امروزه نمیتوان خواست دمکراسی ایرانیان را انکار کرد، ولی می توان به کجراهه کشاندش. برنامۀ بیرون سراندن دمکراسی از مبارزه با نظام اسلامی، چند مرحله دارد و با تظاهر به عمل گرایی عرضه می شود.
سؤال را همه شنیده ایم: چرا گروه های مخالف نظام اسلامی با هم متحد نمی شوند و نیروهایشان را جمع نمی کنند تا از پس رژیم بربیایند. توهم از این برمی خیزد که واقعاً نیرو هایی در کار هستند که باید جمعشان کرد. متأسفانه چنین نیست. اپوزیسیون ایران بسیار ضعیف است و گروه های مختلف آن قدرت تغییر نظام را ندارند و حتی اگر جمع هم بشوند، نیرویشان کافی نخواهد بود. نیروی اصلی، تنها نیرویی که می تواند نظام را سرنگون سازد، در داخل ایران است. فقط مردم ایران هستند که می توانند این مهم را به انجام برسانند. برنامۀ واقع بینانه، جمع کردن مدعیان نیست، بسیج کردن ملت است.
البته این تصور هم هست که خوب، جمع شدن همه می تواند در انگیختن مردم به حرکت مؤثر بیافتد. از دید کسانی که طالب وحدت به هر قیمت هستند، خواستاری براندازی است که می تواند محور وحدت بشود و همین هم کافیست. در صورتی که این طور نیست. این جمع شدن همه، صرفنظر از مشکلاتش، بهایی دارد که باید به آن آگاه بود. قدم اول را که برداشتید، باقی به دنبالش خواهد آمد و جبران مافات، اگر ممکن بشود، بسیار مشکل خواهد بود.
اول از همه، براندازی فقط وجه منفی کار است، بخش تخریبی است و اکتفا به آن کار نادرستی است. در انقلاب اسلامی دیدیم که چنین روشی کار ملک و ملت را به کجا کشاند. مهم این است که بدانیم که چه می خواهیم جای رژیم فعلی بگذاریم و میدانیم که وحدت بین تمامی گروه های سیاسی بر این اساس ممکن نیست. نیست، چون هر یک برای ایران خیالی در سر پخته است. عطف توجه صرف به براندازی و وحدت طلبی بر این اساس، صورت مسئله را از بنیاد غلط می کند و راه گرفتن نتیجه را مسدود می نماید.
در اینجا پیشنهادی در میان میاید که قرار است مانع را دور بزند و به ظاهر راهگشاست.
عده ای میایند و می گویند که نقداً به براندازی اکتفأ کنید، اختلافات را تعلیق کنید و بحث را موکول کنید به بعد از براندازی و در نهایت مجلس مؤسسان که سرنوشت مملکت را تعیین خواهد کرد.
می گویند که وقتی مجلس مؤسسان راه افتاد، همه می توانند حرفشان را بزنند.
اول از همه بگویم که دعوت به سکوت، تحت هیچ عنوان قابل قبول نیست. چون هر گروه سیاسی اهدافی دارد که علت وجودیش تحقق آنهاست. تا وقتی بر قدرت نیست، اگر تبلیغ حرفش نباشد، دیگر کاری نمی ماند که بکند. منع تبلیغ، یعنی به کار گرفتن همه در راه اهداف کسانی که میخواهند با تردستی و هوچیگری، نه بحث و نقد و انتخاب معقول، سررشتۀ کار ها را به دست بگیرند. تاکتیک خلاء همانی بود که طرفداران خمینی به کار گرفتند تا انقلاب را صاحب شوند و موفق هم شدند. آنهایی که میگویند «الان موقع بحث نیست» همان روش را به کار گرفته اند، الگویشان روشن است و هدفشان هم خیلی بهتر از هدف خمینی نیست.
از این گذشته، وقتی تبلیغی در کار نیست، مردم بر چه اساس نمایندگان خود را از بین نامزد های مجلس برگزینند؟ باید فرصت داشته باشند آنها را بسنجند تا بتوانند درست بین آنها قضاوت کنند. بستن راه معرفی گزینه ها و افراد توسط گروه ها و سنجش آنها توسط مردم، به کار که میاید؟
به کار آنهایی که حرفشان قابل عرضه نیست و حداقل این است که نمی خواهند دستشان از هم اکنون رو بشود. صحبت از انتخاب کردن و مانع بحث و رقابت قبل از انتخاب شدن، انتخابات را بی معنی می کند. ممکن است بگوییم، خوب، تا براندازی صبر کنید، بعد در دوران گذار، فرصت تبلیغ خواهید داشت.
ولی هر گروهی که در وحدت برای براندازی وارد شود، در شورای گذار هم جا خواهد داشت. در صورت ایجاد وحدت گسترده، گروهی یا گروه های خواهان استبداد هم در شورا خواهند بود. اینها کارشان را بلافاصله شروع خواهند کرد و طبیعی است که بکوشند تا کار شورای گذار را منحرف سازند و آزادی فعالیت بقیه را مزاحم شوند یا سلب کنند و مجلسی بسازند متناسب با خواسته هایشان. روشن بگویم: تکلیف مجلس مؤسسان در دوران گذار معین می شود و تابع صالح بودن یا نبودن کسانی است که ادارۀ موقت مملکت را بر عهده خواهند داشت. بیخود نباید تصور کرد که مردمی که به خیابان ها ریخته اند و انقلاب کرده اند، اجازۀ چنین کاری را نخواهند داد. دفعۀ قبل هم این قبیل خیالات رواج داشت و دیدیم که کار به کجا کشید.
این تصور هم که صرف تنوع گروه های سیاسی که شورای گذار تشکیل می دهند، می تواند ضامن رسیدن به دمکراسی باشد، درست نیست. چند سالی است که تعدد گرایی مد شده است، ولی نباید از آن چشم معجزه داشت. همۀ گروه های اپوزیسیون آزادیخواه و خواستار دمکراسی نیستند، پس شورای فرضی که قرار باشد همۀ آنها را در دل خود جا بدهد، یکدست نخواهد بود. نه از بابت تنوع گرایش های دمکراتیک که مشروع است، از بابت دمکرات بودن یا نبودن اعضایش که می تواند کشنده باشد. تنوع حلال مشکلات نیست، وحدت بر سر دمکراسی ضمانت است، البته تا جایی که بتوان در تاریخ صحبت از ضمانت کرد… به علاوه، تنوع نظرات مترادف تعادل قدرت نیست. قدرت هم فقط در شورا نیست، در خیابان است.
شریک کردن گروه هایی که به دمکراسی اعتقاد و التزام ندارند، در ادارۀ کشور به هنگام گذار، امریست مضر و خطرناک. پس زدنشان از ابتدای کار لازم است، یعنی از همین مرحلۀ وحدت برای براندازی، رودربایستی هم ندارد. تصور می کنید که اگر مجاهدین یا طرفداران حکومت پهلوی در وحدت برای براندازی و بعد در ادارۀ مملکت در دوران گذار یا برپایی مجلس مؤسسان شراکت داشته باشند، کار بر مدار دمکراسی خواهد چرخید یا به دمکراسی ختم خواهد شد؟
رژیم که افتاد خلائی ایجاد می شود که باید بلافاصله پر کرد. دعوا بر سر تعیین نظام سیاسی، دعوایی نیست که فقط به صورت صلح آمیز حل بشود. می گوییم که مردم کشور داورند، حرف درستی است. ولی به تجربه می دانیم که می شود همین مردم را به تأیید نظامی ضد دمکراتیک هم واداشت. نباید تصور کرد که صرف تشکیل مجلس مؤسسان به خودی خود ضمانت است.
خلاصه کنم: تکلیف مجلس مؤسسان در دوران گذار روشن می شود و تکلیف دوران گذار، امروز. خیال نکنیم که با تعلیق مبارزه برای دمکراسی در هر یک از این مراحل میتوانیم به نتیجه برسیم. عقب انداختن کار در هر پله از ما سلب امتیاز میکند و میتواند به آسانی به شکست بیانجامد. بیش از یک قرن است که معطل دمکراسی هستیم و در طول این مدت به انواع استبداد سواری داده ایم. جایی برای تساهل نیست. تنها کسانی را میتوان همرزم شمرد که جداً و نه فقط به زبان، خواستار دمکراسی باشند. اگر قرار نباشد بعد از رژیم فعلی دمکراسی بیاید، دلیل ندارد برای تغییر رژیم زحمت بکشیم. گفتار تبلیغاتی سنگینی که دائم استبداد دورۀ شاه را با وضعیت فعلی مقایسه می کند تا بهتر بودن آن را نتیجه بگیرد، برای راضی کردن مردم به قبول استبداد انجام میگیرد. از یک طرف بحث راجع به دمکراسی را بی موقع جلوه می دهند و از سوی دیگر مدح استبداد را می گویند تا در مرحلۀ آخر کار دچار مشکل نشوند. باید در مقابل این رانش سیاسی ایستاد و قاطعاً گفت که دمکراسی ایران از امروز و از همینجا شروع میشود، نه از فردا و در خود ایران.
از: ایران لیبرال