خبر خودکشی در اوین: ۴ انجمن علمی کشور در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری خواستار پیگیری مرگ دکتر کاووس سیدامامی شدند

دوشنبه, 23ام بهمن, 1396
اندازه قلم متن

شرق: هنوز گزارش‌های متفاوت از بازدید نمایندگان مجلس از اوین و ماجرای خودکشی سینا قنبری و جوان دیگری در زندان اراک جمع‌و‌جور نشده که خبر می‌رسد کاووس سیدامامی، از فعالان محیط زیست و استاد جامعه‌شناسی، در زندان خودکشی کرده است. نمایندگان مجلس یا شوکه‌‌اند یا هنوز خبر را نشنیده‌اند. مسئولان دولتی توییت‌های کنایه‌دار می‌زنند و فضای مجازی گنگ و پرابهام است. کاووس سیدامامی پیش از انقلاب به آمریکا رفت. سال ۵٨ استاد جامعه‌شناسی دانشگاه جندی‌شاپور اهواز بود. در دوران جنگ، داوطلبانه به آبادان رفت و جنگید و ترکش خورد. در بسیاری از دانشگاه‌های ایران ازجمله دانشگاه امام صادق تدریس و دانشجویان زیادی را تربیت کرد. حالا خبر فوت او خیلی‌ها را شوکه کرده؛ مسئله تا آنجا پیش رفته که چهار انجمن علمی مطرح کشور در نامه به رئیس‌جمهوری خواستار رسیدگی شخص او به ماجرای مرگ سیدامامی شده‌اند. غلامحسین اسماعیلی، رئیس دادگستری استان تهران، در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن در واکنش به خبر بازداشت فعالان محیط زیست، با تأیید این موضوع به ایلنا گفته: «چون هنوز پرونده در مرحله اولیه تحقیقات است، اطلاع‌رسانی در‌این‌باره موکول می‌شود به زمانی که تحقیقات تکمیل شود. ان‌شاءالله پس از کامل‌شدن تحقیقات، اطلاع‌رسانی انجام خواهد شد». او همچنین افزوده: «جمعی از کسانی که اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌کردند و به بیگانگان می‌دادند، شناسایی و برخی‌ها دستگیر شدند و برخی‌ها ممکن است در آینده دستگیر شوند». در همین حال، دادستان تهران نیز از شناسایی و دستگیری چند متهم مرتبط با یک پرونده جاسوسی خبر داده است.

دعوت به امید و مبارزه با یأس
کاووس سیدامامی به روایت دوستانش مردی سرشار از امید و پویایی بود. در ویدئوی کوتاهی از او به تاریخ خرداد ٩٣، در جمع دوستداران محیط زیست این‌طور سخن گفته: «عده‌ای مدام می‌گویند با این دولت و با این شرایط نمی‌شود کاری کرد و مدام برای شما آیه یأس می‌خوانند. گروه دوم به حکومت و اینها کاری ندارند و می‌گویند ما ایرانی‌‌ها و هزار منفی‌بافی درباره ما ایرانی‌ها و فرهنگ ما. می‌خواستم بگویم از این منفی‌بافی‌ها ناامید نشویم. گرچه ما گروه کوچکی هستیم، اما مسئولیت اجتماعی داریم و با وجود همه مخالف‌خوانی‌ها باید کارمان را انجام دهیم». ویدئوی منتشرشده از سیدامامی ٣٨ ثانیه است و کوتاه؛ باقی مطالب سخنان دوستان و آشنایان است درباره شخصیت و منش او.

جعفری‌دولت‌‌آبادی، دادستان تهران، به میزان خبر داده: «این افراد –بازداشت‌شدگان اخیر- در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط‌زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی کشور در حوزه‌های استراتژیک اقدام می‌کردند که با هوشیاری و رصد اطلاعاتی یکی از نهادهای امنیتی کشور، دستگیر و از سوی دادستانی تهران بازداشت شده‌اند». حسام‌الدین آشنا، رئیس مرکز استراتژیک ریاست‌جمهوری، از مقام‌های مسئولی است که در فضای مجازی به مرگ سیدامامی واکنش نشان داده. او در توییتر خود چنین نوشته: «قاضی‌ها و دادستان‌ها و ضابط‌ها و بازپرس‌ها و بازجوها نه معصوم‌اند، نه بی‌خطا و نه خالی از حب و بغض. همان‌گونه که نظارت بر قوه مجریه ضروری است، اعمال نظارت بر رفتار با متهمان و محکومان هم ضروری است. مصیبت یک مرتضوی برای یک کشور کافی بود؛ او را تکثیر نکنیم». اشاره آشنا و ذکر نام مرتضوی پس از مرگ سیدامامی علت دارد؛ سعید مرتضوی، قاضی پرونده پرسرو‌صدای زهرا کاظمی، خبرنگار کانادایی- ایرانی بود که در بیستم تیر ١٣٨٢، بعد از ١٨ روز بازداشت، در زندان اوین درگذشت. او هنگام ناآرامی‌ها و اعتراض‌های دانشجویی در خرداد ١٣٨٢، به جرم عکس‌برداری هنگام تجمع برخی از خانواده‌های زندانیان در مقابل زندان اوین بازداشت شد. بازداشت کاظمی تحت نظارت سعید مرتضوی، دادستان وقت تهران، انجام شد.

چرا فعال محیط‌زیستی باید اوین برود؟
تماس با تمام نمایندگان فراکسیون امید میسر نیست. برخی خاموش‌اند و برخی در دسترس نیستند. عبدالرضا هاشم‌زایی، رئیس سنی مجلس دهم، به «شرق» می‌گوید: «خبرهای پیاپی خودکشی از اوین مردم را ناامید می‌کند. پس وظیفه سازمان زندان‌ها چیست؟ چرا این همه استرس و بی‌اعتمادی به جامعه و افکار عمومی تزریق می‌شود؟ چه کسی پاسخ‌گوی فشار روانی ناشی از این مرگ‌ها بر افکار عمومی است؟».

هاشم‌زایی از شنیدن خبر شوکه است. تندتند حرف می‌زند. لحنی عصبانی دارد. حرف‌هایش را این‌طور ادامه می‌دهد «اصلا مسئولان بفرمایند فعال محیط زیست را چه به زندان؟ چه به جاسوسی؟ چه به اوین؟ ابعاد جاسوسی این روزها بسیار مدرن شده و فرد و افراد لازم ندارد. از هوا با دوربین عکس می‌گیرند. کاری نکنیم که مردم برای فعالیت جهت حفاظت یوزپلنگ ایرانی هم دچار نگرانی و ترس و مسائل امنیتی شوند. اینها هزینه‌های زیادی دارد و سرمایه‌های اجتماعی و اعتماد عمومی را به باد می‌دهد».

مرگ شوک‌آور
غلامرضا حیدری، نماینده عضو فراکسیون امید هم در توییترش نوشته «شنیدن خبر مرگ‌های مبهم زندانیان در اوین نگران‌کننده است. انتشار خبر مرگ مبهم دکتر کاووس سیدامامی، استاد دانشگاه و از فعالان محیط زیست، در زندان اوین شوکی دوباره بود. ضروری است رئیس محترم قوه‌ قضائیه به‌عنوان قاضی‌القضات، موضوع را پیگیری کنند و به افکار عمومی نگران، پاسخ دهند». مهران سیدامامی، پسر کاووس سیدامامی در اینستاگرامش وضعیت مبهم خاک‌سپاری پدرش را چنین اعلام کرده است: «به‌دلیل نامشخص‌بودن شرایط خاک‌سپاری درحال‌حاضر قادر به دادن اطلاعات دقیق دراین‌باره نیستیم. احترام به انسانی که سراسر عمر پربارش به همنوع و زیستگاهش خدمت کرد حکم می‌کند که همه علاقه‌مندان بتوانند در این مراسم شرکت کنند. عذرمان را بپذیرید اگر این اطلاعات درحال‌حاضر از دستمان خارج است. به محض روشن‌شدن شرایط، زمان و مکان خاک‌سپاری اعلام خواهد شد».

مسئولان اوین در برابر جان زندانیان مسئولیت‌پذیر باشند
فاطمه سعیدی، تنها زنی که همین چند روز پیش در هیئت بازدید از زندان اوین حضور داشت نیز چنین توییت کرده: «فارغ از مسئله چرایی بازداشت فعالان محیط زیست، مسئولان زندان اوین باید در برابر جان زندانیان مسئولیت‌پذیر باشند. چطور در مدتی کوتاه دو زندانی در زندان اوین خودکشی می‌کنند؟». انتقادها به انتشار خبر خودکشی کاووس سیدامامی به نمایندگان مجلس و مقام‌های رسمی ختم نشد. او استاد جامعه‌شناسی مبرزی در ایران بود که سال‌ها به تربیت دانشجویان همت گماشته و حالا جای خالی‌اش بیش از هر زمان دیگری حس می‌شود. چهار انجمن جامعه‌شناسی ایران، علوم سیاسی ایران، مطالعات صلح ایران و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در نامه به حسن روحانی از او خواسته‌‌اند پیرو تأکیدش بر حقوق شهروندی این‌بار پیگیر ماجرای مرگ سیدامامی در زندان اوین باشد. آنها در این نامه چنین نوشته‌‌اند: «همان‌گونه که آگاه هستید، خبر درگذشت جناب آقای دکتر کاووس سیدامامی موجب بهت و حیرت جامعه علمی و نیز فعالان محیط زیست کشور شده. ایشان علاوه بر آنکه استادی نام‌آشنا، دانشمندی ممتاز و جانباز جنگ تحمیلی بود، به گواهی همکاران و دانشجویان، انسانی شریف و اخلاق‌گرا به شمار می‌رفت. او همواره مشارکت مؤثری در فعالیت‌های علمی و پژوهشی انجمن‌های علمی کشور و اقدامات خیرخواهانه داشت. با توجه به این واقعیات، اخبار و شایعات منتشرشده درباره دلایل دستگیری و مرگ ایشان در باور نمی‌گنجد».

داوطلب جبهه آبادان
یکی از دوستان سیدامامی درباره او نوشته است: «کاووس سیدامامی پس از دریافت کارشناسی ارشد در امور بین‌الملل از دانشگاه اوهایو به ایران بازمی‌گردد. در سال ۱۳۵۸ در دانشگاه جندی‌شاپور اهواز جامعه‌شناسی تدریس می‌کند. در بحبوحه اغتشاشات اوایل انقلاب، با جمعی از استادان و برای حفاظت از دانشجویان گروهی را تشکیل می‌دهد. با همسرش مریم ممبینی، آشنا می‌شود و در خردادماه ۱۳۵۹ ازدواج می‌کند. فرزند نخستینش، رامین، در شکم مادر است که ارتش عراق در شهریور ۱۳۵۹ به خاک ایران و شهر اهواز حمله‌ می‌کند. سیدامامی داوطلب می‌شود و به جبهه آبادان می‌رود. همسر و فرزندش به بوشهر می‌روند. در اسفندماه روی پل خرمشهر ترکش می‌خورد و برای مداوا به تهران اعزام می‌شود. همسرش در تهران به او ملحق می‌شود. بلافاصله پس از مداوا به دانشگاه بازمی‌گردد. رامین در بوشهر در فروردین‌ماه ۱۳۶۰ زاده می‌شود».

این‌گونه‌ رنج‌ها جامعه را مضطرب و نگران می‌کند
در نامه چهار انجمن علمی کشور به حسن روحانی همچنین آمده است: « مرگ کاووس سیدامامی ابهامات و سؤالات زیادی را پدید آورده. انجمن‌های علمی براساس مسئولیت علمی و صنفی، خود را حافظ هویت و منزلت اعضای اجتماع علمی می‌دانند، ازاین‌رو انتظار دارند مسئولان امر درباره این رویداد تلخ و جبران‌ناپذیر پاسخ‌گوی نگرانی‌های افکار عمومی، به‌ویژه اجتماع علمی کشور باشند». آنها همچنین در نامه به رئیس جمهوری تأکید کرده‌‌اند: «حضرت‌عالی به‌عنوان مسئول اجرای قانون اساسی که همواره نسبت به تدوین و اجرای کامل منشور حقوق شهروندی نیز حساسیت داشته‌اید، در پیشگاه وجدان جامعه دانشگاهی مسئول ایضاح و رفع این‌گونه رنج‌های ناگوار و متوالی هستید که جامعه را نگران و مضطرب می‌سازد. حداقل انتظار ما این است که براساس این مسئولیت، برای بررسی جدی و پیگیری مؤثر و پاسخ‌گوکردن نهادهای درگیر در این ضایعه دردناک اقدام عاجل و مؤثر به عمل آورید». استادان برجسته عضو این چهار انجمن علمی مطرح کشور همچنین تأکید کرده‌‌اند: «تداوم نگاه‌های امنیتی به نهادهای آموزش عالی و فعالیت‌های علمی و بین‌المللی و بی‌توجهی به قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به آیین دادرسی، با شعارهای دولت تدبیر و امید همخوان نیست و نتیجه‌ای جز یأس و بدبینی ندارد». روز گذشته خبر آمد که کاوه مدنی، معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست بازداشت شده و ساعاتی بعد روابط عمومی سازمان این خبر را تکذیب کرد. محمود صادقی اما در توییترش نوشت «در جریان پیگیری‌هایم مطلع شدم کاوه مدنی بازداشت شده است». خبر خودکشی‌ها نخست در جریان تجمعات اخیر دی‌ماه در ایران رسانه‌ای شد. یک مورد سینا قنبری در زندان اوین بود و مورد بعدی جوانی در زندان اراک. البته سازمان زندان‌ها در اطلاعیه‌ای تأکید کرد «فردی که در اراک اقدام به خودکشی کرده در زندان نبوده و در اختیار ضابطان قانونی قرار داشته است».


به کانال تلگرام سایت ملیون ایران بپیوندید

هنوز نظری اضافه نشده است. شما اولین نظر را بدهید.