کشوری که در ادبیات سیاست جهانی «امپراتوری میانه»، «اژدها» و یا «امپراتوری زرد» لقب گرفته، در راه پاسداری از منافع خود با آهنگی پرشتاب به مناطق حساسی رخنه میکند که پیش از این در انحصار قدرتهای مستعمراتی و یا ابرقدرتهای برآمده از جنگ جهانی دوم بودند
نویسنده: فریدون خاوند
اسلامگرایان عراق و بنبست «نظام قدسی» در ایران
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی، در آخرین روز شهریور، نظام سیاسی ایران را «قدسی» توصیف کرد و در توضیح آن چنین گفت: «نظام ما به دلیل مبتنی بودن بر دین و آموزههای دینی، کتاب و سنت، قدسی است… نظام اسلامی که میخواهد تمام ارتباطاتش بر اساس دین و آموزههای دینی تنظیم شود، نظام مقدس میشود. در رأس نظام ما حاکمیتی است که نیابت از حجت خدا ولی عصر دارد»
روحانیت شیعه و انحطاط اقتصادی ایران
حسن روحانی با یک کارنامه اقتصادی فاجعه بار کاخ ریاست جمهوری اسلامی را ترک کرد و ابراهیم رئیسی، با شعار تحول اما بدون هیج برنامه و چشماندازی، جانشین او شد
روابط ایران و چین؛ توهمها و واقعیتها
نظام مکتبی جمهوری اسلامی و نظام ایدئولوژیک جمهوری خلق چین، بهرغم تضادهای بنیادی موجود میان آنها، در دشمنی با آزادیهای عمومی مشترکاند و مهمترین اولویت آنها حفظ قدرت به صورت انحصاری از راه طرد دیگر مدعیان دستیابی به سکان رهبری کشور است
فریدون خاوند: جایگاه زنان در بازار کار ایران
تردید نمیتوان داشت که فرآیند آزادی زنان از راه دستیابی به حقوق برابر با مردها زمانی آغاز شد که آنها به گونهای گسترده به بازار کار به مفهوم قلب تپنده فعالیت اقتصادی راه یافتند و یا، به عبارت دیگر، در ازای کارشان دستمزد دریافت کردند
فروریزی بازرگانی خارجی ایران
دولت جمهوری اسلامی امیدوار بود که به منظور جبران فروریزی صادرات نفتیاش، صادرات غیرنفتی را به موتور محرکه اقتصاد ایران در صحنه جهانی بدل کند تا به تدریج جای خالی نفت پر شود.
این انتظاری بود غیرمنطقی، به این دلیل ساده که علاوه بر موانع داخلی، شماری از همان عواملی که صادرات نفتی ایران را به فلج کشاندهاند، بر صادرات غیر نفتی نیز سنگینی میکنند و اجازه نمیدهند کشور بتواند جایگاه شایسته خود را در بازار جهانی پیدا کند
رشد واقعی اقتصادی ایران چقدر است؟
آقای روحانی حدود ۱۸ ماه پیش بانک مرکزی را از انتشار دادههای اقتصادی منع کرده تا مرکز آمار ایران تنها منبع منتشرکننده چنین آماری باشد. اما چون، در وضعیت کنونی، محاسبات بانک مرکزی برخلاف مرکز آمار از مثبت شدن رشد اقتصادی بدون نفت خبر میدهد، رئیسجمهوری یکباره در موضع پیشین خود تجدیدنظر کرده و به آمار بانک مرکزی متمایل شده است
پیامدها و پیامهای بازگشت ایران به لیست سیاه اف.ای.تی.اف
ایران که اکنون نیز در عرصه بینالمللی با تنشهای گوناگون، بهویژه تحریمهای آمریکا، دستوپنجه نرم میکند،با چالشهای تازهای روبهرو خواهد شد که طبعا بر تمامی شاخصهای اقتصاد کلان و زندگی روزمره مردم تاثیر منفی خواهد داشت
ایران از دیدگاه «شفافیت بین المللی»: سال به سال فاسدتر
ساختارهای ناهنجار سیاسی و اقتصادی و اجتماعی، تمرکز قدرت اقتصادی در دست گروه هایی خاص، نبود نهادهای نظارتی، جلوگیری از توسعه جامعه مدنی و رسانههای آزاد…، همه و همه زمینه ساز فسادی شدند که جنبه نهادی به خود گرفت، مثل موریانه به سرمایه اجتماعی هجوم آورد و حتی بنیادهای همبستگی ملی را متزلزل کرد. این وضعیتی است که ما امروز در جمهوری اسلامی شاهد آن هستیم
کابوسی به نام لایحه بودجه ۱۳۹۹
لایحه بودجه ۱۳۹۹، که یکشنبه هفدهم آذرماه به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد، آیینه تمامنمای دشواریهای بزرگی است که اقتصاد ایران را در سختترین شرایط بعد از پایان جنگ با عراق قرار داده است. فروپاشی نرخ رشد اقتصادی، تورم سنگین، بر هم خوردن بازرگانی خارجی و سقوط قابل ملاحظه قدرت خرید مردم، همه و همه، فضای بسیار نامساعدی را برای تنظیم مهمترین سند دخلوخرج سالانه کشور فراهم آورده است
اقتصاد ایران؛ گروگان ‘قانون اساسی پر ابهام جمهوری اسلامی’
در میان قوانین اساسی که از حدود سه قرن پیش در کشور های گوناگون جهان پدید آمده اند، کم تر متنی است که همچون قانون اساسی جمهوری اسلامی مصوب ۱۳۵۸ خورشیدی، در تعریف قوانین ناظر بر زندگی اقتصادی کشور، با ابهام ها و تضاد هایی چنین آشکار همراه باشد
اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی؛ یک نظام ۴۰ ساله در دام ۱۰ بختک
در پی گذشت چهل سال، کاخ آرزوها فروریخته و از آن همه وعده، تنها بختکهایی باقی مانده که اقتصاد ایران را زیر مهمیز خود دارند. این بختکها، که جلوی خلق ثروت را در ایران گرفتهاند، از رویدادهای موقتی و استثنایی چون جنگ و تحریم منشأ نمیگیرند
سقوط رشد و اوجگیری تورم: کادوی چهل سالگی «نظام»
فریدون خاوند: «فروریزی درآمدها در پی سقوط تولید ناخالص داخلی همراه با کاهش قدرت خرید با توجه به اوجگیری نرخ تورم، چیز زیادی در سفره خانوار ایرانی بر جای نمیگذارد.»
تحریم نفتی آمریکا؛ آنچه شد و آنچه میتواند بشود
تازهترین دادههای منتشر شده در مورد بازار جهانی نفت نشان میدهند که صنعت نفت ایران و موتور صادراتی آن، که در پی اجرایی شدن «برجام» توانست نفسی تازه کند، بار دیگر به سراشیب افتاده و جایگاه آن در سلسله مراتب سازمان «اوپک» دوباره سقوط کرده است
گر سوی مستان میروی…
در عمل، میدان همچنان در اختیار گرایشهایی است که به «انفکاک» تمایل دارند و ایران را قلعهای میدانند در محاصره دشمنان ریز و درشت. این دیدگاه «قلعهای» مهمترین مانع بر سر راه واحدهای تولیدی ایران است که، اگر از شر فشارهای داخلی و خارجی رهایی یابند، میتوانند ققنوسوار از خاکستر خود برخیزند و با دفاع از بازار ملی و فتح بازارهای خارجی، همزمان با تحکیم اقتدار کشور، میلیونها فرصت شغلی به وجود آورند
فریدون خاوند: بازگشت تحریمهای آمریکا؛ دو موج و پیامدهای آنها
دولت حسن روحانی هم اراده و هم توان خود را برای مدیریت اقتصاد ایران از دست داده و در کمال ناتوانی، زیر حملات بیامان رقیبانش، تنها نقش یک آتشنشان را بر عهده گرفته است، آنهم آتشنشانی که نمیداند باید به کدام یک از شعلههای بر افروخته شده در اینجا و آنجا رسیدگی کند. تنها دامنه مانور او، مذاکره با اتحادیه اروپا و درخواست از این نهاد برای اعمال فشار بر آمریکا به منظور کم کردن بار سنگین تحریمهاست
فریدون خاوند: شبح «ابر تورم» بر فراز اقتصاد ایران
بانک مرکزی جمهوری اسلامی پنجشنبه چهارم مرداد ماه نرخ تورم ایران را در تیر ماه سال جاری ۱۰.۲ درصد اعلام کرد. از آنجا که شاخص تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی (و نه آنچه از سوی مرکز آمار ایران محاسبه میشود) مورد استناد محافل کارشناسی و دانشگاهی ایران و نیز سازمانهای بینالمللی قرار میگیرد، یادداشت حاضر نیز در بررسی تحولات کشور در عرصه قیمتها بر همان شاخص تکیه میکند
فریدون خاوند: ایران در سلسله مراتب قدرت اقتصادی؛ نگاهی به تازهترین آمار بانک جهانی
تازهترین آمار بانک جهانی درباره دادههای اقتصاد کلان کشورها یک بار دیگر نشان میدهد که فرآیند دگرگونی رابطه قدرتها در اقتصاد بینالمللی همچنان ادامه دارد و مرز میان قدرتهای نوظهور و اقتصادهای بزرگ صنعتی غرب به سرعت در حال جا به جایی است
فریدون خاوند: اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۶؛ آتشفشان دی ماه
ایرانیان در سال ۱۳۹۶ سومین ناکامی بزرگ در عرصه اصلاحات اقتصادی را تجربه کردند و به نظر میرسد که آخرین امیدهای خود را به انجام دگرگونیهای اقتصادی در چارچوب حاکمیت کنونی از دست دادهاند
جمهوری اسلامی و اقتصاد ایران: سراشیب انحطاط
سالهای سال است که تمامی این امکانات در راه سیاستهای باطل بر باد رفته و کشور، به جای پیشروی در راه توسعه و ایجاد یک جامعه سر بلند و شکوفا، در سیاهچال تنشهای پایان ناپذیر و بیسر وته با بخش بزرگی از جهان دست و پا میزند
خاوند: مردم چشماندازی برای خروج از وضعیت اقتصادی نمی بینند
فریدون خاوند، اقتصاددان در پاریس، در گفت وگو با رادیو فردا ابتدا از نسبت اعتراض های خیابانی با آمارهایی که دولت از مهار تورم و گرانی ارائه می کند می گوید
پاسخ به پرسشهای اقتصادی؛ بخش اول: وضعیت کنونی و آینده اقتصاد ایران
کار از «سیاهنمایی» منسوب به «رسانههای بیگانه» گذشته و کمتر کسی منکر از کار افتادن قطار اقتصاد ایران است
فریدون خاوند: اقتصاد ایران، ده تنگنا و دو گریزگاه : فساد مالی
فساد مالی، به معنای استفاده از موقعیت سیاسی و اداری و حرفهای برای دست یافتن به امتیازهای مادی تامین کننده منافع شخصی، پدیدهای است جهانی و کم تر کشوری است که از این آفت در امان مانده باشد
فریدون خاوند: اقتصاد ایران، ده تنگنا و دو گریزگاه : نابرابریهای اجتماعی
فراموش نکنیم که مبارزه با نابرابریهای اجتماعی یکی از اصلیترین شعارهای انقلاب ۱۳۵۷ بود. قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز استقرار «حکومت صالحان» را وعده میدهد که یکی از هدفهای آن، «رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینههای مادی و معنوی است»
فریدون خاوند: اقتصاد ایران، ده تنگنا و دو گریزگاه: بازار کار نابسامان
یکی دیگر از مهم ترین شاخصها در ارزیابی وضعیت اشتغال در یک کشور، نرخ مشارکت اقتصادی (یا نرخ فعالیت) است که از تقسیم جمعیت فعال کشور (اعم از شاغل و جوینده کار) بر کل جمعیت در سن کار کردن (ده سال به بالا) به دست میآید. این شاخص بسیار مهم است، زیرا نشان میدهد چه سهمی از جمعیت در عرصه فعالیت حضور دارد و چه سهمی از این پهنه بر کنار است
فریدون خاوند: زوال جایگاه ایران در رده بندی جهانی «محیط کسب و کار»
در گزارش سال ۲۰۱۸ بانک جهانی درباره «محیط کسب و کار»، که سی و یکم اکتبر منتشر شد، ایران از لحاظ شرایط مساعد لازم برای انجام فعالیتهای اقتصادی، در میان صد و نود کشور مورد بررسی در جهان در رده صد و بیست و چهارم قرار گرفته است. در مقایسه با گزارش سال ۲۰۱۷ همان نهاد، ایران از لحاظ «محیط کسب و کار» در رده بندی کشورها چهار پله عقب نشسته است
فریدون خاوند: درخشش دوباره «طلای سیاه»؟
برای نخستین بار در دو سال و چهار ماه گذشته، بهای نفت برنت دریای شمال به بالای هر بشکه شصت دلار بازگشته و از ژانویه ۲۰۱۶ تا به امروز، تقریبا دو برابر شده است. با این تحول، هم شرکتهای بزرگ نفتی و هم کشورهای صادر کننده نفت امیدوارند دوره سخت برای بازار این کالا، که حدود سه سال و نیم پیش آغاز شد، به پایان رسیده باشد
فریدون خاوند: به یاد ایرانیهایی که در دوزخ «اکتبر ۱۹۱۷» خاکستر شدند
به مناسبت یکصدمین سالگرد رویداد اکتبر ۱۹۱۷ در روسیه،رادیو فردا از نویسندگان و کارشناسان دعوت کرده که در پیوند با همین سالگرد، نظریات خود را با کاربران رادیو فردا در میان بگذارند. یکی از مباحث مهم تاثیری است که این رویداد بر زندگی سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی ایران داشته است. مشارکت کاربران… ادامه خواندن فریدون خاوند: به یاد ایرانیهایی که در دوزخ «اکتبر ۱۹۱۷» خاکستر شدند
فریدون خاوند: اقتصاد ایران، ده تنگنا و دو گریزگاه: رشد ضعیف
موتور محرکه رشد اقتصادی، سرمایه گذاری است. از کل تولید ناخالص داخلی، بخش بزرگی مصرف میشود و بخش دیگر آن به پس انداز و سرمایه گذاری اختصاص مییابد. مشکل بزرگ در ایران، کمبود سرمایه گذاری است
فریدون خاوند: اقتصاد ایران: ده تنگنا و دو گریزگاه؛محیط زیست ناپایدار
فریدون خاوند در این مقاله به بررسی چهارمین تنگنا می پردازد که به «محیط زیست ناپایدار» اختصاص دارد