برچسب: دکتر حسن بلوری

پاسخ به این پرسش: پیش از شکل‌گیری کیهان و فضازمان که بنابر شواحد عینی آغازی داشته‌اند چه بود، اگر محال نباشد به سادگی میسر نیست. با این حال از آنجاکه این پرسش به‌صورت یک مسئلهٔ علمی ـ فلسفی مطرح می‌شود، لازم است در حد دانش حاضر به آن پاسخ درخور داد

مادّه و پادمادّه به ذراتی با جرم مساوی اما متضاد در بارالکتریکی گفته می‌شود. پرسشی که از همان ابتدای کشف پادمادَه نزدیک به یک قرن پیش مطرح شد این بود که آیا گرانش مادّه و پادمادّه در دو جهت مخالف هم عمل می‌کنند؟

هیچ انفورماسیونی بدون نمایش فیزیکی نمی‌تواند وجود داشته باشد. اطلاعات همواره از قوانین فیزیکی پیروی می‌کند و برای انتقال به ماده ـ انرژی نیاز دارد. این یک واقعیت بدون استثنا است.۲ اما پرسش اساسی در باره مفهوم اطلاعات چیستی آن است. به این معنا که آیا اطلاعات ماهیت فیزیکی دارد؟ آیا این ماهیت است که باعث تغییر یا ایجاد حالت جدید در یک سیستم می‌شود؟

مشاهده‌‌ی اجرام آسمانی و چرخیدن آنها ما را به این نتیجه می‌رساند که کیهان یا از همان ابتدای پیدایش خود از نیرو (نیروهای) ضروری برخوردار بوده و یا در طول زمان به آنها دست یافته است. در هر دو حالت لازم است توضیح دهیم که چگونه آن ساختارها شکل‌‌گرفته‌اند‌ و علت چرخیدنشان چیست

چرخیدن اجرام کیهانی پدیده‌ایست جهانشمول و اجتناب‌ناپذیر و چه خوب که چنین است. چرا که در غیر این‌ صورت نه امکان‌ ‌‌شکل‌گیری کهکشان‌ها، ستاره‌ها، سیاره‌ها و نه حیات وجود ‌داشت. اما علت این پدیدهٔ جهانشمول چیست؟

ما انسان‌ها فضا را سه‌بُعدی درمی‌یابیم و بر این اساس هر مکانی را با سه ویژگی (ارتفاع، طول و عرض) توصیف می‌کنیم. این وضع باعث شده کیهان را نیز ساختاری سه‌بُعدی تلقی کنیم. آیا واقعن چنین است؟

نظریه نسبیت عام اینشتین علت خمیدگی فضازمان را حضور ماده و انرژی می‌‌داند. اما یافته‌های جدید بعکس، نواساناتِ خلاء کوانتومی را دلیل بروز ماده و انرژی در مکان‌هایی که فضازمان خمیده است می‌انگارد. این تفسیر نو، چشم‌انداز جدیدی را برای حل برخی مسائل بنیادیِ فیزیک و کیهان‌شناسی ‌ایجاد می‌کند

آیا کیهان یک هولوگرام است و ما بر یک کیهاِنِ هولوگرافیک زندگی می‌کنیم؟ شاید این پرسش نیز همچون پرسشِ ’آیا کیهان یک سیاه‌چاله است و ما در یک سیاه‌چاله زندگی می‌کنیم؟‘ که در مقاله‌ی۲ بررسی کردیم عجیب به‌نظر آید‌. اما بنابر اصلِ هولوگرافیک، حاصل از بررسی‌های نظریِ افقِ رویدادِ سیاه‌چاله‌ها… چندان هم عجیب نیست

“ستارگانِ سیاه” ایده‌ای بود که در پایان قرن هجدهم جان میچل (۱۷۹۳ـ۱۷۲۴) فیلسوف طبیعی و زمین‌شناس انگلیسی و پیر سیمون لاپلاس (۱۸۲۷ـ۱۷۴۹) ریاضیدان و فیزیکدان فرانسوی در باره‌ی آن مطالبی نوشتند. اما این نوشته‌ها مورد توجه قرارنگرفت. در سال ۱۹۱۵ آلبرت اینشتین با ارائه‌ی نظریه نسبیت عام به این ایده یک چارچوب نظری تحسین‌آمیزی‌ بخشید

وقتی پای نظریه کوانتوم به بحث کیهان و قوانین آن باز می‌شود، صورت مسئله از حالت به اصطلاح کلاسیک خارج شده، طرح و بیان کوانتومی آن به امری ضروری بدل می‌شود

فیزیک آماری نشان می‌دهد که اندازه‌گیری‌ها نمی‌توانند دقیق باشند. دقتِ اندازه‌گیری توسط حرکتِ حرارتی دستگاه‌های اندازه‌گیری محدود می‌شود (نواسانات حرارتی موقعیت اشاره‌گر). در حالیکه دینامیک کلاسیک پیش‌بینی‌های دقیقی را انجام می‌دهد. در نتیجه نوسانات حرارتی را پنهان می‌‌کند و به یک طبیعت ایده‌آل اشاره دارد

توصیف کیهان به‌عنوان یک سیستم فیزیکی خواهان توضیح علمیِ علت انفجار بزرگ و شرایط حاکم در آن مقطع است. به‌نظر، علمی که توان این کار را دارد، علم کیهان‌شناسی کوانتومی است که کیهان را یک سیستم کوانتومی تلقی می‌کند

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که درک و فهم مِهبانگ (بیگ بنگ) و آنچه در سیاه‌چاله‌ها رخ می‌دهد نیازمند ‌نظریه‌ا‌یست بنیادی‌تر از نظریه نسبیت عام و نظریه کوانتوم. نظریه‌ای که توان برطرف نمودن ناسازگاری‌‌های دو نظریه‌ی نسبیت و کوانتوم را که در طول‌های کوچکِ غیرقابلِ تصور (در ابعاد پلانک مانند طول پلانک ۳۳-۱۰سانتی‌متر) ظاهر می‌شوند داشته باشد

کیهان و منشاء آن سخت با ماهیت خلاء کوانتومی گره‌خورده است. پژوهش‌ها در این زمینه ما را از فیزیک کلاسیک به فیزیک ذرات بنیادی سوق می‌هد. نوشته‌ی حاضر می‌کوشد مسئله‌ی توسعه‌ی مفهوم خلاء را از گذشته‌های دور تا فهم امروزی آن و نتایج بدست آمده در طول زمان و یافته‌هایی نه چندان قطعی را به‌شکل فشرده توضیح دهد

تصویر، یک منطقه‌ی کوچک آسمانی (حدود ۲,۴ دقیقه قوس) گرفته شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب متمرکز بر خوشه کهکشانی (SMACS 0723)، منتشر شده در ۱۱ جولای ۲۰۲۲. اعضای خوشه کهکشان سفید و کهکشان‌های پس‌زمینه مایل به قرمز دیده می‌شوند. این تصویر کهکشان‌هایی را با دیرینگی (قدمت)، فرم، و اندازه‌‌‌‌‌‌های مختلف نشان می‌دهد. کوچکترین و قرمزترین کهکشان‌ها، از دورترین کهکشان‌های شناخته شده هستند. این کهکشان‌ها در مرحله‌ای دیده می‌شوند که کیهان کمتر از ۸۰۰ میلیون سال سن داشته است

مدل یا فرضیه­ های ارائه شده برای مهبانگ هیچ­یک تاکنون به درجه­ ی اثبات ارتقاء نیافته ­اند. با این حال ما در این مقاله نه تنها از مهبانگ بلکه از ”پیش از مهبانگ چه بود؟“،”مهبانگ در کجا بود؟“ و ”پس از مهبانگ چه تحولاتی رخ داد؟“

قوانین طبیعی در اصل بر اساس میانگینی از نتایج اندازه‌‌‌گیری‌ها برمفهوم‌ها، همراه با درجه‌ی مشخصی از نامعلومی بنا شده‌اند. به بیان دیگر، قوانین طبیعی دارای سرشت احتمالی ـ آماری هستند. این ویژگیِ ناشی از طبیعت کیهان، کیهان کوانتومی است

دکتر حسن بلوری برلین، ۲۰۲۳٫۰۱٫۲۹ The concepts in natural laws and their meaning   فشرده    قوانین طبیعی بر اساس داده‌های عینی و مفهوم‌های مشخصی در چارچوب یک نظریه بنا می‌شوند. در حال حاضر دو نظریه بزرگ، یعنی فیزیک کلاسیک و فیزیک کوانتوم، برای توصیف پروسه‌های جاری در کیهان وجود دارند. اما اینکه چرا دو… ادامه خواندن معنای مفهوم در قوانین طبیعی

چگونگی پیدایش ماه موضوعی است که بسیار در باره‌ی آن بحث شده و می‌شود. اما هنوز پاسخی قطعی به آن داده نشده است. البته فرضیه­های گوناگونی درباره ­ی پیدایش ماه ارائه شده‌اند.که قبول یا رد آن‌ها منوط می­شود به ارائه­ ی دلایلی روشن برای هریک از آن­ها

روشن شده است که کهکشان‌ها با سرعت سرسام‌آوری از یکدیگر دور می‌شوند. برای مثال یک کهکشان در فاصله‌ی حدود ۱۶۳ میلیون سال نوری از کره زمین با سرعتی نزدیک به هجده میلیون کیلومتر در ساعت از ما دور می‌شود

در این مقاله می‌خواهم عمدتا به شرح ’ثابت ساختار ریز‘ مربوط به نیروی الکترومغناطیس و رابطه‌ی آن با قوانین طبیعی بپردازم و به این پرسش پاسخ دهم که آیا قوانین طبیعی تابع مکان و زمان هستند و تغییر می‌کنند؟   

جهانِ هستی عینیت دارد. عینیت می‌باید هم قابل تشریح و هم دارای بیان علمی به‌معنای بیان روابط منطقی میان اجزا و عملکردهای آن باشد.۲ بر این اساس تشریح دقیق و همه جانبه‌‌ی جهانِ هستی نیازمند قوانینی (اصولی) است عاری از هر نوع شکاف و خلاء اطلاعاتی از گذشته تا حال حاضر. آیا چنین قوانینی (اصولی) وجود دارند و یا دستیافتنی هستند؟  

انسان به تجربه دریافته است که جهانِ هستی قانونمند و قوانینِ سطوحِ مختلفِ آن درهم‌تنیده است. او همچنین دریافته است که دستیابی به قوانین طبیعی از طریق تجربه و آزمایش ممکن است و به‌هیچ‌روی ‌توان تغییر آنها را ندارد

یکی از مسائل مهم برای فلسفه بررسی و به چالش کشیدن چگونگی دستیابی به قوانین طبیعی است.

مسئله مهم دیگر چیستی قوانین طبیعی است که هم برای علم فیزیک و هم برای دانش فلسفه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است

آیا توانِ شناختِ انسان محدود است یا نامحدود؟ اگر محدود باشد چگونه و در کجا خود را نشان می‌دهد؟ آیا ’راستی (صدق)‘ و ’اثبات‌پذیری‘ معادل یکدیگرند؟ آیا اثبات‌پذیری قابل تعریف است و اگر آری به چه شکلی؟ چگونه می‌توان دریافت که یک اثبات واقعی است؟ آیا واقعیت‌های اثبات‌ناپذیر وجود دارند؟

اینشتین: “نیوتن، مرا ببخش آنگونه که فکر ‌‌میکردی فضا ـ زمان مطلق نیست.” حال نظریه گرانش کوانتومی می‌گوید: “اینشتین، با عرض معذرت آنگونه که فکر میکردی  فضازمان نه تنها پیوسته نیست بلکه اصولا فضازمانی وجود ندارد.”

افلاطون در کتاب هفتم جمهوریت مثال معروف غار را بیان می‌کند که در عمق آن انسان‌هائی به زنجیر کشیده شده‌اند. آنان در درخششِ آتشِ پشتِ سر سایه‌هائی را که روی دیوار مشاهده می‌کنند عین واقعیت می‌پندارند

یکی از آن مقولات مفید که بر تاروپود ما نفوذ کرده و ما را در چنبره‌ی خود دارد مقوله‌ی فضازمان است. توجیه این مقوله، شرایط و محدوده‌ی اعتبار آن چیست؟ مقوله‌ی فضازمان تا چه مقیاسی با اصل علیت که برای علوم طبیعی حیاتی می‌‌باشد همآهنگ است؟ فیزیکدانانِ نظریه ریسمان‌ها پاسخ به این پرسش‌ها را در‌گرو شناختِ کیهانی به بزرگی۳۵–۱۰متر!! می‌بینند. اما آیا آنها امکان راست‌آزمائی نظریه‌ی خود را دارند؟

موانع فراوانی که در شناخت و توضیح چیستی فضازمان وجود دارند فیزیکدان‌های نظری را بر آن داشته است مدل‌هائی را بررسی کنند که احتمال دریافت پاسخ مناسب به مسئله‌ی فضازمان را می‌دهند. از آن‌جمله است مدلِ علیّتِ سرنوشت‌ساز

مفهوم فضازمان قرن‌هاست که مورد توجه فیلسوفان و فیزیکدان‌ها می‌باشد، آنها برای شناخت چیستی فضازمان تلاش فراوان کرده‌اند. اما این تلاش‌ها‌ تاکنون به نتیجه مطلوب نیانجامیده ‌‌است. در دهه‌های اخیر پیشنهاداتی از جانب فیزیکدان‌های نظری برای حل مسئله مزبور‌ ارائه شده‌اند و بعضا به موفقیت‌های نسبی هم دست‌ یافته‌اند. اما هیچ‌یک از آنها تاکنون از مرتبه فرضیه فراتر نرفته و به مقام نظریه علمی ارتقاء نیافته‌اند