شرق: نانواییها از گرانی آرد شکایت میکنند؛ مشتریها از صفهای طولانی ۵۰-۴۰ نفره. نانواییها به کسی بیشتر از ۱۰نان نمیفروشند؛ مشتریها به فرمانداری شکایت میکنند. حلقه آخر این زنجیر، فرمانداری است که با اما و اگر، درخواستهای کتبی سراوانیها را تایید میکند.
مردم سراوان از یکماه پیش تا به حال با مشکل جدی در خرید نان مواجه شدهاند. خانوادههای پرجمعیت سراوانی که اغلب برای مصرف روزانه یا چندروزشان نیاز به خرید نان در حجم بالا دارند، با جواب منفی نانواییهایی مواجه میشوند که ساعت پخت نانشان از یک ماه قبل کاهش پیدا کرده. بهانه، کاهش سهمیه آرد از یک سال گذشته و گرانی آرد آزاد است که تنور تعدادی از نانواییها را خاموش کرده و تعدادی دیگر از آنها ساعت کارشان را کمتر کردهاند. نتیجه، روزانه دو، سهساعت در صف ایستادن است و سفر به شهرهای اطراف برای خرید نان؛ تا جایی که برخی از سراوانیها سفارش نان را به اتوبوسهای بینشهری میدهند تا از زاهدان نان بیاورند. محمدامین دهواری، عضو شورای شهر محمدی، از توابع سراوان به خبرگزاری مهر، میگوید: شهر محمدی هفتهزار جمعیت دارد و بنا بر سرانه تعیینشده باید ۵۲تن آرد بهصورت ماهانه دریافت کند اما سهمیه این شهر در حال حاضر ۳۰تن است. این یعنی هرکدام از ساکنان این شهر به جای ۵/۷کیلوگرم آرد، حدود دوکیلوگرم سرانه دارند. در روستاهای اطراف این شهر، اوضاع از این هم بدتر است. ساکنان روستای زنگیان به جای دریافت ۲۸تن آرد بر مبنای سرانه تعیین شده، فقط ۹تن آرد دریافت میکنند؛ یعنی یکسوم میزان تعیینشده. سراوان هم با جمعیت ۲۰۰هزارنفریاش تا پیش از هدفمندی یارانهها بهازای هر نفر ۱۰کیلو سرانه آرد در طی ماه دریافت میکرد اما این رقم بعد از هدفمندسازی به نفری ۵/۷کیلو کاهش یافت؛ رقمی که البته با جمعیت ۱۷۰هزارنفری این شهر سنجیده میشود و ۳۰هزارنفر جمعیت جدید یا غیررسمی شهر را دربرنمیگیرد.
از قاچاق سوخت تا قاچاق نان
فرمانداری معتقد است کمبود نان در سراوان، تقصیر اهالی همین شهر است چراکه به گفته مسوولان ناظر، بخشی از نان برای خوراک دامها مصرف میشود و بخشی از آن از مرزها خارج میشود. قاچاقچیان سوخت، همزمان با خارجکردن سوخت از مرزها، نان را هم به آن طرف مرز میبرند و قرصی دو تا پنجهزارتومان میفروشند. البته مشکل به همینجا ختم نمیشود، در استان سیستانوبلوچستان اتباع خارجی و خانوادههای بدون شناسنامهای زندگی میکنند که در سهمیهبندیهای استانی به حساب نیامدهاند اما بخشی از سرانه آرد استان را دریافت میکنند. به این جمع، نیروهای انتظامی، افراد شاغل در هنگ مرزی و همچنین دانشجویان هم اضافه میشوند که در هیچکدام از آمارهای جمعیتی استان سیستانوبلوچستان دیده نشدهاند.
سیستانوبلوچستان با همهجا فرق دارد
نوید ملازهی، عضو شورای اسلامی شهر سراوان معتقد است مصرف سیستانوبلوچستان با سایر کشور متفاوت است و با وجود اینکه سهمیه آرد در تمام کشور کاهش یافته اما این کمبود به اندازهای که در این شهرستان، زندگی مردم را تحتالشعاع خود قرار داده است در دیگر شهرهای کشور مشهود نیست. او میگوید: «در این استان غذای اصلی بسیاری از مردم همراه با نان است و حتی نان به تنهایی وعده غذایی بسیاری از مردم محروم را در بر میگیرد بنابراین باید سرانه ویژهای برای سیستانوبلوچستان در نظر گرفت.»
احتمال قاچاق آرد دوباره قوت گرفت
در حالی که روز گذشته خبر تشکیل صفهای طولانی مقابل نانواییها به دلیل کمبود عرضه نان که در پی کاهش سهمیه آرد اتفاق افتاده است منتشر شده موضوع کاهش سهمیه آرد توسط مقامات مسوول تکذیب شد.
مسوولان شرکت غله و اتحادیهها و انجمن نانهای صنعتی، سنتی و حجیم کاهش سهمیه نانواییها که از سوی برخی از نمایندگان مجلس نیز عنوان شده بود را تکذیب کردند. با وجود آنکه کمبودهای ناشی از کاهش سهمیه آرد تکذیب شده اما احتمال اینکه نانواییها همانند دوره پیش از هدفمندی به جای پخت نان، آرد فروشی کنند؛ وجود دارد. به رغم آنکه یارانه نان در جریان هدفمندی حذف شد ولی تحت شرایط افزایش نرخ ارز، قیمت گندم از ۳۶۰تومان به ۹۰۰تومان در سالجاری افزایش یافت. دولت برای آنکه این افزایش قیمت بر اقشار ضعیف جامعه فشاری وارد نکند مجددا تصمیم به پرداخت یارانه به این محصول گرفت. به عبارت سادهتر دولت در حال حاضر هم یارانه نقدی بابت نان پرداخت میکند و هم سوبسید مستقیم به گندم میدهد. به این مفهوم که گندمهای خریداریشده که کیلویی ۹۰۰تومان هزینه برمیدارد به قیمت ۴۶۰تومان به کارخانجات آردسازی تحویل داده میشود. با در نظرگرفتن اینکه مصرف آرد مخصوص نانوایی حدود هشتمیلیونو ۳۰۰هزار تن برآورد میشود؛ میزان یارانهای که دولت به این بخش به صورت مستقیم پرداخت میکند سههزار و ۶۵۲میلیاردتومان خواهد بود. این رقم به غیر از سوبسیدی است که دولت در قالب یارانه نقدی نان به حساب خانوار واریز میکند. همچنین باید در نظر داشت رقم مزبور در صورتی است که تمام گندمهای خریداریشده ۹۰۰تومان برای دولت تمام شود. حال آنکه دولت بسیاری از مواقع گندمهای خارجی را بسیار بیشتر از این ارقام خریداری کرده است.
کمبودها کذب است
عباس قبادی مدیرعامل شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران در گفتوگو با «شرق» با تکذیب کاهش سهمیه آرد در شهرستانهای کشور گفت: تاکنون هیچ گزارشی از کمبود آرد از سوی نانواییها یا تشکلهای مربوطه به ما نرسیده است. وی افزود: اینکه گفته میشود افراد برای خرید تعداد بیش از ۱۰عدد نان باید از فرمانداری نامه بگیرند کذب محض است و ما هر درخواستی برای تخصیص آرد از استانها داشته باشیم؛ پاسخ خواهیم گرفت. قبادی به اختلاف دوبرابری قیمت آرد سهمیهای و آزاد اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر آرد کیسهای ۲۲تومان به نانواییها تحویل داده میشود در حالی که همین کیسهها در بازار آزاد دو برابر این، قیمت دارند. بر این اساس وی وجود برخی تخلفات در این بازار را محتمل دانست. علیرضا مروتپور دبیر انجمن نانهای ماشینی و صنعتی نیز به «شرق» گفت: تاکنون با کمبودی در بازار آرد مواجه نبودهایم. او با اشاره به اینکه حتی در زمان جنگ هم برای گرفتن نان نیازی به نامهگرفتن از ارگانی نبود خاطرنشان کرد: پس از اجرای هدفمندی یارانهها به دلیل اصلاحاتی که در قیمت این محصول ایجاد شد، مردم خودبهخود مصرفشان کاهش یافت و به عبارتی مصرف نان هدفمند و از خرید بیش از نیاز و هدررفت نان جلوگیری شد. او به مصرف سالانه حدود هشتمیلیونو ۳۰۰هزار تن آرد برای مصارف نانوایی اشاره و اذعان کرد: از این میزان ۱۰درصد مخصوص نانهای صنعتی و ۹۰درصد مورد استفاده نانهای سنتی است. مروتپور متذکر شد: موضوع کنترل با کاهش سهمیه متفاوت است. ممکن است دولت در جریان تحریمهایی که اتفاق افتاده و تغییر شاخصهای کلان اقتصادی، کنترلها به ویژه در مناطق مرزی را گستردهتر کرده باشد اما بحث کاهش سهمیهها به هیچ عنوان مطرح نبوده است. وی با بیان اینکه بحث قاچاق اصلا منتفی نیست اضافه کرد: ذخایر موجود کافی بوده و تصمیمی برای کاهش فرآوردههای آردی گرفته نشده است.
۴۴۰تومان یارانه هر کیلو گندم
جواد کرمی رییس اتحادیه نانهای حجیم و نیمه حجیم نیز در گفتوگو با «شرق» به موضوع یارانههایی که دولت ناگزیر است پرداخت کند اشاره کرد. او گفت: دولت ابتدا قیمتگذاری نان را پس از هدفمندی آزاد کرد اما با رشد قیمت گندم تا ۹۰۰تومان مجبور شد مجددا یارانه پرداخت کرده و ۴۶۰تومان گندم را به کارخانجات آرد تحویل دهد. وی بیان کرد: با این وجود هیچ کمبودی برای تولید نان در کشور وجود نداشته اما باید مصرف کنترل شود. کرمی تاکید کرد: برای اینکه حضور دلالان در بازار آرد و نان ریشهکن شود باید قیمتها نهایتا آزاد شده و بحث دونرخی از بین برود.وی ادامه داد: تا زمانی که دو نرخ در بحث آرد وجود داشته باشد، موضوع قاچاق و فساد هم وجود خواهد داشت.
توزیع آرد به تشکلها واگذار شد
رییس اتحادیه نانهای حجیم و نیمهحجیم همچنین از واگذاری توزیع آرد به تشکلها خبر داد و افزود: از دو ماه گذشته توزیع آرد از کارخانجات گرفته شده و به تشکلها واگذار شده است. این اتفاق از آن جهت که مصرف آرد ساماندهی شود انجام شد اما سهمیهها کاهش نیافت. حتی برخی از اوقات آرد تحویل گرفتهشده بیش از حد مصرف بوده و به سیستم دولتی بازگردانده شده است.
حسین نظری رییس اتحادیه نانهای سنتی هم به «شرق» گفت: خبر کاهش سهمیهها غیرموثق و به اندازه کافی آرد در اختیار نانواییها قرار داده شده است.
وی اظهار کرد: در تهران سهمیه روزانه نانواییها ۴۰۰کیلوگرم تعیین شده است. اگر نانواییها آردی بیش از این میزان هم نیاز داشته باشند میتوانند با مراجعه به اتحادیه درخواست خود را مطرح کرده و سهمیه مورد نیازشان را دریافت کنند.