نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران در هفته ای که گذشت؛ افسردگی حیوانات در باغ وحش های ایران

خبرگزاری هرانا 
حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۵۱ واقعه محیط زیستی ایران است که در روزهای اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده اند.

طی هفته گذشته انتشار ویدیوهایی از شکار یک قوچ و یک کل توسط شکارچیان خارجی در زیستگاه های طبیعی واکنش بسیاری از فعالان زیست محیطی کشور را به همراه داشته است. همچنین خبرهایی مبنی بر قطع دو هزار و ۳۰۰ اصله درخت یک باغدار سنندجی در فضای مجازی و سپس شبکه استانی کردستان منتشر شد که بازتاب گسترده ای داشت و کاربران خواستار پیگیری و رسیدگی سریع این موضوع توسط نهادهای مرتبط شدند. طی هفته‌های اخیر در پی انتشار تصاویر و ویدئوهای متعددی از وضعیت نگران‌کننده حیوانات در باغ‌وحش‌های ایران، کارشناسان حیات وحش نسبت به ابتلای گسترده‌ی این حیوانات به «زوکوزیس» یا روان‌پریشی ابراز نگرانی می‌کنند. در خبری دیگر ۱۲روز پس از مشاهده لاشه تعداد زیادی گربه ماهی در ساحل جاسک، برای دومین بار در ماه جاری این رویداد در وسعت جغرافیایی بیشتر و حجم حدود ۱۵ تُن تکرار شد. بر اساس گزارشات منتشر شده در هفته اخیر دستکم ۲۱ شکاف بازداشت شدند و یک متخلف زنده گیری پرندگان شکاری در خرم آباد به پرداخت جریمه نقدی محکوم شد. رئیس اداره حفاظت محیط زیست آران و بیدگل نیز از بازداشت ۶ متخلف صید و شکار در این شهرستان از ابتدای سال جاری خبر داد. همچنین بیش از ۵۷ تن چوب جنگلی کشف و ضبط و ۱۲ متهم در این رابطه به مرجع قضائی معرفی شدند. طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران، قصر شیرین، کنگاور، اصفهان، اراک، ساوه، شهرکرد، اهواز، کرج و شیراز ناسالم برای گروه های حساس و هوای شهر شازند برای تمام گروه ها ناسالم اعلام شد. همچنین طی این مدت بیش از ۱۸۰ هکتار از منابع طبیعی در استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس دچار حریق شدند. از دیگر اخبار محیط زیستی می توان به تخلیه پساب نفتی یکی از شرکت های نفتی در جزیره خارک به دریا و صدور احضاریه برای یکی از شرکت‌های صنعتی آلاینده در شهرستان کنگان اشاره کرد. در خبری دیگر قطع ۴۰۰ تن درخت جنگلی در منطقه باغچه شارک از توابع بخش مرزی باجگیران همراه با نفوذ و اعمال نظر برخی افراد به بهانه سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری با سکوت قابل ‌تأمل متولیان زیست‌محیطی روبرو شده و این در حالی است که تاکنون هیچ طرح گردشگری نیز ارائه نشده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از سویی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید حجم آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات ‌وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

کارشناسان حیات وحش از وضعیت نگران‌کننده حیوانات در باغ‌وحش‌های ایران نسبت به ابتلای گسترده‌ی این حیوانات به «زوکوزیس» یا روان‌پریشی ابراز نگرانی کردند.

در هفته‌های اخیر ویدئوهای متعددی از بی‌قراری حیوانات در باغ‌وحش‌ها از جمله یک گرگ در باغ‌وحش تهران و یک خرس در باغ‌وحش شیراز منتشر شده است. حامیان حقوق حیوانات رفتار این حیوانات که حرکات تکراری و کلیشه‌ای دارند را نشانگر اختلال رفتاری و ابتلا به افسردگی عنوان می‌کنند که ناشی از زندگی در اسارت است.

باغ‌وحش‌های ایران که پیش از کرونا هم وضعیت استاندارد نداشتند، پس از شیوع ویروس کرونا و توقف حضور بازدیدکنندگان با مشکلات اقتصادی نیز مواجه شده‌اند و این موضوع تأثیر مستقیم بر روند نگهداری حیوانات در این باغ‌وحش‌ها داشته که پیش از بحران کنونی نیز مورد رسیدگی و مراقبت لازم قرار نمی‌گرفتند.

همچنین قطع ۴۰۰ تن درخت جنگلی در منطقه باغچه شارک از توابع بخش مرزی باجگیران همراه با نفوذ و اعمال‌ نظر برخی افراد به بهانه سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری با سکوت قابل ‌تأمل متولیان زیست‌محیطی روبرو شده و این در حالی است که تاکنون هیچ طرح گردشگری نیز ارائه نشده است.

درختان قطع‌شده در این منطقه از قوچان شاید عمری بیش از ۳۰ سال داشته باشند و همین امر نیز به دلیل عمیق بودن ریشه آن‌ها در زمین می‌تواند از فرسایش خاک جلوگیری کند.

در این راستا، مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان گفت: لاشه بیش از ۱۵تن گربه ماهی به ساحل اورده شده که به نظر می رسد مرگ آنها دور از آب های ساحلی رخ داده است.

حبیب مسیحی تازیانی افزود: ‌هرچند هنوز هیچ دلیلی نمی توان برای این اتفاق ارائه کرد اما به نظر می رسد علت این حادثه با دفعه قبل متفاوت باشد.

وی یادآور شد: در رویداد مشابه قبلی مورخ ۱۳فروردین امسال، صیادان محلی واژگون شدن قایق و تخلیه گربه ماهی های صید شده را پذیرفتند اما این بار چنین حادثه ای رخ نداده است.

طی روزهای اخیر ویدیویی مبنی بر قطع مخفیانه ۲۳۰۰ اصله درخت ۱۱ ساله در یکی از باغ‌های واقع در ۱۵ کیلومتری جاده سنندج به کامیاران را منتشر کرده اند که ساکنین این منطقه و کاربران فضای مجازی ضمن اعلام نارضایتی از این اقدام، خواستار برخورد قضایی با عاملین آن شدند.

محمدصالح احمدی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی کردستان ضمن تایید این خبر گفت: قطع این تعداد درخت با مته موتوری انجام شده و باید برای کاشت مجدد اقدام به ریشه زدایی درختان قبلی کرد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیست

از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی هفته گذشته، با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، دستکم ۲۱ شکارچی و صیاد متخلف که حاصل جمع آوری ۹ گزارش منابع رسمی است، در استان های بوشهر، سمنان، خوزستان، لرستان، کرمان، خراسان جنوبی،‌ سیستان و بلوچستان، گیلان، چهارمحال و بختیاری، مازندران و هرمزگان بازداشت و به مراجع قضایی ارجاع داده شدند.

همچنین رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان خرم آباد از صدور رای محکومیت برای متخلف زنده گیری پرندگان شکاری به مبلغ ۲ میلیارد ریال بابت ضررو زیان وارده به محیط زیست خبر داد.

رییس اداره حفاظت محیط زیست آران و بیدگل با بیان اینکه از ابتدای امسال تا کنون شش متخلف صید و شکار در شهرستان بازداشت شدند، گفت: هشت متخلف صید و شکار، سال ۱۳۹۹ در این شهرستان دستگیر شدند که ۲ مورد تخلف‌ها موجب از بین رفتن ۲ کل وحشی شد.

طی هفته گذشته انتشار ویدیویی از حضور شکارچیان روسی در زیستگاه های طبیعی، واکنش بسیاری از فعالان زیست محیطی کشور را به همراه داشته است.

در این ویدیو یک شکارچی روس، همراه به‌روزترین تجهیزات شکار وارد استان یزد شده و با راهنمایی قرق‌بانان، ابتدا یک قوچ و سپس یک کل که هر دو حدودا هفت سال سن دارند و جوان به حساب می‌آیند را شکار کرده است. این در حالی است که سازمان حفاظت محیط زیست بارها اعلام کرده، که شکار چهارپایان زیر ۹ سال تخلف است و قرق‌بانان و محیط‌بانان باید از شکار جانوران زیر ۹ سال جلوگیری کنند.

طبق آخرین اطلاعات ارائه شده توسط شرکت‌های برگزارکننده شکار، نرخ مجوز شکار قوچ و کل برای اتباع خارجی در قرق‌های اختصاصی ایران حدودا ۲۵ هزار و ۱۱ هزار یورو است که از این مبلغ، بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو به خزانه دولت واریز شده و مابقی یعنی حدود ۳۵ هزار یورو بین قرق‌دار و شرکت ایرانی برگزارکننده شکار تقسیم می‌شود؛ بی‌آنکه جوامع محلی کمترین سهمی از آن داشته باشند.

بر اساس گزارشات منابع رسمی در هفته ای که سپری شد، بیش از ۵۷ تن چوب جنگلی که حاصل جمع آوری ۱۳ گزارش منابع رسمی است، در استان های مازندران، همدان، یزد، مرکزی،‌ کرمانشاه و چهارمحال و بختیاری کشف و ضبط شده و دستکم ۱۲ متهم به مرجع قضائی معرفی شدند.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پر شماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای تهران، قصر شیرین، کنگاور، اصفهان، اراک، ساوه، شهرکرد، اهواز، کرج و شیراز ناسالم برای گروه های حساس (بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار و کودکان) و هوای شهر شازند برای تمام گروه ها ناسالم اعلام شد.

همچنین میزان آلودگی در شهرهای خرم‌آباد، بروجرد، پلدختر، کوهدشت، دلفان، رومشکان، چگنی، سلسله، دورود و ازنا به دلیل ورود موجی از گرد و غبار تا ۳ برابر حد مجاز رسید.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو می‌بایست مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

طی هفته گذشته بیش از ۱۸۰ هکتار از منابع طبیعی در استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس دچار حریق شدند.

در این راستا رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گچساران گفت: آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع گچساران در سال گذشته با رشد ۵۱ درصدی نسبت به سال مشابه ۹۸ داشته است و در سال گذشته قریب بر ۶۰۰ هکتار از مراتع ملی این شهرستان طعمه حریق شد.

همچنین سال گذشته ۱۰۳ هکتار از عرصه‌های مرتعی و جنگلی استان سمنان به دلیل سهل‌نگاری در آتش سوخت.

بحران پسماند و آلاینده های محیط زیستی

از گزارشاتی که در این راستا طی یک هفته گذشته منتشر شده می‌توان به صدور احضاریه ای از شعبه دوم دادگاه عمومی-حقوقی شهرستان کنگان برای یکی از شرکت‌های صنعتی آلاینده در این شهرستان اشاره کرد.

همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست بوشهر از تخلیه پساب نفتی یکی از شرکت های نفتی در جزیره خارک به دریا خبر داد و گفت: جزیره خارگ زیستگاه آبسنگ‌های مرجانی است که هر‌گونه آلودگی دریا موجب خسارت به آبزیان و زیستگاه مرجانی می‌شود‌.

در خبری دیگر رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پاکدشت گفت: سال گذشته ۶۷ واحد کارگاهی غیرمجاز آلاینده در این شهرستان شناسایی و جمع‌آوری شد.

معاون نظارت و پایش حفاظت محیط زیست کردستان نیز گفت: در طول سال گذشته ۸۲۱ مورد نظارت و پایش از واحدهای فعال استان انجام شده و بررسی ۱۵۰ شکوائیه مردمی منجر به ۷۵ مورد اخطار، ۴۳ مورد دستور تعطیل و پلمب ۹ واحد آلاینده در استان شده است.

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

خروج از نسخه موبایل