آرزو میرزاخانی
«دنا» سرزمینی با درختان بلوط و طبیعتی غنی است که حالا چند سالی می شود بی مهری طبیعت از یک سو و سودجویان و مسوولان از سوی دیگر بلای جانش شده است؛ از حمله آفات و سوزاندن درختانش برای فروش در بازار داغ زغال گرفته تا ساخت کارخانه پتروشیمی به بهانه ایجاد اشتغال و نابودی رودخانه های جاری آن.
این بار اما صحبت از ساخت کارخانه پتروشیمی «سقاوه» در بویراحمد با اعتبار سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. «داریوش دیودیده»، رییس اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان کهگیلویه و بویراحمد در مصاحبه ای با پایگاه خبری «دنا»، هدف از ساخت این کارخانه پتروشیمی را ایجاد اشتغال برای یک هزار و ۳۰۰ نفر اعلام کرده است. او گفته است پتروشیمی سقاوه تنها یکی از پنج طرحی است که قرار است در این استان راه اندازی شود. به ادعای وی، با به ثمر رسیدن این پنج طرح، ده ها طرح پایین دستی پتروشیمی و هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در استان ایجاد خواهد شد.
مجوز تاسیس کارخانه پتروشیمی سقاوه بهمن سال ۹۵ صادر شد. این کارخانه قرار است در منطقه “مارگونه” ساخته شود؛ دشتی خیلی خاص با حال و هوایی ویژه. یک از اهالی این منطقه به ایران وایر می گوید: « این دشت قبلا جایگاه عشایر بود اما خشکسالی که شد، عشایر به منطقه “مورزرد” کوچ کردند و مارگونه تقریبا خالی از عشایر شد. بعد از این اتفاق، قرار شد یک شهرک صنعتی در منطقه ساخته شود. به همین علت یک کارخانه سیمان ساخته شد و بعد هم به پتروشیمی مجوز دادند.» مجوز کارخانه سیمان مارگون که سرمایه گذار آن لبنانی است، سال ۸۶ صادر شد. فعالان محیط زیست از همان ابتدا به صدور مجوز برای چنین پروژه هایی معترض بودند. محمد درویش، فعال محیط زیست اسفند۸۶ نوشت که این منطقه «دربرگیرنده مرغوب‌ترین پوشش گیاهی طبیعی کشور بوده و در شمار عالی‌ترین اندوخته‌های ژنتیکی فلات ایران محسوب می‌شود» و در صورت بهره برداری از این کارخانه، « برخی از مهمترین گونه‌های مرتعی ایستگاه پژوهشی مارگون به شدت آسیب خواهند دید.» با این حال این مخالفت ها به جایی نرسید و کارخانه سیمان مارگون بهمن۹۵ به بهره برداری رسید.
فعالان محیط زیست می گویند زمین های پتروشیمی سقاوه، زمین های کشاورزی است و هنوز کشاورزان در این منطقه در حال کشت محصول هستند و ساخت این پتروشیمی ضربه بزرگی به کشاورزی و اکوسیستم منطقه می زند.
اعتراض ها به بهره برداری از پتروشیمی سقاوه که بزرگ ترین و مدرن ترین پتروشیمی بخش خصوصی خوانده می شود اما خیلی بیشتر از سیمان مارگون بود. علتش می تواند افزایش حساسیت مردم، گسترش توجه رسانه ها به موضوع محیط زیست و قوی تر شدن صدای فعالان محیط زیست باشد. حرف حساب شان اما چیست؟ اول اینکه آنها می گویند زمین های پتروشیمی سقاوه، زمین های کشاورزی است و هنوز کشاورزان در این منطقه در حال کشت محصول هستند و ساخت این پتروشیمی ضربه بزرگی به کشاورزی و اکوسیستم منطقه می زند.
چند استاد دانشگاه علوم پزشکی کهگیلویه و بویراحمد، ۱۰ اردیبهشت ۹۷ نامه ای به استاندار این استان نوشتند، به معضلات مهم دیگری اشاره کردند: «با توجه به مصرف شبانه روزى حدود ۶٠ هزار متر مکعب آب در یاسوج و حاشیه ىِ آن و نیاز به مصرف روزانه ٣٠٠ هزار متر مکعب آب (مشابه پتروشیمی ماهشهر)در شبانه روز جهت پتروشیمى سقاوه، آیا تهیه آب مورد نیاز براى این پروژه آنهم با توجه به خشک سالى هاى اخیر امکان پذیر است؟» مهم ترین منبعی که قرار است آب این پتروشیمی را تامین کند، رودخانه بشار است. رودخانه بشار یکی از سرشاخه های رود کارون محسوب می شود. بنابراین فعالان محیط زیستی که نگران کارون هستند، به این موضوع معترض هستند. مردم ساکن حوالی این رود هم به برداشت آب از این رودخانه معترض هستند. آنها در طول ماه های اخیر نامه های متعددی نوشته اند و تجمع هم کرده اند. سایت دنانیوز درباره وضعیت یکی از روستاهایی که از این طرح ضرر می کند، نوشته است: «روستاهای بخش پاتاوه بیش از ۵۴۰۰ خانوار که در حومه رود بشار واقع شده اند بیش از ۳ هزار زمین زیر کشت برنج و چندین طرح ماهی بزرگ وجود دارد که با انتقال آب این رودخانه برای پتروشیمی بویراحمد معیشت بخش عظیمی از مردم این روستاها به خطر خواهد افتاد.» نگرانی درباره استانداردهای رهاسازی پسماند در طبیعت و رواج برخی بیماری ها هم در لابلای حرف های معترضان شنیده می شود و معترضان می گویند اجرای این طرح که قرار است باعث اشتغالزایی شود، در نهایت باعث از دست رفتن شغل های زیادی در روستاهای حاشیه رودخانه بشار و مهاجرت روستاییان به شهر و افزایش آسیب های اجتماعی خواهد شد.
یک دعوای دیگر درباره مالکیت زمین های پتروشیمی است. حداقل ۴ خانواده ساکن روستاهای این منطقه درباره مالکیت زمین های تعلق گرفته به این پتروشیمی، ادعاهایی مطرح کرده اند و برخی معترضان هم می گویند زمین های این منطقه وقف یک امامزاده بوده ولی ماموران دولت با زورگویی و ضرب و شتم کشاورزان، این زمین ها را تصرف و واگذار کرده است. ۲۱آذر۹۶، عزت اله بهشتی فرد، مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد گفت زمین این پتروشیمی «سند رسمی به نام دولت جمهوری اسلامی ایران داشت و با طی تمام مراحل قانونی به شرکت مجتمع بین المللی پتروشیمی دنا بویراحمد واگذار شد.» سابقه سرمایه گذار پروژه هم در بروز این حرف و حدیث ها موثر بوده است. یکی از اهالی منطقه به ایران وایر می گوید: «مالک و سازنده پتروشیمی، جوانی به نام “لهراسب باقری” است که یکی از بزرگ ترین بدهکاران بانکی و فرزند “خسرو باقری”، از اهالی قدرتمند منطقه است. او پدر صنایع بزرگ ورشکسته استان به شمار می رود. بنابراین، احتمال این که این پروژه به قصد زمین خواری باشد، زیاد است. زیرا با توجه این که او یک بدهکار عمده بانکی است، توانایی به پایان رساندن پروژه را ندارد و به نظر می رسد تنها قصدش، مالک شدن زمین های دولت است.»
مهم ترین منبعی که قرار است آب پتروشیمی را تامین کند، رودخانه بشار است. رودخانه بشار یکی از سرشاخه های رود کارون است. بنابراین فعالان محیط زیستی به این موضوع هم معترض هستند.
او معتقد است باقری ها نمی توانند قدمی برای ساخت کارخانه پتروشیمی بردارند:«آن ها ممکن است زمین های منطقه را مالک شوند و بعد بگویند پتروشیمی معارض دارد و پروژه بخوابد.» او از کارخانه نان بلوط، فولاد و قند به عنوان سه تجربه این خانواده یاد کرده که مشکلات مالی و اجرایی بسیاری دارند: «ما معتقدیم آن ها ظاهر موضوع هستند و کسان دیگری به لحاظ مادی آن ها را تامین می کنند. در این منطقه مردم فقط مجوز می گیرند و مجوزها را معامله می کنند.»
با وجود همه مخالفت ها، از هفته گذشته مقام های استانی با قدرت بیشتری برای دفاع از این طرح وارد عمل شدند. آیت الله ملک حسینی، نماینده ولی فقیه در استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از این چهره ها بود که حرف هایش هم حاشیه ساز شد. او با حمله تندی خطاب به این افراد گفته است: «خطر آینده استان، معارض های ساختگی است. باید به جنگ این گونه افراد و فعالیت های آن ها برویم. نباید به خاطر چهار بوته علف، شکم هزاران انسان گرسنه بماند. می‌گویند تمام جنگل‌های اطراف خراب می‌شود و دودش آلودگی ایجاد می‌کند. باید از آن ها بپرسیم آیا اصلا می‌دانید که دود کارخانه پتروشیمی چه موادی دارد؟ شاید اتفاقا دود یک کارخانه به گونه‌ای باشد که اگر روی برگ‌ها بنشیند، مواد غذایی به برگ‌ها بدهد.»
اما یکی از محلی ها که از معترضان به ساخت پتروشیمی سقاوه است، باور نمی کند که این حرف ها را آیت الله ملک حسینی زده باشد: « فایل صحبت های آیت الله ملک حسینی را دزدیده و تکه هایی از آن را منتشر و تکه هایی را هم دست کاری کرده اند تا نشان بدهند ملک حسینی با آن ها موافق است. در حالی که ملک حسینی از طرف‌داران محیط زیست در منطقه است. او در ماجرای آزادسازی محیط بانان دنا هم نقش موثری داشت. اما چون بسیار محترم است و مردم منطقه حرفش را قبول دارند، باقری از آبرو و اعتبار او به نفع خودش هزینه کرده است.»
پس از بالا گرفتن حرف و حدیث درباره حرف های ملک حسینی او توضیح داد « «منظورم از معارضات، معارضه بر پایه عنادهای منطقه ای، عنادهای محلی و عنادهای سیاسی» بوده که ساختگی هستند و واقعی نیستند. حرف هایش به تندی قبل نبود ولی کماکان نشان می دهد که حامی ایجاد پتروشیمی سقاوه است. نمایندگان مجلس هم موضعی شبیه او دارند و مقام های استان هم، فعلا زور موافقان خیلی زیاد است و صدایی که شنیده نمی شود، صدای محیط زیستی ها و روستایی هاست.
از: ایران وایر
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید