آسوشیتدپرس: دریاچه ارومیه، سومین دریاچه بزرگ آب شور جهان را دریابید

آفتاب: آسوشیتدپرس با اشاره به این که دریاچه ارومیه سومین دریاچه بزرگ آب شور جهان به شمار می‌رود، نوشت: افراد محلی که مسافران را با قایق بر روی این دریاچه می‌چرخانند می‌دانند که امسال دیگر نمی‌توانند صدها گردشگر و مسافر را با قایق برای لذت بردن از جاذبه‌های گردشگری دریاچه ارومیه در این دریاچه حرکت دهند.

یک فرد محلی در این باره گفت: نگاه کنید قایق گیر کرده است. قایق دیگر بیشتر از این نمی‌تواند حرکت کند.

وی در عین حال به کف دریاچه ارومیه اشاره می‌کند که مملو از نمک و شوره‌زار شده است.

دریاچه ارومیه زیستگاه انواع جانوران آبزی طی سال‌های اخیر بیش از 60 درصد منابع آبی خود را از دست داده است و به شوره‌زار تبدیل شده است. به اعتقاد کارشناسان محیط زیست این دریاچه طی سال‌های آینده به طور کامل خشک خواهد شد. آن‌ها سوء‌مدیریت در زمینه سیاست‌های آبرسانی و تخریب رودخانه‌های بالادست را از مهمترین علل کاهش شدید منابع آبی دریاچه ارومیه می‌دانند.

بر اساس این گزارش دو سال پیش برخی مردم محلی بخش مهمی از درآمد خود را از راه تو‌رهای مسافرتی برای گردشگران دریاچه ارومیه به دست می‌آوردند. ولی از زمانی که خشکسالی دریاچه ارومیه تشدید شده و شوری آب این دریاچه به شدت افزایش یافته است قایق‌ها تنها 10 دقیقه قادر به حرکت در دریاچه هستند و بنابراین آن‌ها این شغل را به زودی از دست خواهند داد.

یک فرد محلی گفت: مسافران و گردشگران از این سفر و تور خسته‌کننده لذت نمی‌برند. مسافران باید صدها متر را از کف شوره‌زار دریاچه بگذرند تا به قایق برسند. بسیاری از قایق رانان قایق‌های خود را پارک کرده و در خانه‌های خود هستند.

در ماه آوریل مقام‌های ارومیه فعالیت اسکله گلمانخانه را به علت کمبود شدید آب متوقف کردند. عمق آب در عمیق‌ترین مناطق این اسکله به کمتر از 2 متر رسیده بود. وضعیت در اسکله‌های شرفخانه و اسلامی نیز به همین ترتیب بوده است.

خشکسالی دریاچه ارومیه همچنین تاثیر منفی شدیدی بر فعالیت هتل‌ها و سایر فعالیت‌های مربوط به گردشگری داشته است. از زمانی که مسافران و گردشگران داخلی و خارجی تمایل چندانی برای سفر به دریاچه ارومیه ندارند پروژه‌های ساخت هتل در ارومیه متوقف شده است.

علاوه بر بخش گردشگری گسترش خشک‌سالی دریاچه ارومیه تهدید جدی علیه کشاورزی مناطق شمال غرب ایران به شمار می‌رود. وزش توفان و بادهای شدید موجب انتقال نمک به مزارع کشاورزی منطقه می‌شود. بسیاری از کشاورزان اکنون به شدت نگران آینده زمین‌های خود هستند. این زمین‌ها طی قرن‌های گذشته به لحاظ تولید سیب درختی، انگور، بادام، پیاز و سیب زمینی شهرت زیادی داشته است.

مسعود محمدیان کارشناس کشاورزی در این باره گفت: وزش این بادها نه تنها تاثیرات منفی زیادی بر مناطق اطراف دریاچه ارومیه خواهد داشت بلکه به کشاورزی مناطق دورتر نیز آسیب‌های جدی وارد خواهد کرد.

سلمان ذاکر نماینده ارومیه در مجلس نیز هشدار داد با ادامه روند کنونی خطر سونامی شوره زار در دریاچه ارومیه به شدت رو به افزایش است.

وی افزود با خشک شدن دریاچه ارومیه در دو تا 5 سال آینده بیش از 8 تا 10 میلیارد تن نمک زندگی مردم منطقه را به شدت تهدید خواهد کرد.

مسعود پزشکیان عضو شورای شهر تبریز نیز تاکید کرد دریاچه ارومیه در حال خشک شدن است ولی نه مقام‌های دولتی و نه مقام‌های محلی کار خاصی انحام نمی‌دهند.

اکنون سوال این است که این فاجعه زیست‌محیطی چگونه توسعه می‌یابد و در شرایط کنونی چه باید کرد؟ گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد عوامل اصلی خشکی دریاچه ارومیه خشکسالی 10 سال گذشته و افزایش بیش از حد از منابع آبی رودخانه‌های بالا دست دریاچه ارومیه برای مصارف کشاورزی است.

نخستین هشدارها در خصوص خشک شدن دریاچه ارومیه اواخر دهه 1990 میلادی مطرح شده است. علی‌رغم این هشدارها دولت به ساخت 35 سد بر رودخانه‌های بالا دست دریاچه ارومیه ادامه داد. احداث جاده بین ارومیه تبریز از روی دریاچه ارومیه نیز در این مسأله بی‌تاثیر نبوده است. هیچ‌گونه مطالعات زیست محیطی در خصوص اجرای این پروژه انجام نشده و کارشناسان محیط زیست بر این باورند که احداث این جاده موجب اختلال در روند گردش منابع آبی دریاچه ارومیه شده است.

ناصر عاق استاد دانشگاه سهند تبریز در این باره گفت کارشناسان بر این باور بودند که دوره خشکسالی 10 ساله دریاچه ارومیه فرا رسیده است ولی پس از گذشت این 10 سال خشکسالی همچنان ادامه یافته است.

اوایل دهه 2000 میلادی تحقیقات دانشگاهی نشان داد دریاچه ارومیه با سرنوشت مشابه دریاچه آرال در قزاقستان و ازبکستان روبرو شده است. شوروی سابق در دهه 1960 میلادی با اجرای پروژه‌های آبرسانی موجب کاهش شدید منابع آبی دریاچه آرال شد و حجم این دریاچه اکنون به کمتر از یک دهم دهه 1960 رسیده است.

دولت ایران در ماه آوریل برنامه سه مرحله‌ای را برای نجات دریاچه ارومیه اعلام کرد که شامل باروری ابرها برای افزایش بارش باران در منطقه، کاهش مصرف آب و سیستم آبیاری و افزایش عرضه آب به دریاچه ارومیه بوده است.

برخی کارشناسان این گونه اقدامات دولت ایران را تنها نوعی اقدام سمبلیک می‌دانند و بر این باورند که بهترین راهکار برای نجات دریاچه ارومیه در شرایط کنونی استفاده از آب‌های ذخیره شده در پشت سدها است. منابع آبی رودخانه‌های بالادست دریاچه ارومیه مهمترین نقش را در ادامه حیات این دریاچه خواهد داشت.

اسماعیل کهرم استاد دانشگاه آزاد تهران در این باره گفت احداث سد ها طی سالهای گذشته تاثیر منفی زیادی بر دریاچه ارومیه داشته است. سه پنجم منابع آبی دریاچه ارومیه خشک شده است و میزان شوری آب دریاچه ارومیه به 350 میلی گرم در هر لیتر رسیده است. این رقم در دهه 1970 به 80 میلی گرم رسیده بود.

وی افزود دولت باید اجازه دهد تا 20 درصد آب سدها به دریاچه ارومیه سرازیر شود. مصطفی قنبری دبیر شورای حفاظت از دریاچه ارومیه تاکید کرد انتقال آب از دریای خزر تنها راه نجات دریاچه ارومیه خواهد بود. ولی با توجه به بعد مسافت اجرای این پروژه مستلزم هزینه‌های بسیار زیادی خواهد بود.

یک راننده تاکسی در ارومیه از طرح دولت برای باروری ابرها ابراز رضایت می‌کند و می‌گوید این تصمیم خوبی است. هر شب به ابرهای تیره‌ای که می‌آید نگاه می‌کنم و به خانواده ام می گویم به زودی باران خواهد بارید. البته یک روزنامه‌نگار بر این باور است که طرح باروری ابرها که از سوی دولت مطرح شده بیشتر شبیه یک نمایش است و بارش باران‌های اخیر نیز بیشتر فصلی و موسمی بوده است.