گويا: یکی از رهبران جنبش تونس از تاثیر جنبش دموکراسی خواهی ایران سخن می گوید.

شکست انقلاب اسلامی در ایران و بی اعتباری جمهوری اسلامی همراه با افزایش اعتبار جهانی جنبش دموکراسی خواهی ایران موجب افول گرایش های اسلام گرایانه در برخی از کشورهای اسلامی به سود جنبش های چپ و دموکراتیک شده است. نقش این جریانات در جنبش اعتراضی تونس بسیار چشمگیر است.

شامگاه روز جمعه 14 ژانویه هنگامی که هواپیمای دیکتاتور فراری تونس در آسمان مدیترانه نومیدانه به دنبال پنگاه امن سرگردان است، توفیق بن بارک یکی از مخالفان او در گفتگو با رادیوی بین المللی فرانسه می گوید: جوانان ما نهایت مدنیت و هوشیاری را در اعتراضات خیابانی از خود نشان دادند. آنها از جنبش اعتراضی ایرانیان آموخته بودند و در طلب آزادی و عدالت به میدان آمدند، اما بن علی با گلوله به آنان پاسخ داد و نزدیک به صد نفر از مرد م را کشت.

یک آموزگار دانشگاه نیز در گفتگو با همین رادیو سخنان او را تکرار می کند. می گوید: "جوانان ما با بهره گیری از شبکه اینترنت و تلفن های همراه همان کارستانی کردند که ایرانیان یکسال پیش کرده بودند. منتها هیچ کس فکر آن را هم نمی کرد که بن علی به این زودی ها ساقط شود." و من که غروب راه پر نشیب و فرازم تنها در گذر از بهار آزادی ایران، رنگ و بوی زندگی می گیرد در خلوت اتاق کارم لرزان و آرام اشک می بارم. چندان که باران اشک واژه های درهم این یادداشت را در خود غرق می سازند. اشک شوقی که از سرچشمه امید و آرزوهای آغشته به غبار حسرت جاری شده است.

امیدم واهی نیست وقتی به قدرت نافرمانی مدنی و به پوشالی بودن بنای استبداد و سرنوشت محتوم آن در دوران معاصر می اندیشم. حسرتم از آن است که چرا ایران که مردمانش بیش از قرنی است پیشگام و الهام بخش بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بوده اند امروز هنوز با چنین خودکامگان بی فرهنگ و بی رحمی روبه رو است.

با خود می اندیشم که سرنگونی حکومت جبا رو ستمگر شرافتمندانه ترین و عادلانه ترین آرزو و اقدامی است که هر ملت آزاده ای – اگر بتواند- به آن متوسل می شود. و در این جا توانستن یعنی چیره شدن بر ترس و نومیدی! به محض آن که ترس از میان مردم رخت بربندد در کاخ استبداد رخنه می افتد.
مبارزه برای واژگون کردن تخت حکومتگرانی که با زندان و گلوله به آزادی خواهی و عدالت طلبی مردم خود پاسخ می دهند برخلاف برخی مدعیات، توسل به قهر و یا خروج از مسیر جنبش بدون خشونت نیست. نافرمانی مدنی و سرپیچی از قانون و قرارهای رژیم جبار نیز هرج و مرج و ضدیت با قانون نیست. اصلا برای رهایی از چنگال خودکامگان راه دیگری وجود ندارد. آنها هرگز و هیچ گاه با خواهش و تمنا و یا پند واندرز عرصه قدرت را خالی نکرده اند!

بن علی از تبار همه آنهایی بود که هرگاه ماسک های فریبکارانه ایدئولوژیک از نوع ناسیونالیستی و یا مذهبی از چهره شان فرو می افتد، همگی هم سان و هم شکل می شوند. آدم های مسخ شده ای که مستی قدرت همه خصایل انسانی را از آنان ستانده است. وقتی در قدرتند کوس "بصیرت" و نبوغشان گوش فلک را کر می کند و آنگاه که از اریکه قدرت به زیر می افتند از همه موجودات عالم حقیرتر و زبون تر می شوند. رسانه های کیهان صفت تونس که صرفا برای دلخوشی و تقویت روحیه بن علی و ایادی او بودجه دولتی را هدر می دادند تا همین یکماه پیش در سخن گفتن از "بصیرت" و درایت داهیانه او با هم مسابقه گذاشته بودند. نظامیانی که مدالهایشان نه بخاطر شجاعت در جنگی شرافتمندانه در دفاع از مردم و میهنشان بلکه برعکس بخاطر دنائت و بیرحمی درسرکوب و ارعاب هم شهری های و هم محلی های خود کسب کرده بودند، مدام در مراسم رسمی در کنار او قدرت رهبر را به نمایش می گذاشتند. تونس "جزیره با ثباتی" شده بود که بسیاری از اروپائیان آن را نمونه موفقی از توسعه آمرانه تلقی می کردند. و بورژواهای اروپایی در سایه امنیتی که بن علی درست کرده بود در آنجا به تجارت زمین و ویلا مشغول بودند. و حالا به سرعت همه غافلگیر و انگشت حیرت به دندان می پرسند چرا چنین شد؟

سقوط شتابان بن علی بار دیگر نشان داد که به دوران انقلاب ارتباطات و عصر اینترنت که مردمان همه سرزمینها ساکنان دهکده جهانی اند و از حال و هوای هم باخبرند و اشتیاق همه جهانیان بویژه نسل های جوان به آزادی جهانگیر شده همه ملتها شایسته آزادی اند و سرنوشت همه خودکامگان به مویی بند است. چنان که هرلحظه جرقه ای کوچک در گوشه ای از قلمرو آنان می تواند به سرعت همه جا را شعله ور کند و خودکامگان را پیش از آن ازکه از خواب غفلت بیدار شوند به خاک سیاه بنشاند. چه دودمانهایی که در این دو دهه دود شدند و به هوا رفتند! و شگفتا که سرنوشت هیچ یک از آنان مایه عبرت دیگری نشده است. شاید به آن دلیل که آنها تا آخرین لحظه در محاصره چاپلوسان و دروغگویانی هستند.

فرار بن علی آغاز سیه روزی آدم کشانی است که به فرمان او قلب هم وطنان به جان آمده خود را هدف می گرفتند. بن علی در لحظه فرار فقط به فکر نجات خود بود و به هیچ کدام از مزدوران سینه چاک و آدم کشان حلقه به گوش خود که به فرمان او عربده کشان می کشتند و شکنجه می کردند فکر نمی کرد. حتی سرکرده آنان وزیر کشور خود را برای نجات خویش قربانی کرد. ای کاش سرنوشت ننگین آدم کشانی که نزدیک به صد تن از جوانان کشور خود را قربانی قدرت پرستی بن علی کردند و حالا باید در پیشگاه مردم خود محاکمه و مجازات شوند درس عبرتی شود برای نیروهای نظامی و انتظامی ایران! تا که در آینده زیربار فرماندهانی که برای منافع و مطامع خود به آنان فرمان آدم کشی می دهند، نروند.

بن علی پس از 23 سال حکومت پلیسی زمانی متوجه افول حتمی خود شد که فهمید دیگر نه تنها برخی از فرماندهان ارتش تونس برخلاف سران نیروهای انتظامی حاضر به سرکوب مردم نیستند، بلکه حتی در میان نیروهای پلیس نیزبرسر ادامه خونریزی اختلاف نظر بروز کرده است. در این هنگام بود که او خواسته های مردم را یکی پس از دیگری پذیرفت و حتی قبول کرد که آزادی کامل احزاب و مطبوعات را بپذیرد و ظرف 6 ماه انتخابات آزاد برگزار کند.بن علی در آخرین روزحکومت خود ناگهان متوجه شد که آزادی چیز خوبی است، حکومت مادام العمر بد است، مردم را نباید سرکوب کرد و مدعی شد که همه جنایات 23 سال او بخاطر گوش دادن به اطرافیانش بوده در حالی که خود خلاف آنان فکر می کرده است!

اما مردم دیگر به چیزی کمتر از دستگیری و محاکه او و همدستانش راضی نبودند. بدینسان بود که بن علی که تا یکماه پیش، پیشنهاد کوچکترین اصلاحات را در نظام سیاسی تونس برنمی تافت، برای نجات جان خود چاره ای جز فرار ندید. تونس البته هنوز با دموکراسی سیاسی فاصله دارد، نخست وزیر بن علی خود را جانشین موقت او اعلام کرده، اما همه قرائن نشان می دهد که مردم و اپوزیسیون زیربار کسی که در یازده سال گذشته مجری فرمان های بن علی بود نخواهند رفت. انقلاب سیاسی تونس در روزهای آینده وارد فاز جدیدی برای برگزاری انتخابات آزاد خواهد شد. انتخاباتی که سرکردگان رژیم پیشین نتوانند در آن دخالت کنند. ازهم اکنون تلاش برای ایجاد کنوانسیونی (مجلس موسسان) از سران مختلف اپوزیسیون به منظور رهبری جنبش اعتراضی و برگزاری انتخابات آزاد آغاز شده که سازمانهای چپ و دموکرات در آن نقش مهمی دارند.

جنبش اعتراضی چندروزه مردم تونس بار دیگر قدرت خارق العاده نافرمانی مدنی را در دوران جدید در مقابله با رژیم های دیکتاتوری به نمایش گذ اشت. رژیمی که ظرف 23 سال با اقتدار حکومت کرده بود و در انظار بسیاری از ناظران جهانی یکی از باثبات ترین حکومتهای استبدادی جلوه گر شده بود و ظاهرا پلیس سیاسی آن همه مردم حتی تونسی های ساکن اروپا را زیر نظر داشت، به سرعت دربرابر جنبش جوانان که در اعتراض به خودسوزی یک دانش آموخته بیکار دانشگاه که پلیس بساط دستفروشی او را به هم ریخته بود آغاز شد، از پای درآمد. در جریان اعتراضات گسترده خیابانی نیروهای انتظامی تونس نزدیک به صد نفر را به ضرب گلوله به قتل رساندند و صدها نفر را مجروح کردند، اما نه آدم کشی های بیرحمانه نیروهای انتظامی و نه پیام های فریبکارانه بن علی هیچ یک دینامیسم جنبش اعتراضی را متوقف نکردند.

جنبش اعتراضی تونس نشان داد که:
1- شکست انقلاب اسلامی در ایران و بی اعتباری جمهوری اسلامی همراه با افزایش اعتبار جهانی جنبش دموکراسی خواهی ایران موجب افول گرایش های اسلام گرایانه در برخی از کشورهای اسلامی به سود جنبش های چپ و دموکراتیک شده است. نقش این جریانات در جنبش اعتراضی تونس بسیار چشمگیر است.

2- در زمانه ما هیچ یک از حکومت های استبدادی قادر به سانسور خبری و بی اطلاع نگهداشتن جهانیان از آنچه در سرزمین های دیکتاتور زده می گذرد نیستند و نمی توانند برخلاف گذشته ها جنایات خود را در مقابله با جنبش های اعتراضی از انظار جهانیان پنهان کنند. شبکه های نوین ارتباطی و استفاده فعالان جنبش های اعتراضی از آنها نقش مهمی در سازماندهی مردم و جلب حمایت جهانی ایفا می کنند.

3-چیرگی مردم بر ترس طلسم قدر قدرتی این رژیم ها را فرو می ریزد و ترس را به میان اردوی استبداد می برد. سرکوب خونین اعتراضات و نافرمانی های مدنی در منسجم ترین و کنترل شده ترین دستگاههای نظامی و امنیتی شکاف می اندازد و قدرت سرکوبگران را به سرعت کاهش می دهد.

4-جنبش های اعتراضی دوران ما برا ی پیشروی و پیروزی بر خلاف گذشته ها به رهبران فرهمند نیازمند نیستند و فعالان جنبش در سطوح مختلف نقش رهبری را ایفا می کنند.

5-فشار افکار عمومی جهانی و حکومت های دموکراتیک علیه قدرت های خودکامه و همزمان حمایت آنان از جنبش های اعتراضی نقش مهمی در پیروزی این جنبش ها ایفا می کند.

25 دیماه 1389
علی کشتگر

ali.keshtgar@yahoo.fr