمی‌تواند نمایندگان را سر جای خود بنشاند». «لاریجانی» هم در پاسخ، این تذکر را درست خواند و گفت: «البته، بهتر است نمایندگان در صندلی خود بنشینند، اما رایزنی هم وجود دارد و نمایندگان مجبورند نظر افراد متخصص را بگیرند». اما چندساعت از این تذکر نگذشته بود که «اسماعیلی»، نماینده نور، پشت تریبون رفت و سخنانش را با چند بیت شعر آغاز کرد؛ نمایندگان حاضر هم پس از قرائت هر مصراع از این شعر با صدای بلند «به‌به» و «احسنت» می‌گفتند. نهایتا باز هم با تذکر لاریجانی، مسئله به پایان رسید، اما تذکرات لاریجانی فقط به نشستن نمایندگان در صندلی‌هایشان محدود نمی‌شود؛ وقتی در مجلس طرح یا لایحه‌ای به رأی گذاشته می‌شود، او بارها از نمایندگان می‌خواهد که در رأی‌گیری شرکت کنند.
نظر آیین‌نامه در باره عدم رعایت نظم
در این بین آیین‌نامه داخلی مجلس هم درباره حفظ حیثیات مجلس مطالبی دارد که در آن، نمایندگان را موظف به حفظ آن می‌کند. طبق ماده ٨٠ آیین‌نامه داخلی مجلس، «نمایندگان بر اساس مسئولیت نمایندگی، متعهد و ملتزم به حفظ حیثیات مجلس و نمایندگان و رعایت نظم و نوبت و اجرای آیین‌نامه داخلی می‌باشند. در مواردی که نمایندهای رعایت تعهدات فوق را ننمایند، اقدامات ذیل به ترتیب از طرف رئیس به عمل خواهد آمد: «تذکر شفاهی در جلسه علنی»؛ «اخطار در جلسه علنی»؛ «احضار و توبیخ متخلف در جلسه هیئت‌رئیسه». ماده ٨١ هم می‌گوید: «رئیس جلسه نسبت به نمایندگانی که از موضوع مذاکره خارج می‌‌شوند یا بدون اجازه صحبت می‌کنند و همچنین نسبت به نمایندگانی که به واسطه رعایت‌نکردن آیین‌نامه داخلی یا به انحای دیگر رعایت نظامات مجلس را نمی‌نمایند، تذکر می‌دهد». در ادامه این مواد از آیین‌نامه داخلی، ماده ٨٢ ابراز می‌دارد: «در‌صورتی‌که رئیس به یکی از نمایندگان دو بار تذکر داد و نماینده مجددا از حدود نظم خارج گردید، رئیس به او اخطار می‌کند». ماده ٨٣ آورده که «توبیخ که سبب درج در پرونده و گزارش در مجلس می‌شود، در موارد ذیل اجرا می‌گردد: «در صورتی که نمایندهای پس از اخطار در همان جلسه از حدود نظم خارج شود»، «در صورتی که نمایندهای ظرف یک ماه چهار مرتبه در جلسات متوالی یا شش مرتبه در مجموع مورد تذکر واقع شده باشد»، و «کسانی که بیش از سه جلسه متوالی یا در مجموع پنج جلسه در یک ماه تأخیر غیرمجاز داشته باشند»».
پیشنهاد سابقه‌دار
البته واژه «فضول» که «قاضی‌پور» به کار برد، نسبت به واژگانی که «مهدی کوچک‌زاده» در مجلس نهم خطاب به خبرنگاران به کار برد، واژه بدی به حساب نمی‌آید. اسفند ١٣٩١ بود که طرح اصلاح موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس در دستور کار قرار گرفت؛ طرحی که مشابه همین پیشنهادی است که دیروز در راهروهای مجلس شنیده شد.
بر‌اساس پیشنهاد کمیسیون تدوین آیین‌نامه که اسفند ٩١ بررسی شد، قرار بود تصویربرداران و عکاسان رسانه‌ها به جز تصویربرداران و عکاسان صداوسیما و خانه ملت (خبرگزاری مجلس)، فقط یک ساعت اول آغاز جلسه علنی مجلس اجازه داشته باشند در صحن علنی مجلس حضور یابند؛ اما پس از ارائه پیشنهاد‌های موافق نمایندگان مبنی بر تداوم حضور عکاسان و فیلم‌برداران، مجلس در نهایت به این نتیجه رسید که فیلم‌برداران و عکاسان رسانه‌ها طبق روال جاری در مجلس حضور یافته و به تهیه فیلم و عکس بپردازند.
در جریان بررسی این طرح بود که مهدی کوچک‌زاده، نماینده وقت تهران، تذکری را در جلسه علنی مطرح کرد. او در بخشی از تذکرش گفت که «در اینجا عده‌ای عنوان‌شان خبرنگار است؛ اما در بین‌شان هرزه‌نگار هم داریم». این توهین کوچک‌زاده با واکنش‌های زیادی روبه‌رو شد. مدتی پس از رأی‌نیاوردن این طرح لاریجانی، رئیس مجلس، در مصاحبه‌ای با اشاره به این طرح گفت که «من با این کار موافق نیستم و نباید چنین چیزی مطرح می‌شد».
معنی «علنی»
در‌این‌بین مسئله‌ای که بهتر است مشخص شود، تعریف جلسه علنی از نظر نمایندگان پیشنهاد‌دهنده است؛ در لغت‌نامه دهخدا معنی کلمه «علنی» به «آشکارا» معنی شده است؛ یعنی جلسه‌ای که باید آشکارا باشد. به عبارت دیگر محدودسازی حضور عکاسان به‌نوعی با معنای «جلسه علنی» در تضاد است. حالا با توجه به گفته‌های «علی لاریجانی»، رئیس مجلس، در مراسم روز خبرنگار که از رفع محدودیت‌ها برای خبرنگاران صحبت کرده بود، باید دید هیئت‌رئیسه و به‌ویژه «لاریجانی» در دهمین سال ریاستش بر مجلس، برای محدودسازی عکاسان چه تصمیمی می‌گیرند؛ تصمیمی که اگر با پیشنهاد محدودسازی حضور عکاسان موافقت کند، در آینده از هیئت‌رئیسه سال دوم مجلس دهم به‌عنوان محدودکنندگان حضور عکاسان در مجلس یاد خواهد شد.
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید