همهپرسی بر سر آینده اقلیم کردستان عراق، که بر پایه آمار منابع رسمی این سرزمین حدود نود و سه درصد از شرکتکنندگان در آن به سود استقلال رای دادهاند، بحران بزرگ تازهای را بر انبوه بحرانهایی که منطقه معروف به خاورمیانه را دربر گرفته، اضافه میکند
نویسنده: فریدون خاوند
اقتصاد ایران: ده تنگنا و دو گریزگاه
تجربه دوران ۲۸ ساله بعد از پایان جنگ با عراق نشان داد که فروریزی اقتصاد کشور تنها از پیآمدهای جنگ و یا بیثباتیهای دوران انقلاب سرچشمه نگرفته است
قدرت ایران در خاورمیانه: از ژئوپولیتیک تا ژئواکونومی
بهترین راه دستیابی ایران به قدرت پایدار ایجاد یک زیر بنای اقتصادی نیرومند از راه آزاد کردن انرژیها و رفع تنش در روابط بین المللی کشور است
فریدون خاوند: معضل نرخ سود بانکی در ایران: حکایت همچنان باقی است
بانک مرکزی با بخشنامه ۳۱ مرداد ماه خود از بانکها و موسسات اعتباری می خواهد از یازدهم شهریور ماه سال جاری از «اعمال هرگونه روشی که منجر به افزایش نرخ موثر سود سپردهها شود» خودداری کنند
آمریکا، سپاه پاسداران و سرنوشت «برجام»
در واقع کاخ سفید میداند که اعضای مهم اتحادیه اروپا حاضر نیستند «برجام» را زیر پرسش ببرند، ولی به نقش ایران در عراق و سوریه و لبنان و یمن معترضند و این می تواند زیر بنای وحدت دوباره آنها با آمریکا علیه سیاست منطقهای ایران باشد. ضربه زدن به سپاه پاسداران و تضعیف ان، با همین هدف انجام میگیرد
تصویر تهران در جهان، پرسشی دردناک
پرسش بسیار دردناک ولی پرهیز ناپذیر این است که چرا تصویر پایتخت ایران این چنین سقوط کرده است؟ آینده در گرو پاسخ ایرانیان به این پرسش کلیدی است
فریدون خاوند: ایران و «کارگروه اقدام مالی» : دعوا بر سر چیست؟
در کشمکش دایمی با دولت حسن روحانی، هسته سخت جناح معروف به «اصولگرا»ی جمهوری اسلامی سه موضوع اصلی را، که در روابط اقتصادی بین المللی ایران نقش اساسی دارند، هدف انتقادهای بسیار شدید خود قرار داده است: برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، قرار دادهای تازه نفتی (آی پی سی) و کارگروه اقدام مالی (فاتف)
فریدون خاوند: بازگشت توتال به پارس جنوبی: سر آغاز فصلی تازه؟
با یک قرار داد بیست ساله بر سر توسعه فاز یازده میدان گازی پارس جنوبی، که دوشنبه دوازدهم تیر ماه در تهران به امضای نهایی میرسد، شرکت فرانسوی «توتال» در راس یک کنسرسیوم سه جانبه به میدانهای نفت و گاز ایران باز میگردد
فریدون خاوند: خصوصی سازی در ایران : «شیر بییال و دم و اشکم»
قربانی بزرگ انتقال واحدهای تولیدی از «دولت بیتفنگ» به «دولت با تفنگ» فرایند توسعه ایران است که همچنان در چنگال رانتخواران دولتی (چه بیتفنگ و چه با تفنگ)) دست و پا میزند
فریدون خاوند: تداوم «ایرانهراسی» در میان سرمایهگذاران خارجی
تازهترین گزارش سازمان «آنکتاد» درباره سرمایه گذاریهای خارجی در جهان، که هفتم ژوئن منتشر شد، نشان میدهد که به رغم امضای «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام)، ورود سرمایه خارجی به ایران هنوز در سطح بسیار پایینی است و با نیازهای این کشور برای دستیابی به هدفهای اقتصادی اش، فاصله نجومی دارد
فریدون خاوند: تورم در ایران: پرواز دوباره به سوی نرخ دو رقمی
به رغم موفقیت دولت حسن روحانی در کاهش چشمگیر نرخ تورم، ریشههای عمیق آن همچنان دست نخورده باقی مانده است
فوران «پوپولیسم» در انتخابات ریاست جمهوری ایران
بخش بزرگی از افکار عمومی ایران، به هنگام تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی، در مورد طرح چنین ادعاهایی از سوی نویسندگان آن، توضیح و دلیل نخواست و کار به جایی رسید که امروز میبینیم
سرنوشت میلیاردها دلار ایران در سوریه
اتهام وارد آمده بر نظام دمشق در زمینه به کار گرفتن بمب شیمیایی علیه روستای خان شیخون در استان ادلب سوریه، و واکنش موشکی ایالات متحده آمریکا، دگرگونیهای تازهای را در منطقه خاورمیانه به وجود آورده. وابستگی روز افزون اقتصادی که میان ایران و سوریه به وجود آمده و یا، به عبارت دقیق تر، سرمایه گذاری کلان نظام جمهوری اسلامی در کشوری است که از لحاظ «ریسک پذیری» در بالاترین سطوح جهانی قرار دارد و تحولات اخیر نیز مخاطرات آنرا شدت بخشیده است
آینده دلار در آمریکای دونالد ترامپ
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، شرکای اصلی بازرگانی کشورش را متهم میکند که از راه دستکاری ارزش پول هایشان در بازار جهانی ارز، به منافع اقتصادی ایالات متحده ضربه وارد میآورند. میهمان تازه کاخ سفید قدرت گرفتن دلار را در سطح کنونی برای آمریکا زیانبخش میداند و خواستار آن است که با کاستن از نرخ برابری اسکناس سبز در برابر سایر ارز ها، تعادل را به داد و ستد بین المللی این کشور بازگرداند
حسن روحانی و اقتصاد ایران؛ مردی که میداند ولی نمیتواند
حسن روحانی در گفتوگوی سهشنبهشب تلویزیونی خود در موقعیتی ضعیف قرار گرفت، زیرا گفتمان امیدوارانه او با واقعیتهای تلخ کنونی در اقتصاد ایران همخوانی نداشت. او به این واقعیتها نپرداخت و نگفت که چرا کشور، بهرغم حل و فصل پرونده هستهای و امید های ناشی از امضا و اجرای «برجام»، با یکی از شدیدترین و عمیقترین رکودهای اقتصادی چند دهه اخیر دست به گریبان است
«طبقه جدید» در جمهوری اسلامی
اعضای «طبقه جدید» در جمهوری اسلامی دیگر وعدههای انقلاب ۱۳۵۷ را در راستای استقرار «حکومت مستضعفان» از یاد بردهاند و وقتی با لذت به فیشهای حقوقی هفتاد و نود و صد میلیون تومانی خود و ردیفهای گوناگون بسیار سخاوتمندانه آن نگاه میکنند، به هیچوجه دوست ندارند قانون اساسی نظامی را به یاد بیآورند که آنها را به این جایگاه رسانده است. «نومانکلاتورا» ی شوروی سابق نیز چندان علاقه نداشت به «زحمتکشان» بیندیشد
فریدون خاوند: اقتصاد ایران در چنبر سیاست
در ورای کارنامه صرفاً اقتصادی، وضعیت کشور در زمینههای زیستمحیطی و بهویژه در عرصه بسیار حساسی چون آب، بهشدت نگرانیآور است. ارزیابیهای محافل کارشناسی بینالمللی درباره فضای کسب و کار، درجه آزادسازی اقتصادی، شاخص فلاکت، فساد مالی و غیره نیز ایران را اغلب در جایگاهی بسیار فرو دست قرار میدهند
رمز و رازهای «برجام دو»
در یکسو جریانهایی را میبینیم که بقای نظام را در «استثنایی» بودن آن و پافشاریاش بر اصول حاکم بر انقلاب اسلامی میبینند و، در سوی دیگر، گرایشهایی که ضمن اعلام وابستگی عمیق خود به نظام بر آمده از انقلاب، خواستار «تعامل با جهان» هستند
آب، اشتغال و امنیت ملی
گزارش امسال سازمان ملل متحد به مناسبت ۲۲ مارس، روز جهانی آب، به رابطه «آب و اشتغال» پرداخته است. بدون آب بقای انسان ناممکن میشود و بدون ایجاد فرصتهای شغلی، نمیتوان با آفت فقر مبارزه کرد
برای رها شدن از یک اقتصاد سرکوبشده
در پی بر باد رفتن توهمهای ناشی از «اقتصاد توحیدی» و «اقتصاد اسلامی» در نخستین دهه بعد از انقلاب ۱۳۵۷، بخش رو به گسترشی از تکنوکراسی نو پای جمهوری اسلامی در سالهای پس از جنگ ایران و عراق به تدریج دریافت که بدون پایان دادن به سلطه دولت بر اقتصاد و روی آوردن به آزادی کسب و کار، فاصله ایران با گروه پیشتاز کشورهای در حال توسعه بیشتر و بیشتر خواهد شد
اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۵؛ نفت، دلار و قطار خسته رشد
نرخ رشد اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۵، بر پایه اغلب پیشبینیها، از محدوده سه در صد فراتر نخواهد رفت که پایینترین نرخ رشد در پنج سال گذشته خواهد بود
پرواز ناگزیر دلار در بازار ارز ایران
با پیشروی دلار آمریکا در بازار ارز تهران تا مرز هر واحد سه هزار و هفتصد تومان، بار دیگر بحث داغ درباره نرخ برابری پول ملی ایران در برابر اسکناس سبز آمریکا از سر گرفته شد. بهترین راه برای جلوگیری از سقوط ارزش پول ملی، مهار تورم است. در این صورت ریال نیاز به قیم نخواهد داشت و به تنهایی خواهد توانست از خود دفاع کند
در اقتصاد ایران چه میگذرد؟
اقتصاد ایران از اغاز دهه ۱۳۹۰ تا امروز دوران بسیار سختی را پشت سر گذاشته و ایرانیها نیز طی همین مدت فقیرتر شدهاند. در فاصله سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، تولید ناخالص داخلی سرانه در ایران از ۶۴۲۰ دلار به ۵۳۵۳ دلار کاهش یافته و هر ایرانی طی این چهار سال به طور متوسط هفده درصد فقیرتر شده است. در سال ۲۰۱۴ تولید ناخالص داخلی هر ایرانی به حدود نصف یک لبنانی رسیده است. همچنین، بر پایه همان شاخص، طی همان سال یک ایرانی در مقایسه با یک اردنی، یک عراقی و یک الجزایری، فقیرتر بوده است
ایران و وسوسه قدرت
آیا ساختار بازرگانی خارجی کشور، که بر صدور مواد اولیه و کالاهای بسیار دست پایین تکیه دارد، با قدرت سازگار است؟
اقتصاد سیاسی چادر مشکی
کسانی که با واقعیتهای صنعت نساجی ایران به صورت عام و خصوصا چادر مشکی آشنا نیستند، طبعا از این عنوان تعجب میکنند و از خود میپرسند چگونه امکان دارد در دهه دوم قرن بیست و یکم میلادی، کشوری با نزدیک به هشتاد میلیون نفر جمعیت، هم درگیر تکنولوژی هستهای و موشکهای بالیستیک باشد و هم با تولید و بازرگانی چادر مشکی مشکل داشته باشد و آن را چالش تلقی کند
ایران و «طلای آبی»
کمبود رو به افزایش آب، که میبایست دستکم از حدود نیم قرن پیش به عنوان یک مساله بدیهی در صدر دلنگرانیهای ملی ایرانیان قرار میگرفت، تازه امروز به عنوان «کشف» یک تراژدی بزرگ ملی در سطح جامعه مدنی ایران پراکنده میشود
اقتصاد ایران و گرداب «رکود تورمی»
«تکانه اصلی» پدید آورنده سقوط تولید ناخالص داخلی، به دلیل وجود یک سلسله «عوامل زمینه ساز» و «عوامل انتشار» به دیگر بخش های اقتصادی کشور سرایت کرده و با ایجاد تنگنا های مالی در بانک ها، کاهش پس انداز و سرمایه گذاری و کم شدن مصرف و تقاضای کل، تداوم یافته است
اقتصاد ایران و گرداب «رکود تورمی» (بخش اول)
نگارنده این سطور تاکنون ندیده است یک دولت برآمده از انتخابات (به رغم اما ها و چرا هایی که در مورد انتخابات ایران مطرح است)، یک سال پس از روی کار آمدن، تازه برنامه اقتصادی منتشر کند، در مورد اصلاح آن از صاحبنظران کمک بخواهد و و سپس برای اجرای آن از مجلس درخواست مجوز کند
نظام بانکی ایران و «هیولا های اقتصادی»
مطالبات معوق، اصطلاح نه چندان زیبایی است که این روزها در صفحات اقتصادی رسانه های تهران زیاد دیده میشود. سخن بر سر وامهایی است که بانکها در اختیار متقاضیان گذاشتهاند، ولی از بازپس دادن اصل و فرع آنها خبری نیست
اقتصاد مقاومتی، برآمده از بینش «قلعهای» خامنهای
این پرسش که چرا آقای خامنهای در ابلاغیهاش میگوید این سیاستها معرف یک «الگوی اقتصادی بومی و علمی برآمده از فرهنگ انقلابی و اسلامی» است؟
رابطه این سیاستها با اسلام روشن نیست و اصولا سیاستهای اقتصادی در رابطه با علم اقتصاد سنجیده میشوند، نه بر اساس رهنمودهای دینی