علیشاه سلطانی
ارسطو،- نبوغ در ایده آلیسم “رئالیستی”
درفلسفه ارسطو، اصول ماتریالیستی و ایده آلیستی با هم مخلوط و آمیخته شده. او در تاکتیک، ماتریالیست ودر استراتژی، ایده آلیست بود. شاید به این دلیل لیبرالها اورا یک ایده آلیست رئالیست نامیدند. انگلس وی را مهمترین فیلسوف جهانی عصرباستان نامید. امروزه اشاره میشود که اودر کنارسقراط وافلاتون از جمله مهمترین متفکران دوران باستان بشمار می آید.
ارسطو نخستین فیلسوفی است که فلسفه را سیستماتیک نمود وقرنهاست که آثار او اساس فلسفه غرب گردیده. در نظر وی اشنغال به رشته فلسفه موجب شادمانی، رضایت، انسانیت، شجاعت، و سلامت روان میگردد. او میگفت بهترین نوع زندگی کوشش برای شناخت بیشتر در زندگی کوتاه انسان است. وی مدعی بود که حقیقت یعنی تطابق تفکر با واقعیت. او از طریق شناخت تجربی ماتریالیستی به انتقاد از ایده آلیسم افلاتون پرداخت.
مارکسیست ها اشاره میکنند که او با ایده آلیسم افلاتون مرزبندی نمود، بدون اینکه کاملا به ماتریالیسم رسیده باشد.ارسطو انسان را موجودی اجتماعی و دولت ساز میدانست که فقط در اجتماع امکان شکوفایی و سعادت دارد. در نظر او بالاترین فرم جامعه،دولت است که در طبیعت و ذات انسان قرار دارد. و مهمترین هدف اعمال انسان، زندگی نیک در جامعه یعنی در پولیس یا شهر-دولت های جمهوری خواه میباشد.و مهمترین کارنیک انسان کوشش برای سعادت خود وهمنوعان است.
ارسطو میان اشکال مختلف دولت فرق میگذاشت. او از نظام های الیگارشی،دمکراسی،جمهموری، سلطنتی، اشرافی،شهروندی، و دیکتاتوری نام میبرد، گرچه خود طرفدار حکومت اریستوکراتی بود که اعضایش از میان بهترین ها، متخصص ترین ها، و برگزیدگان باید انتخاب میشد. وی میگفت یک قانون اساسی التقاطی هم از اشکال مختلف دولتی میتوان طرح نمود.اواز پایه گذاران تقسیم قوا قبل از منتسکیو ویا روسو بود.
آثار ارسطو در سده های میانه اساس نظری مکتب مدرسین اسکولاستیک شد. او روی جریانات فلسفی ایده آلیستی و ماتریالیستی قرون وسطا تاثیر مهمی گذاشت. سیستم فکری وی از قرن پنجم میلادی تا کنون در اروپا با مسیحیت در هم آمیخته و با کمک مکتب اسکولاستیک پایه فلسفه رسمی مسیحیت گردیده. فیلسوفان مسلمان و رومی اندیشه های او را به اروپا در سدههای میانه رساندند.
ارسطو علم و فلسفه کشورهای مسلمان و عرب را قرنهاست که تحت تاثیر خود قرار داده. میمندی و ابن رشد زیر تاثیر افکار او بودند. گروه دیگری ارسطو را جاده صاف کن الهیات و ایده آلیسم مسیحی در میدان تاریخ میدانند. اسکولاستیک های مسیحی عناصر الهیات دینی خود را از او گرفتند. مارتین لوتر،اصلاحگرای پروتستان آلمانی، ولی او را به تحقیر شاعر قصه گو و فیلسوف افکار زنگ زده نامید.
ارسطو میگفت فقط خالق کل بعنوان فرم مطلق و بشکل غیرمادی وجود دارد و واقعیت مطلق است، یعنی بدون امکان و ظرفیت تبدیل به جسم و ماده شدن . او نیرویی است بالقوه است و نیازی ندارد که بالفعل گردد. درکتاب متافیزیک، اوبه رابطه میان ماده و فرم در اشیاء میپردازد. ارسطو در ۲۴۰۰ سال پیش، تنها هدف فلسفه را شناخت معرفی نمود.سیستم فلسفه ارسطو شامل دو بخش تئوری و عملی است.فلسفه نظری اوشامل بحثهای- طبیعت،منطق،شاخت – و فلسفه عملی او شامل بخش های- اخلاق،سیاست، و زیباشناسی است.
ارسطو میگفت هرکس آزاد است تاجویای خوشبختی و سعادت خاص خودگردد. اورا میتوان پدر هومانیسم نیزبشمار آورد. وی پایه گذار علم منطق است چون اوخالق تئوری قضاوت وارزشیابی است و با تکیه بر روشهای عملی و تجربی تخقیق می نمود.
ارسطو سالها معلم اسکندر مقدونی و شاگرد افلاتون بود. او در سال ۳۸۴ پیش از میلاد در تراکیه مقدونیه بدنیا آمد و در سال ۳۲۲ پیش از میلاد در شهر آتن درگذشت. وی در نوجوانی شغل نسخه پیچی در دکان عطاری گیاهی را از پدر آموخت و در سال ۳۳۵ پیش از میلاد مدرسه “فیلسوفان سرپایی ” را در آتن بنا نهاد.بعد از مرگ اسکندر او به سواحل غربی آسیای صغیر گریخت چون متهم به کفر و الحاد شده بود.قبل از فرار گفته بود که نمی خواهد باردیگر دست فلسفه مانند مورد سفراط به یک قتل آلوده گردد.
ارسطو خالق آثاری در زمینه های منطق، طبیعت، متافیزیک،هنر، سیاست، سخنوری، اخلاق، و جانورشناسی است. در کتاب سیاست، او انسان را موجودی اجتماعی معرفی نمود. مجموعه آثار ۲۰جلدی وی سالهاست که در بعضی از کشورهای اروپایی منتشر شده.
Aristoteles 384-322 پ.م
