آفتاب: از اول تا هفدهم مردادماه هر روز یک خبر درباره تخریب یکی از بناهای تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی در رسانه‌ها منتشر شده است البته اگر قرار باشد اخبار مربوط به آثار در آستانه تخریب را هم در نظر بگیریم وضعیت به مراتب فاجعه‌بارتر است.

تاریخ 400 ساله خانه نواب صفوی در آتش سوخت

یکی از این خبرها درباره آتش گرفتن خانه نواب صفوی بود. خانه نواب صفوی که به شماره 12124 در سال 1384 به ثبت فهرست آثار ملی رسیده بود در آتش بی‌توجهی مسئولان میراث فرهنگی سوخت. متاسفانه قبلاً هم اهالی محل طی اقدامی شبانه به دنبال عریض کردن کوچه مجاور این خانه تاریخی اقدام به تخریب بخش ساباط این خانه "نواب صفوی" کرده بودند.

تخریب خانه قاجاری "صداقت" که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده بود در محدوده تاریخی سنگلج انجام شد. این بنا در محدوده تاریخی سنگلج تهران در اواخر دوره قاجار ساخته شده و از جمله آثار نادرشهر تهران به لحاظ معماری و تزئینات آجری منحصر به فرد است.

پل قدیمی لالی به زیر آب رفت

مردادماه امسال به دنبال آبگیری سد گتوند به عنوان بلندترین سد خاکی ایران، پل قدیمی و ارتباطی محور مسجدسلیمان لالی به زیر آب فرو رفت و بخشی از تاریخ 105ساله نفت ایران از بین رفت. از آنجایی که با آبگیری سد گتوندعلیا حدود 20 کیلومتر از جاده مسجدسلیمان به لالی در دریاچه قرار گرفته و مستغرق می‌شود، احداث پل بزرگ لالی و جاده‌های طرفین آنها با هدف جایگزین کردن محور موجود و برقراری ارتباط بین شهرهای مذکور و عبور لوله‌‌های نفت و گاز در منطقه به مرحله اجرا درآمد.

فرو رفتن این پل فلزی قدیمی که در سال 1329 بر روی رودخانه کارون و به منظور ارتباط دو شهر نفتی لالی و مسجدسلیمان توسط صنعت نفت احداث شد در حالی اتفاق افتاد که ده‌ها تن از کارکنان بازنشسته و قدیمی صنعت نفت که از این پل خاطرات تلخ و شیرین بسیاری داشتند در لحظه غرق شدن این پل از تپه‌های مشرف بر جاده این لحظه را تماشا و گریه می‌کردند.

بزرگترین آبشار کشور در سد خرسان 3 غرق می‌شود

یکی دیگر از پیامدهای سد‌سازی در ایران به زیر آب رفتن بزرگترین آبشار ایران است. آبشار آتشگاه در استان چهارمحال و بختیاری به عنوان طولانی‌ترین آبشار ایران و یکی از جاذبه‌های اکوتوریستی این استان با اجرایی شدن عملیات ساخت سد خرسان 3 به زیر آب می‌رود.

وزارت نیرو تا کنون اقدام به مطالعه 3 سد خرسان 1 بارز، خرسان 2 آبچنار اوره‌، خرسان 3 آتشگاه بر روی این رودخانه در مسیر شهرستان لردگان کرده است.


کاشیکاری سه ترک از ترک‌های گنبد مسجد امام دارای وضعیت استحکامی نامناسبی است که باید مرمت آن در اولویت دستور کار میراث فرهنگی قرار بگیرد.

کاشی‌های گنبد این مسجد نیز اکنون برای لانه پرنده‌ها به محل مناسبی تبدیل شده است. پرندگان در پشت این کاشیکاری‌ها لانه کرده‌اند و برخی از قسمت‌های گنبد نزدیک 60 سانتی متر بالا آمده است.

پل تاریخی هوره در میان زباله‌ها پنهان شده است

خبر نگران کننده دیگر در حوزه میراث فرهنگی این بود که زیبایی پل تاریخی هفت دهنه‌ای هوره هم اکنون در انبوه زباله مسافران کمرنگ شده است. پل تاریخی هوره یکی از کم‌نظیرترین ابنیه‌های تاریخی عهد صفوی در چهارمحال و بختیاری است.

هجوم حفاران غیرمجاز به محوطه پارینه سنگی اندیکا

مصیبت‌های آثار تاریخی در این ماه تمامی نداشته است به طوری که محوطه پارینه‌سنگی دشتگل اندیکا در استان خوزستان هم حال و روز خوبی ندارد و اکنون مورد هجوم حفاران قرار دارد. این محوطه تاریخی در محدوده پشت سد شهید عباسپور بالغ بر 100 هکتار وسعت است که ثبت نشدن آن در فهرست آثار ملی، تعیین نشدن حریم، نفوذ بخش‌هایی از آب دریاچه سد شهید عباسپور، آب زمین‌های کشاورزی و استفاده از سنگ‌های محوطه در ساخت نشیمنگاه‌های عشایری، تعدد حفاری‌های غیر مجاز و عدم هرگونه مراقبت لازم باعث شده است تا این محوطه در شرایط حساسی قرار بگیرد.

قلعه کهن با کاربری مخابراتی

وضعیت میراث فرهنگی در استان کرمان نیز در این ماه چندان رضایت‌بخش نبوده است چون خبر رسید که قلعه دختر با هزاران سال قدمت در ارتفاعات شهر کرمان درحالی عملا هیچ کاربری گردشگری ندارد که وجود دکل و ساختمان مخابراتی در این قلعه موجب تعجب ناظران می‌شود.

دکلی مخابراتی بزرگ درست بر روی این بنای کهن و ارزشمند ساخته شده است و دیوارهای بتنی ساختمان این دکل نیز به خوبی قابل مشاهده است و این درحالی است که مسئولان از تعیین حریم این قلعه کهن سخن می‌گویند.

عملیات ساخت هتل در حریم آتشگاه آغاز شد

با وجود اعتراض و مخالفت سازمان میراث فرهنگی نسبت به هرگونه ساخت و ساز در حریم درجه یک آتشگاه به عنوان کهن‌ترین اثر تاریخی اصفهان، نه تنها شهرداری از صدور مجوز ساخت هتل و مجتمع تجاری در نزدیکی این اثر ملی خودداری نکرد بلکه شرکت پیمانکار مراحل اولیه ساخت هتل را نیز آغاز کرده است.

چند روزی است که عملیات تخریب خانه قدیمی و مسطح کردن زمین و نصب تابلوی کارگاه ساختمانی در زمین مقابل آتشگاه شروع شده است درحالی که آتشگاه به عنوان یک اثر ملی و ثبت شده؛ دارای حریم مشخص است و طبق ضوابط نباید در حریم درجه یک آن هیچ ساخت و سازی انجام شود.

حفر تونل ۲۰۰ متری زیر بافت تاریخی یزد برای ایجاد موزه قنات!

پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در حالی مراحل نهایی را سپری می کند که مدیرعامل گروه هتل‌های مهر در زیر بافت تاریخی و ثبت شده این شهر، تونلی به طول ۲۰۰ متر برای ساخت موزه قنات ایجاد کرده است.

این تونل برای اتصال دو هتل مهر و لب خندق متعلق به مدیرعامل این هتل‌ها ایجاد شده و در این بین برخی از قنات‌های موجود در مسیر تونل توسط پیمانکار مسدود شده است. ضمن آنکه این مسیر قدیمی‌ترین قسمت بافت تاریخی و متعلق به دوره ایلخانی است.

میراث تهران هر دو دقیقه یک بار می‌لرزند

تعداد آثار و بناهای تاریخی تهران که روی خط مترو واقع شده‌اند کم نیست. از عمارت مسعودیه که هر 2 دقیقه یکبار با عبور مترو از ایستگاه ملت تا بهارستان به لرزه می‌افتد. تا آثار متعددی که در بافت تاریخی تهران در منطقه 12 شهری واقع است.

آثارو بناهای تاریخی در مواجهه با مترو سپری ندارند، بخش عمده‌ای از بناهای تاریخی چون عمارت مسعودیه بین ایستگاه ملت و بهارستان، حریم مسجد فخرآباد در ایستگاه دروازه شمیران موزه علی اکبرصنعی درضلع شمال غربی میدان امام خمینی و مسجد فرازنده جنب متروی شوش قرارگرفته اند این درحالی است که تعداد قابل توجهی اثر از جمله ملک موقوفه قاجاری فرمانیان درتجریش و نابودی قنات آب شاهی و به دنبال آن خشک شدن نیمی از درختان کاخ گلستان قربانیان حضور و عبور مترو محسوب می‌شوند.

تخریب مجسمه مرمر و پله‌های کاخ اشرف سعدآباد توسط پژو 206

پله‌های ورودی و مجسمه مرمر نصب شده در ورودی کاخ اشرف یکی از مجموعه کاخ‌های هیجده‌گانه سعد‌آباد به وسیله یک خودرو پژو 206 که با سرعت 120 کیلومتر وارد مجموعه سعدآباد شده بود، تخریب شد. این کاخ هم اکنون محل موزه ظروف سعد‌آباد است.

کاروانسرای تاریخی دالکی در حال تخریب

حیدر دانافرد بخشدار مرکزی دشتستان هم از تخریب و ریزش کاروانسرای تاریخی دالکی خبر داد و گفت: این کاروانسرا در زمان حیات خود محل اتراق و استراحت کاروان‌های تجاری، بازرگانی و مسافران بوده است. وی افزود: کاروانسرای دالکی در واقع به عنوان شاهراه تجاری جنوب به حساب می‌آمده و همواره از رونق بسیار زیادی برخوردار بوده است.

نصب مخازن آب در حریم دخمه‌های یزد

هنوز سر و صدای ویراژ موتورسواران یزدی روی سراشیبی دخمه‌های تاریخی نخوابیده که اداره آب استان، با خاک‌برداری زمین کنار دخمه‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی، مخزن آب ده هزار متر مکعبی نصب کرده است.

آب استان یزد در کنار این دخمه‌های ثبت شده در فهرست آثار ملی، اقدام به نصب مخزنهای آب به اندازه حدود ده هزار متر مکعب کرده است. البته این سومین مخزنی است که اداره آب طی سال‌های اخیر در حریم دخمه‌ها نصب کرده است.

طولانی‌ترین اثر گچ‌بری دوره ساسانی در خطر تخریب

سرپرست گروه کاوش محوطه‌ بندیان درگز از وضعیت نامناسب نگهداری از طولانی‌ترین گچ‌بری دوره ساسانی در این محوطه تاریخی خبر داد.

مهدی رهبر گفت: در بازدیدی که به تازگی از نخستین سایت موزه‌ دوره‌ ساسانی در شهرستان درگز داشتم متوجه شدم که نورپردازی سالنی که برای نگهداری آثار تاریخی کشف شده در محوطه بندیان معین شده بسیار شبیه به نورپردازی‌های رنگی و چشمک‌زن مغازه‌های میوه فروشی است!

وی با اعلام اینکه در محل حفاری محوطه تاریخی بندیان آب باران جمع می‌شود گفت: برای پوشش سقف سالن و نورپردازی آن حدود یک میلیارد و دویست میلیون تومان هزینه شده است درحالی که در فصل زمستان روی این پوشش آب جمع می‌شود و سقف آن چکه می‌کند.

تبدیل کاروانسرای شاه عباسی شهر ری به انباری!

شاه عباسی در خیابان حرم شاه عبدالعظیم(ع) به انباری برای تولیدی‌های واقع در این خیابان تبدیل شده است.

شهرری با قدمت هشت هزارساله و بیش از ‪ ۱۶۳‬اثر و بنای تاریخی و وجود دو حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و امام خمینی(ره) پذیرای جمع کثیری از گردشگران از سراسر دنیاست اما متاسفانه با کمبودهای زیادی در زمینه اسکان و خدمات رفاهی مواجه است درحالی که می‌توان با تغییر کاربری این کاروانسرا به مرکز اقامتی این کمبود را جبران کرد.

عمارت نواب یزد محل تجمع معتادین و حمام باغ‌لله در آستانه نابودی

عدم توجه مسئولین میراث فرهنگی در نگهداری و مرمت این بنای تاریخی باعث شده که عمارت نواب محل تجمع معتادان باشد. همچنین حمام باغ‌لله هم به عنوان یکی از آثار زیبا و تاریخی شهر کرمان در پی بی‌توجهی در حفظ و مرمت به محل تجمع معتادان تبدیل شده و در آستانه نابودی قرار گرفته است.

فرونشست و ترک‌های سطح زمین در اطراف حمام باغ لله براحتی دیده می شود همچنین قسمت ورودی و سقف مغازه‌های حمام نیز دچار ترک خوردگی شدید شده است به طوریکه امکان فرو ریختن آن وجود دارد.

این حمام تا چندی پیش فعال بود ولی بعد از آن به دلیل بالا آمدن آب‌های زیرزمینی تعطیل شد و هم اکنون به دلیل انباشته شدن فاضلاب در آن به منشا بیماری‌های عفونی در منطقه تبدیل شده است. امکان ریزش آن ره گذران را تهدید می‌کند و به محلی برای تجمع معتادان تبدیل شده است.

با توجه به بررسی اخبار منتشر شده از وضعیت میراث فرهنگی کشور آن هم تنها در نیمی از یک ماه این پرسش مطرح است که سازمان متولی حفاظت و نگهداری از میراث تاریخی کشور( سازمان میراث فرهنگی و گردشگری) کجاست؟