شرکت‌روس اتم، پیمانکار نیروگاه اتمی بوشهر، اعلام کرد که پنج نفر از متخصصان روسی که در  نیروگاه بوشهر کار می‌کردند، در سانحه هوایی روز دوشنبه روسیه جان خود را از دست داده‌اند.

به گزارش آسوشیتدپرس،  شرکت روس‌اتم می‌گوید این پنج متخصص روس در میان ۴۵ سرنشین هواپیمای توپولوف- ۱۳۴ بوده‌اند که در بزرگراهی در نزدیکی فرودگاه پتروزاودسک سقوط کرد.

بنا بر اعلام شرکت روس‌اتم، این کارشناسان برای شرکت در جلسه‌ای با یکی از شعب روس‌اتم که قطعات نیروگاه‌های اتمی می‌سازد در این پرواز بوده‌اند.

این گزارش می‌افزاید این افراد برای سه شعبه روس‌اتم کار می‌کرده‌اند که به مدت طولانی در پروژه نیروگاه بوشهر شرکت داشته‌اند.

در همین حال روزنامه اسرائیلی هاآرتص نام‌های  چهار تن از این متخصصان  را نیز منتشر کرده است.

به نوشته هاآرتص سرگئی ریژوف ، گنادی بنیوک و نیکولای ترونوف سه طراح ارشد و آندری تروپینوف، متخصص ارشد فناوری روس‌اتم بوده‌اند که در این سانحه هوایی کشته شده‌اند.

روزنامه هاآرتص می‌افزاید که  نفر پنجم عضو شرکت «هیدروپرس» بوده،  که وابسته به دولت روسیه است؛ شرکتی که به نوشته این روزنامه‌ یکی از پیمانکاران اصلی نیروگاه بوشهر است.

هاآراتص به نقل از منابعی که نامی از  آنها نبرده،  می‌نویسد که مرگ این پنج متخصص روس ضربه بزرگی به صنعت هسته‌ای روسیه  است.

به نوشته هاآرتص  وظیفه این متخصصان تکمیل نیروگاه بوشهر و مقام‌سازی آن دربرابر زمین‌لرزه بوده است.

خبرگزاری ریانووستی گزارش داده است که برپایه بررسی‌های اولیه موتورهای هواپیما تا هنگام  سقوط به صورت عادی کار می‌کرده است.

هواپیمای توپولوف-۱۳۴ در حدود نیمه شب به وقت محلی، هنگامی که قصد داشت در فرودگاه پتروزاودسک به زمین بنشیند در یک کیلومتری باند دچار سانحه شد.

این هواپیما پیش از سقوط در بزرگراه با خطوط انتقال برق و درختان برخورد کرده بود.

هنگام سانحه هوای منطقه مه‌آلود گزارش شده است.

حادثه هوايی منجر به کشته شدن دست کم پنج کارشناس روسی متخصص در طراحی و راه اندازی راکتور های اتمی، ميتواند ورود به مرحله نهايی توليد،  اعمال مديريت دوساله پيمان کاران روسی و همچنين زمان آغاز اداره مستقل راکتور بوشهر توسط کارکنان ايرانی را با تاخير روبرو سازد. سه تن از کارشناسان روسی جان باخته در حادثه هوايی اخير، بعد از دو ماه  اقامت در بوشهر  اخيرا به کشور خود باز گشته بودند.

شرکت او-ک-بی گيدروپرس، که کارشناسان به قتل رسيده در حادثه هوايی ۲۰ ژوئن را در استخدام خود داشت يکی از پيمانکاران اصلی موسسه دولتی روس اتمی استروی اکسپورت، طرف قرار داد ايران در طراحی، ساخت و راه اندازی راکتور بوشهر است.

موسسه ياد شده بجز بوشهر در طراحی و ساخت ۴ راکتور اتمی ديگر نيز ( منجمله در چين و هند )  مشارکت دارد. از اين لحاظ از دست رفتن کارشناسان ياد شده ميتواند صنايع اتمی روسيه را با مشکلاتی جدی روبرو سازد.

تخصص سه تن از کارشناسان روسی کشته شده در حادثه پرواز از مسکو به پتروزانودسک ( شمال روسيه ) ؛ سرگئی ريژوف، گنادی بانوئيک و نيکولائی ترونوف، راه اندازی و اداره تاسيسات اتمی در شرايط اضطراری بود.

حضور در ايران

هر سه متخصص ياد شده که جان خود را در پرواز هواپيمايی روسی تی-يو-۱۳۴ از دست دادند در فاصله ماه مارس و آوريل در ايران بسر ميبردند. تصميم به خارج ساختن ميله های سوخت اتمی از کوره اصلی راکتور بوشهر بنا به توصيه افراد ياد شده اتخاذ شد.

بار گذاری مجدد سوخت اتمی به راکتور بوشهر نيز بعد از اعلام چراغ سبز توسط متخصصين مزبور صورت گرفت. يکی از زمينه های تخصصی افراد ياد شده مقاوم سازی راکتور های اتمی در برابر زمين لرزه بود.

يکی از دلايل انتخاب شرکت پيمانکاری ياد شده برای تکميل و راه اندازی راکتور بوشهر، تخصص آن در استفاده از تکنولوژی تازه در طراحی و راه اندازی تاسيسات موجود اتمی بود.

راکتور اتمی بوشهر آميزه ای است از طراحی و کاربرد ماشين آلات آلمانی ( زيمنس ) و طراحی تکميلی روسی و قطعات و تجهيزات ساخت کره جنوبی.

نگرانی های حفاظتی

بعد از هجوم کرم سايبری استاکس نت، که گفته شد موجب اختلال جدی در عملکرد راکتور بوشهر شده بود، کوره اصلی راکتور بمنظور پيشگيری از ذوب شدن ميله های سوختی و جلوگيری از نشت احتمالی اتمی خاموش شد.

چند هفته بعد نماينده روسيه در سازمان ناتو ضمن اشاره مستقيم به ارسال کرم سايبری استاکس نت هشدار داد که تکرار چنين حملاتی ميتواند به تکرار فاجعه اتمی چرنوبيل  بيانجامد.
    
عربستان سعودی بعد از طرح هشدار روسيه پيرامون احتمال تکرار فاجعه چرنوبيل در بوشهر، راکتور اتمی ايران را با وضعيت پيش آمده در فوکوشيمای ژاپن مقايسه کرد و نسبت به احتمال تکرار آن در ايران اعلام خطر کرد.

دولت کويت نيز پيشتر در مورد احتمال وقوع حادثه در راکتور بوشهر و ضايعات زيست محيطی در منطقه جداگانه اعلام خطر کرده بود.

علاوه بر از کشور های منطقه، موسسه تحقيقات استراتژيکی لندن نيز با انتشار جزوه مستقلی پيرامون نيازهای حفاظتی مرتبط با نيرو گاه اتمی بوشهر توصيه کرده بود که با در نظر گرفتن و اعمال اقدامات حفاظتی تازه، ضريب امنيت نيروگاه بوشهر افزايش يابد- توصيه ای که پاره ای از کشورهای دارای نيروگاه اتمی ( منجمله آلمان ) بعد از بروز حادثه در چهار نيروگاه اتمی واقع در فوکوشيما قويا مورد توجه قرار دادند.

تعطيل موقت نيروگاه

سه کارشناس کشته شده روسی که مديران اصلی بخش طراحی و حفاظت شرکت او-ک-بی گيدروپرس ( پيمانکار اصلی بوشهر ) بشمار ميرفتند، علی رغم عدم تمايل ايران برای تحمل يک تاخير تازه در راه اندازی نيروگاه بوشهر ماه فوريه و مارس سال جاری را در بوشهر بسر برده و پس از بررسی وضعيت ناشی از نفوذ استاکس نت در نيروگاه تصميم به توقف کار در آن گرفتند.

در وضعيت کنونی که راکتور بوشهر در مراحل نهايی راه اندازی است، فقدان پنج کارشناس از دست رفته، بخصوص سه متخصص ارشد دست درکار در آن ميتواند پيمانکاران روسی را برای جانشينی آنها با دشواری های جدی روبرو سازد.

با توجه به مفاد قرار داد ايران با روسيه و تعهد اداره دوساله نيروگاه اتمی بوشهر توسط متخصصين روسی، و همزمان، تربيت کارکنان ايرانی برای بدست گرفتن مستقل مسئوليت اداره آن، کشته شدن متخصصين موسسه اتمی پيمانکار بوشهر ميتواند به بروز تاخير تازه در هر دو زمينه راه اندازی کامل و همچنين زمان آغاز اداره آن توسط کادر های ايرانی بيانجامد.

مقامات اتمی و سياسی ايران با وجود مطلع شدن از حادثه، تاکنون از ابراز نظر پيرامون تاثير آن بر روند تکميل و راه اندازی نيروگاه بوشهر خودداری ورزيده اند. سايت اينترنتی شرکت او-ک-بی گيدروپرس بعد از بروز حادثه هوايی اخير با نوار سياهی به نشانه سوگواری تزئين شده است.