محمدحسین نجاتی
چندسالی است که مسوولان وزارت علوم و سازمان سنجش آموزش کشور اقدام به ارایه آمارهای افتخارآمیز از بالارفتن شانس قبولی داوطلبان کنکور، مجاز به انتخاب‌رشته‌شدن همه داوطلبان کنکور یا مسایلی از این دست می‌کنند.
در تازه‌ترین آنها، عباس خدایی، رییس سازمان سنجش می‌گوید: «شانس قبولی کلی داوطلبان ۷۰درصد است. یعنی از هر ۱۰۰ نفر ۷۰ نفر قبول خواهند شد.» بالارفتن شانس قبولی داوطلبان کنکور و مجاز به انتخاب‌رشته‌شدن همه داوطلبان، واقعیتی جاری در کنکور سراسری است اما تمام واقعیت نیست.
چراکه آمارهای رسمی سازمان سنجش آموزش کشور نشان از آن دارد بالارفتن شانس قبولی در کنکور مربوط به دانشگاه‌های دولتی و باکیفیت کشور نیست، بلکه مربوط به دانشگاه‌هایی همچون، دانشگاه پیام‌نور، دانشگاه‌های غیرانتفاعی، دانشگاه‌های مجازی و نیمه‌حضوری و… می‌شود. بر اساس آمارهای رسمی، یک‌میلیون‌و۳۱هزار داوطلب در کنکور سراسری شرکت کرده‌اند که ظرفیت‌های اعلام‌شده از سوی دانشگاه‌ها رقمی معادل ۳۶۹هزارو۵۹ صندلی در دانشگاه‌هاست.
اما نکته حایزاهمیت، سهم بالای دانشگاه‌های پولی و سهم اندک دانشگاه‌های رایگان و باکیفیت در ظرفیت‌های اعلام‌شده است.
بررسی‌های «شرق» نشان می‌دهد از مجموع ۶۷۹هزارو۵۹ ظرفیت کنکور، ۵۷۳هزارو۴۴۴ ظرفیت مربوط به دانشگاه‌های پولی (معادل ۴/۸۴درصد از کل ظرفیت‌ها) و ۱۰۵هزارو۵۸۸ ظرفیت مربوط به دانشگاه‌های دولتی و باکیفیت (معادل ۶/۱۵درصد از کل ظرفیت‌ها) است. با این حساب صحبت‌های رییس سازمان سنجش مبنی بر اینکه «از هر ۱۰۰ نفر ۷۰ نفر قبول خواهند شد» را باید اینگونه در معرض دید و تصمیم داوطلبان و خانواده‌های آنها قرار داد که از هر ۱۰۰ نفر ۱۰ نفر در دانشگاه‌های دولتی و رایگان جذب می‌شوند و از هر ۱۰۰ نفر ۶۰ نفر در دانشگاه‌های پولی اعم از پیام‌نور، غیرانتفاعی، مجازی و نیمه‌حضوری، دوره‌های شبانه، دانشگاه فرهنگیان و پردیس‌های خودگردان جذب می‌شوند؛ مساله‌ای که از یک‌سو نشان‌دهنده خاموش‌شدن تدریجی چراغ آموزش‌عالی رایگان و باکیفیت در کشور است و از سوی دیگر غلبه دانشگاه‌های پولی (و باکیفیت پایین‌تر نسبت به دانشگاه‌های دولتی) بر دانشگاه‌های دولتی و مادر کشور است.
به عبارت دیگر این مساله باعث شده بخش زیادی از داوطلبان کنکور سراسری علاوه بر اینکه شانس اندکی برای قبولی در دانشگاه‌های دولتی داشته باشند، مجبور به حضور در دانشگاه‌هایی شوند که کیفیت آموزشی پایین‌تری نسبت دانشگاه‌های پولی دارند و در قبال خدمات آموزشی از دانشجویان شهریه‌هایی نیز دریافت می‌کنند.
ظرفیت مازاد در رشته ریاضی و کمبود ظرفیت
در رشته تجربی
فارغ از مسایل مطرح‌شده، آمارهای سازمان سنجش نشان می‌دهد، در رشته ریاضی مازاد ظرفیت و در رشته تجربی کمبود ظرفیت وجود دارد. در همین رابطه، رییس سازمان سنجش با بیان اینکه در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی مازاد ظرفیت وجود دارد، گفت: تعداد مجازین به انتخاب رشته در گروه علوم ریاضی و فنی ۱۹۱هزارو۵۵۱ نفر و ظرفیت پذیرش ۲۵۴هزارو۶۸۶ نفر است. خدایی ادامه داد: تعداد داوطلبان مجاز به انتخاب رشته در گروه آزمایشی علوم‌تجربی ۴۴۳هزارو۸۸۱نفر و ظرفیت پذیرش آن ۱۹۰هزارو۱۴۰نفر است.
تعداد داوطلبان مجاز به انتخاب رشته در گروه آزمایشی علوم انسانی ۲۱۷هزارو۲۴۵نفر و ظرفیت پذیرش آن ۲۱۳هزارو۹۱۱ نفر است.
وی در مورد تعداد ظرفیت گروه آزمایشی هنر و زبان‌های خارجی نیز اظهار کرد: تعداد داوطلبان مجاز به انتخاب رشته در گروه آزمایشی هنر۴۰هزارو۶۴۰ نفر و ظرفیت پذیرش آن ۱۶هزارو۱۸۲نفر است. تعداد داوطلبان مجاز به انتخاب گروه‌های آزمایشی زبان‌های خارجی نیز ۹۹هزارو۱۰۴نفر و ظرفیت پذیرش آن ۲۰هزارو۷۷۸نفر است. به‌طور کلی تعداد داوطلبان به انتخاب رشته در آزمون سراسری سال ۹۳، ۹۹۲هزارو۴۲۱نفر است و ظرفیت پذیرش آن ۶۹۵هزارو۶۹۷ نفر است.
دانشگاه‌های پولی نیازمند توجه جدی
دولت تدبیر و امید
دانشگاه‌های پولی در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالش‌های آموزش‌عالی است که در دولت‌های نهم و دهم سهم آنان در آموزش‌عالی کشور افزایش یافت و حالا دامنگیر دانشگاه‌های کشور شده است. بخش اول دانشگاه‌های پولی مربوط به دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه پیام‌نور و غیرانتفاعی است؛ دانشگاه‌هایی که در مقایسه با دانشگاه‌های مادر و دولتی کشور نه‌تنها تلاشی برای رقابت و افزایش کیفیت آموزشی خود نمی‌کنند، بلکه هرسال سهم آنان در ظرفیت پذیرش دانشجویان در کنکور سراسری افزایش می‌یابد؛ اتفاقی که از سال ۱۳۸۷ در آخرین سال فعالیت دولت نهم آغاز شد و در دولت دهم نیز بیش از پیش تقویت شد.
بخش دوم دانشگاه‌های پولی پردیس‌های پولی دانشگاه‌های مادر کشور از جمله دانشگاه تهران، علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف و… است. این دانشگاه‌ها از سال ۱۳۸۸ همزمان با آغازبه‌کار دولت دهم، شروع به فعالیت کردند. هدف ابتدایی این پردیس‌های پولی جلوگیری از مهاجرت دانشجویان ایرانی به کشورهایی نظیر هند و مالزی و جذب دانشجویان خارجی بود. اما آنچه که طی پنج‌سال اخیر از عملکرد پردیس‌های پولی به چشم می‌آید، فرش قرمز این پردیس‌ها برای کسانی است که توانایی پرداخت مالی ۴۰ تا ۸۰میلیون‌تومان برای دریافت مدرک فوق‌لیسانس و دکترا (با مهر دانشگاه‌های مادر نظیر دانشگاه تهران، علوم‌پزشکی تهران، صنعتی شریف و…) را دارند؛ مساله‌ای که به‌روشنی عدالت آموزشی در ایران را خدشه‌دار می‌کند. حالا به نظر می‌رسد این دو بخش از دانشگاه‌های پولی که در دولت‌های نهم و دهم به دلیل سیاست‌های غلط در حوزه آموزش‌عالی شروع به فعالیت کرده‌اند و روزبه‌روز سهم خود را افزایش داده‌اند نیازمند توجه جدی دولت تدبیر و امید است؛ توجه جدی‌ای که می‌تواند کیفیت ازدست‌رفته در برخی بخش‌های آموزش‌عالی ایران را دوباره به نظام آموزش‌عالی کشور بازگرداند.
از: شرق
به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید