روابط مسکو با تهران تا حدودی از کشتیهای تجاری روسیه در دریای سرخ را در برابر حملات شورشیان حوثی کە تحت حمایت جمهوری اسلامی هستند، محافظت کردە است. اما به نظر میرسد که این حاشیە امنیت در حال کمرنگ شدن است.
روسیه در پیشبرد جنگ خود علیه اوکراین بە طور عمده از پهپادهای ساخت ایران بهرە میبرد. این کشور از ابتدای تهاجم خود توانستە بە صورت استراتژیک بە تهران و متحدانش تکیه کند. روابط خاص پوتین با مقامات جمهوری اسلامی تا حدودی کشتیهای تجاری روسیه در دریای سرخ را در برابر حملات شورشیان حوثی کە تحت حمایت ایران هستند، مصون نگه داشتە است. اما علیرغم این روابط ویژە، مسکو در تامین امنیت کشتیهای تجاری خود تماما موفق نبودە است و احتمالا در آینده این امکان محدودتر نیز شود.
شبهنظامیان حوثی که از سوی جمهوری اسلامی حمایت میشوند، طی ماههای اخیر و پس از حملات گروه تروریستی حماس در هفتم اکتبر به اسرائیل و شروع جنگ غزه با ادعای پشتیبانی از فلسطینیها بارها به کشتیهای باری غیرنظامی عبوری در دریای سرخ و کانال سوئز حمله کردهاند. این حملات با استفادە از پهپادها، قایقهای انتحاری و موشکهای بالستیک انجام میشود.
این شورشیان میگویند که کشتیهای تجاری مرتبط با اسرائیل را هدف قرار میدهند، اگرچه بسیاری از کشتیها هیچ ارتباط مشخصی با این کشور ندارند. در واکنش بە این حملات، بسیاری از شرکتهای کشتیرانی دورزدن قارە آفریقا را بە عبور از کانال سوئز ترجیح میدهند. حرکت کشتیها از این مسیر مسافت، زمان و هزینەهای بیشتری را میطلبند و همین مسئلە تجارت آزاد جهانی را با چالش روبرو کردە است.
دادەهای شرکت امنیت دریایی بریتانیایی آمبری، نشان میدهد کە اقدامات مخرب حوثیها بە طور فزایندەای بر رفت و آمد کشتیهای غیر غربی نیز تاثیر گذاشتە است. تا حدی کە روسیه دیگر نمیتواند به امنیت در دریای سرخ تکیه کند. کشتیهای روسی، از جمله تانکرهای حامل نفت و کشتیهای کانتینری که به سمت بنادر روسیه میروند، عمدتاً بدون آسیب در منطقه عبور میکنند. اما داستان برای همه آنها بە این شکل نبودە است.
در اوایل ژانویه، شورشیان حوثی به اشتباه یک نفتکش حامل نفت روسیه را در جنوب شرقی شهر بندری عدن یمن هدف قرار دادند. در ماه مارس نیز نفتکش چینی هوانگپو کە حامل نفت روسیه بود مورد حمله قرار گرفت.
دانیل مولر، تحلیلگر منطقهای امبری در أمور خاورمیانه و اقیانوس هند، این حملات را بە مثابه “کاهش اعتبار حوثیها” میداند. آنها قبلاً اطمینان داده بودند که به هیچ کشتی باری روسی یا چینی حمله نخواهند کرد.
این کارشناس امبری در گفتوگو با نیوزویک در اینبارە گفتە است: «شورشیان حوثی کشتیهای متعلق به چین را هدف قرار دادە، زیرا آنها مشکوک به روابط تجاری با اسرائیل، بریتانیا، ایالات متحده بودند».
بە گفتە این کارشناس در این بین کشتیهای حامل محمولههای روسی یا کشتیهایی بە مقصد ایران نیز مورد حمله قرار گرفتهاند.
“فشارپذیری ایران از روسیه و چین کم بودە است”
دانیل مولر در مصاحبە خود با اشارە بە این حملات اینگونه تلقی کردە کە “فشار سیاسی روسیه یا چین برای پایان دادن به حملات حوثیها یا تضمین امنیت منافع چین و روسیه محدود است”.
بە گفتە این کارشناس آمبری “ادامە حملات حوثیها نشان میدهد که چین نتوانسته ایران یا حوثیها را متقاعد کند که عملیاتهای خود را متوقف کنند یا از آن بکاهند”.
این در حالی است کە نشریه بلومبرگ در یک گزارش مفصل از توافق شبهنظامیان حوثی تحت حمایت جمهوری اسلامی، با چین و روسیه بر سر عدم حمله به کشتیهای آنها در دریای سرخ و خلیج عدن خبر دادە بود.
بر اساس این گزارش، روسیه و چین در جریان مذاکرات دیپلماتیک در عمان، با حوثیهای یمن بر سر تردد کشتیهای خود در دریای سرخ به توافق رسیدە بودند. بلومبرگ به نقل از منابع خود میگوید که حوثیها به چین و روسیه اطمینان دادهاند که کشتیهای این دو کشور میتوانند بدون هیچ گونه تهدیدی، در منطقه خلیج عدن و همچنین دریای سرخ تردد کنند. منابع آگاه به بلومبرگ گفتهاند که مسکو و پکن در مقابل، تعهد کردهاند که از حوثیها به ویژه در شورای امنیت سازمان ملل متحد، حمایت سیاسی به عمل آورند.
حملات شبهنظامیان حوثی به کشتیهای باری در دریای سرخ تأثیر قابل توجهی بر عبور کشتیها از مسیر کانال سوئز داشته است. بە گونەای کە عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری مصر در ماه مارس اعلام کرد کە بحرانها در مرزهای این کشور با لیبی، سودان و نوار غزه منجر به کاهش درآمد مصر از کانال سوئز شده است. به گفته او درآمد کانال سوئز تا نصف تقلیل یافته است.
این در حالی است کە پیش از این کانال سوئز سالانه ۱۰ میلیارد دلار برای مصر درآمد داشت. سال ۲۰۲۳ حدود ۲۶ هزار کشتی از این کانال عبور کردند، اما این میزان در سال جاری میلادی ۶۶ درصد کاهش پیدا کردە است.
کانال سوئز دریای سرخ را به دریای مدیترانه وصل میکند و کوتاهترین راه اتصال دریایی میان آسیا و اروپا به شمار میرود. بیش از ۱۰ درصد از مجموع تجارت جهانی از طریق دریای سرخ صورت میگیرد.
ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا پیشتر بارها ایران را مسئول حملات حوثیها دانستەاند. ایران نە تنها کنترل زیادی بر حوثیها دارد، بلکە آنها را نیز تسلیح و پشتیبانی میکند.
از: دویچه وله