سی هزار کشته در انقلاب لیبی، برای آزادی چندهمسری؟!

نازنین سام

مدرسه فمینیستی: آقای مصطفی عبدالجليل، رئيس شورای انتقالی ليبی دیروز اول آبان ماه 1390 در شهر بنغازی در مراسم اعلام «آزادی لیبی» و خاتمه جنگ گفت: «شريعت اسلامی، بنيان و اساس قانون اساسی در ليبی جديد خواهد بود و دولت ما، یک دولت اسلامی خواهد بود.» وی همچنين از لغو ممنوعيت چندهمسری در ليبی خبر داد و افزود که ما چندهمسری را احیا می کنیم.[1]

این خبر ما زنان را تکان داده است که در مورد انقلاب عربی و مردمی در کشورهای منطقه، آیا صفت برگزیده مسئولان دولت ایران تحت عنوان «بیداری اسلامی» درست است؟ و یا آنچنان که برخی خوشبینانه آن را به صفت «بهار عربی» نامیده اند، می تواند صحیح باشد؟ اگر هیچ کدام از این دو صفت واقعیتِ آنچه اتفاق افتاده را نشان نمی دهد پس نتیجه ی این تحولات و آینده اش برای زنان چیست؟ در کشورهای گوناگون منطقه با توجه به میزان وزن جامعه مدنی و مشارکت زنان در هر یک از این جوامع، اثرات متفاوتی برای آینده زنان دارد. اما مطمئنا آنچه لیبی را از دیگر کشورها و از تونس و مصر مجزا می کند، روند انقلاب خشونت آمیزی بود که در آن اتفاق افتاد.

در مصر و تونس، نیروهای انقلابی به روشی غیرمسلحانه حرکت کردند. شاید این مسئله ی پرهیز از خشونت بود که باعث شد نیروهای انقلابی در کشورهای تونس و مصر، کمک های «غیرمسلحانه» (غیرنظامی) از جامعه جهانی برای پیشبرد انقلاب شان جذب کنند و در کشور لیبی، نیروهای انقلابی، با روش های خشم مسلحانه و درگیری خشونت آمیزشان، کمک های مسلحانه و نظامی را از جامعه جهانی برای پیشبرد انقلاب شان جذب کنند و همین تفاوت باعث شد دو روند متفاوت در جریان تحولات این کشورها به وقوع پیوست. در مصر و تونس، انقلابیون مصری و تونسی نه تنها از امکانات تکنولوژیک و حمایت معنوی جامعه جهانی سود بردند بلکه از نفوذ دولتمردان کشورهای غربی بر دولتمردان کشورشان استفاده کردند تا به دیکتاتورشان حقنه کنند که بدون ایجاد جنگ داخلی از قدرت کناره بگیرد ولی در لیبی انقلابیون لیبی از بخش نظامی جامعه جهانی برای پیشبرد اهداف شان استفاده کردند و حاصل اش آن شد که خشونت را از همان ابتدای انقلاب شان در انقلاب خود پذیرفتند و خیلی راحت نهادینه اش کردند.

به راستی که خشونت پیشامده در لیبی، چیزی بجز میراث شوم 42 سال زمامداری آقای سرهنگ قذافی نیست که امروز بر ملت لیبی تحمیل شده است، میراث شومی که نتیجه ی 42 سال سرکوب و اختناق و در نطفه خفه کردن هر نوع ایجاد جامعه مدنی بود که مستقیما به دست آقای قذافی و فرزندان برومندش مثل آقای سیف الاسلام صورت گرفته بود و اجازه ندادند کشورشان از قبیله گرایی و تعصبات قبیله ای و مذهبی دور شود.

روش غیرمسلحانه انقلابیون مصری و تونسی، پیامدش آن بود که همین دیروز، انتخابات در تونس در آزادی کامل مطبوعات و با نظارت مردمی و ناظران بین المللی به خوبی و در صلح و آرامش برگزار شد ولی پیامد روش خشونت آمیز و مسلحانه انقلابیون لیبی آن بود که زنان از مشارکت در انقلاب (چون شیوه قهرآمیز و دیوانه وار بود) کاملا حذف شدند و نیروهای خشن و بنیادگراها دست برتر و قدرت گرفتند. با حذف زنان از مشارکت در انقلابی خشونت آمیز و مسلحانه، در اولین روز اعلام «آزادی لیبی» رئیس شورای انتقالی لیبی جناب آقای مصطفی عبدالجلیل با وقاحت تمام از اعلام آزادی چندهمسری سخن گفت، انگار که می خواهد به مردان جنگجو و بنیادگرای لیبی، پاداش بدهد!!! انگار که قرار است «غنایم» تقسیم شود بین مردان جنگجو، آن هم غنیمتی که قبلا فقط در اختیار آقای قذافی و قبیله اش بود (یعنی همین چندهمسری) و حالا انگار رئیس شورای انتقالی لیبی می خواهد خبر خوش به مردان جنگجویش، که از قبایل رقیب قبیله قذافی هستند، بدهد، که از این به بعد با روش زندگی چندهمسری قذافی می توانند، برابری کنند! (قابل توجه کسانی که خشونت و جنگ انقلابی را برای رسیدن به هدف شان تجویز می کنند، قافل از آنکه وقتی از یک در خشونت می آید، از آن در زنان از صحنه حذف می شوند).

برخی معتقدند که صحبت های مصطفی عبدالجلیل در مورد استقرار قوانین شریعت اسلامی در لیبی و آزادی چندهمسری برای همه قبایل، به خاطر آن است که برگ برنده را از دست رقبای القاعده ای اش که یکی از نیروهای حاضر و قوی در جنگ داخلی لیبی هستند بگیرد و برای همین خیلی نباید روی آن حساب کرد، ولی حتی اگر کسانی مانند مصطفی عبدالجلیل به حرف های خود اعتقادی نداشته باشند و فقط برای برنده شدن در رقابت با قبایل دیگر چنین سخن سخیفی را گفته باشد، باز هم این نافی آن نیست که مثلا قانون چندهمسری را به طور مساوی برای همه قبایل به مورد اجرا نگذارند، چون همیشه مردان نشان داده اند که اعتقاد داشته باشند یا نداشته باشند حاضرند زنان را قربانی بازی های قدرت خود بکنند. حتی اگر این را هم بپذیریم اما مسئله همچنان این است که به چه دلیل مصطفی عبدالجلیل از جیب زنان خرج می کند تا در رقابت با رقبای خود پیروز شود؟ (بقول بزرگترها: «هر آنکس، چیز می بخشد/ ز مُلک خویش می بخشد»!)

طبق گزارش ایرنا وزير بهداشت دولت موقت ليبي هم اعلام كرده است که «در طول شش ماه جنگ داخلي در اين كشور، دست كم 30 هزار تن كشته و 50 هزار نفر زخمي شده اند.»[2] آیا واقعاَ قرار بود 30 هزار نفر کشته شوند تا عموم مردان لیبی بتوانند مانند دیکتاتور سابق شان چندهمسر اختیار کنند؟ آیا قرار بود از آرزوهای مردم لیبی به جای تقسیم دموکراسی و پول نفت، برای تقسیم سوءاستفاده جنسی از زنان استفاده شود؟