مراسم بزرگداشت سي و نهمين سالگرد درگذشت دكترمحمد مصدق بر مزار وي در احمدآباد برگزار شد.

به گزارش ايسنا اين مراسم در حالي برگزار مي‌شد كه امكان نشستن در مزار مصدق وجود نداشت، زيرا قلعه احمدآباد در حال بازسازي بود و فقط باغچه‌ي آن ميزبان دوستداران مصدق بود.

در اين مراسم كه با حضور جمعي از نيروهاي ملي مذهبي، فعالان سياسي و دانشجويي، هم‌چنين اهالي روستاي احمدآباد برگزار شده بود، «دكتر داوود هرميداس باوند» به عنوان اولين سخنران از مصدق به عنوان مردي كه در راه آزادي و چگونگي مشاركت مردم در سرنوشت خود نقد جان باخت، ياد كرد.

وي با اشاره به وجود مردان بزرگي كه قبل از مصدق نيز براي آزادي ملت ايران تلاش كرده‌اند، اظهار داشت: اينك ما درباره‌ي رادمرد بزرگي كه در قرن حاضر براي آزادي و استقلال سياسي و اقتصادي كشور راهي را در پيش گرفت، صحبت مي‌كنيم. مصدق به اين نتيجه رسيده بود كه زماني كه نظام، استبدادي باشد، به ناچار تحت استعمار قرار مي‌گيرد، ولو اين كه به قصد و عمد نباشد؛ از اين رو راه نجات ايران را در استقرار نظام پارلماني و مشاركت مردم در تعيين سرنوشت خود مي‌دانست.

وي افزود: مصدق براين باور بود كه نظام استبدادي به هر شكل و با هر ريشه‌اي پيامدهاي منفي بسياري دارد و نظام مشروطه را راهگشاي مسائل ايران در مقطع خود دانست.

باوند تصريح كرد: بعد از شهريور 20 مصدق در راه آزادي انتخابات، تلاش‌هاي پي‌گيري را انجام داد و تا مي‌توانست سعي كرد افرادي در مجلس 15 و 16 وارد شوند كه موفق به برداشتن گام‌هاي جديدي در اين زمينه شدند و ملي شدن صنعت نفت حاصل آن بود.

وي با اشاره به شرايط بين‌المللي كه مصدق در آن مبارزه خود را براي ملي شدن صنعت نفت آغاز كرد، به مواردي از جمله پايان يافتن جنگ جهاني اول، تاسيس سازمان ملل و شروع مبارزات ضداستعماري ملت‌ها اشاره كرد و گفت: كوشش جهان بعد از جنگ جهاني اول نيل به سمت آزادي بود و جامعه اروپا براي نيل به رفاه مردم، مكانيزم‌هاي جديدي به كار گرفته بود كه ملي‌كردن صنايع براي رفاه مردم، از اين جمله بود.

باوند ادامه داد: در شرايطي كه فضا براي آغاز مبارزه ضداستعماري آماده بود، اين امكان از طريق ملي كردن صنعت نفت فراهم شد و مصدق تمام تلاش‌هايش را در اين جهت انجام داد.

وي با بيان اين كه از لحاظ حقوقي، ملي شدن، مكانيزمي براي تامين رفاه جامعه بود، تصريح كرد: مصدق موفق شد اين برنامه‌ها را پيش ببرد و با ملي كردن صنعت نفت و قانون 9 ماده‌اي در اين رهگذر از بعد حقوقي توانست در مراجع حقوقي بين‌الملل اقدام خود را به اثبات برساند.

اين پژوهشگر هم‌چنين با اشاره به تلاش قدرت‌هاي استكباري از طريق عوامل داخلي براي سركوب مبارزات ملت ايران و اين كه مصدق تلاش مي‌كرد از رقابت آمريكا و انگليس براي رسيدن به اهدافش استفاده كند ، گفت: اما در نهايت آمريكا و انگليس مبارزه با نهضت ملي را در پيش گرفتند. مصدق دو راه داشت يا پذيرش شرايط تحميلي و يا ايستادگي براساس اصول منطبق با منافع ملت ايران. مصدق راه دوم را انتخاب كرد و توانست از طريق استفاده از تمام ظرفيت‌هاي داخلي‌اش نهضت مردمي را كه از ابتداي مشروطيت آغاز شده بود، احيا كند.

باوند از كودتاي 28 مرداد بنا به اذعان آلبرايت وزير خارجه پيشين آمريكا به عنوان مانعي براي پيشرفت دموكراسي در ايران نام برد، هم‌چنين به آثار مبارزات مردم ايران در عرصه منطقه‌اي و بين‌المللي از جمله ملي شدن منابع طبيعي در كشورهاي ديگر و تصويب قطعنامه‌اي در مجمع عمومي سازمان ملل در دهه 50 درباره‌ي حاكميت دايمي ملت‌ها بر منابع خود اشاره كرد.

وي تاكيد كرد: درست است كه نهضت ملي دچار توقف شده، اما راه مصدق همواره فراروي ملت ايران خواهد بود.

باوند در پايان گفت: اگر به آراي مردم ايران رجوع شود خواست مردم چيزي جز آزادي و مشاركت در سرنوشت خود نيست.

به گزارش ايسنا در ادامه اين مراسم، «بهروز برومند» از مصدق به عنوان پيشواي درگذشته ملت ايران ياد كرد و گفت: اين واژه‌اي بود كه داريوش فروهر درباره مصدق به كار مي‌برد. دكتر مصدق پرورده‌ي اين ملت و زاييده فرهنگ ايران باستان بود كه نه كشت و نه دستور كشتن داد.

وي در ادامه به فرازهايي از اظهارات مصدق از جمله زماني كه داستان نفت شمال مطرح بود، حمايت از مقرراتي كه به سود رنج‌بران است و تاكيد بر تفكيك مرام از سياست و هم‌چنين تفكيك ناپذيربودن استقلال و آزادي اشاره و تصريح كرد: مصدق آزادي را در گرو استقلال مي‌دانست و از بيگانگان هراسي نداشت.

برومند ادامه داد: مصدق منكر ارزش فرهنگي ملت ايران نمي‌شد و معتقد بود كه اگر ملت ايران زير بار زور نمي‌رود، به خاطر همين سوابق درخشان تاريخي است.

وي هم‌چنين به نخستين ستيزهاي مصدق با انگليس در زماني كه او تصدي وزارت امور خارجه را برعهده داشت، اشاره كرد و گفت: مصدق هميشه نگران ايران بود، حتي زماني كه در زندان به سر مي‌برد نگران اين بود كه انگليس‌ها با جزاير ايراني چه مي‌كنند. او معتقد بود اگر آزادي نباشد، وابستگي پيش مي‌آيد.

اين فعال سياسي در ادامه به اظهارات مصدق درباره‌ي آزادي بيان و انديشه اشاره كرد و گفت: مصدق قائل به آزادي بيان بود و حتي «مرده باد مصدق» از نظر او فحش نبود. حتي همه افكار، اديان و عقايد را آزاد مي‌دانست.

وي در ادامه به اعتقاد مصدق به نيروي نسل جوان و دانشجويان اشاره كرد و گفت: بايد تمام تلاشمان را انجام دهيم كه راه مصدق را بشناسيم.

به گزارش ايسنا هم‌چنين «هاشم صباغيان» ديگر سخنران اين مراسم با ايراد سخناني با عنوان «مصدق شخصيتي؛ كه بايد از نو شناخت» تصريح كرد: درباره مصدق صحبت زياد شده است و خوشحاليم از اين كه با تمام محدوديت‌هاي كه ايجاد شده مردم آزاده بر مزار اين تربت جمع شده‌اند تا ياد آن بزرگ مرد را زنده نگه دارند.

وي تاكيد كرد: مصدق شخصيتي است كه او را بايد از نو شناخت؛ زيرا نسل جوان هنوز نياز دارد كه مصدق و راه او را خوب بشناسد.

صباغيان درباره‌ي ديدگاه‌ي مصدق از نظر اعتقادي يادآور شد: ديدگاه مصدق از اين منظر به خصوص براي نسل امروز و جوان ما بسيار مهم است. آنها بايد بدانند كه مصدق بر ايرانيت و اسلاميت به عنوان دو بال فرهنگي تاكيد و اعتقاد راسخي به مذهب داشت.

وي ادامه داد: مصدق با وجود آن كه از اشراف‌زادگان بود، تنها چند قطعه ملك داشت كه در وصيت‌نامه‌اش درآمد سال اول را براي نماز و روزه و حج تعيين و درآمد سال بعد را براي خريد زميني براي دانشجويان دانشگاه‌ تهران وصيت كرده بود.

صباغيان هم‌چنين با اشاره به اولين سالگردي كه بر سر مزار مصدق در 14 اسفند 1357 برگزار شد، به شور و هيجان مردم، هم‌چنين سخنراني آيت‌الله طالقاني اشاره كرد و گفت: بحثي كه آن زمان مطرح بود، اين بود كه مصدقي كه سراپا توحيد بود، به بي ديني متهم شد؛ در حالي كه او در سال 1330 وفات امام جعفرصادق(ع) را تعطيل رسمي اعلام كرد.

وي هم‌چنين با اشاره به تلاش‌هاي مصدق براي تصويب قانون منع ورود و خريد و فروش نوشابه‌هاي الكلي،‌ترياك و كشت خشخاش، گفت: اما امروز چه بلايي بر سر جوانان آمده كه ما بيشترين آمارهاي اعتياد را داريم؟. چه كساني خود را در اين زمينه مسوول مي‌دانند؟.

اين فعال سياسي در ادامه با اشاره به ابعاد ملي شخصيت مصدق تصريح كرد: مصدق هميشه درد وطن داشت و همواره مي‌گفت من ايراني و مسلمانم و با هر كه ضد ايرانيت باشد و اسلاميت را تهديد كند، مبارزه مي‌كنم.

صباغيان به بياني از دكتر شريعتي درباره شخصيت دكتر مصدق اشاره كرد و گفت: دكتر شريعتي مي‌گفت من رهبرم علي و پيشوايم مصدق است؛ مرد آزاد و مردي كه هفتاد سال براي آزادي ناليد.

وي هم‌چنين به ابعاد سياسي و اجتماعي شخصيت مصدق اشاره كرد و جامعه امروز را نيازمند تداوم انديشه او برشمرد.

صباغيان در ادامه با اشاره به الگوگيري كشورهاي ديگر از مصدق يادآور شد: دولت مصدق اولين دولتي بود كه رابطه با اسراييل را قطع كرد.

وي تصريح كرد: اصولي كه مصدق درباره جامعه مدني، آزادي بيان و ‌مخالفت با تمركز قدرت مطرح مي‌كرد، منحصر به فرد بود.

صباغيان تصريح كرد: انديشه مصدق در چند دهه اخير چراغ راه مبارزان راه آزادي در كشور بوده و امروز هم شعار راهبردي و استراتژي آزادي‌خواهان ايران، تحقق همان انديشه سياسي مصدق است.

به گزارش ايسنا صباغيان در ابتداي صحبت‌هاي خود با ابراز تاثر نسبت به اهانت به پيامبر اسلام تاكيد كرد: مسلمانان بايد در اين مسير، صبر، هوشياري و درايت به خرج دهند.

در پايان اين مراسم نيز حسين شاه حسيني از اعضاي هيات امناي قلعه احمدآباد با تشكر از كساني كه در سالگرد درگذشت مصدق شركت كردند، اظهار داشت: با وجود اين كه سازمان ميراث فرهنگي قلعه احمدآباد را به عنوان يك اثر ميراث فرهنگي شناخته، اما امكان اين كه بتواند هزينه‌هايي براي بازسازي آن تامين كند، ندارد.

وي هم‌چنين گفت كه هيات امناي اين قلعه سعي در بازسازي آن دارند و در اين مسير كمك‌هاي دوستداران مصدق مي‌تواند راهگشا باشد.

شاه حسيني در ادامه به قرائت يادداشت‌هايي كه از سوي حاضران درباره شخصيت مصدق به او مي‌رسيد پرداخت و هم‌چنين شماره حسابي را از سوي هيات امناي قلعه احمدآباد براي دريافت كمك‌ها براي بازسازي مزار مصدق به حاضران داد.

مراسم بزرگداشت سي و نهمين بزرگداشت مصدق با خواندن سرود «اي ايران» پايان يافت.

بر اساس اين گزارش نيروي انتظامي، هم‌چنين افرادي كه براي حفظ امنيت اين مراسم در آنجا مستقر بودند فعاليت خبرنگاران را پذيرا نبودند و ابزار كار آنها از جمله ضبط خبرنگاري و دوربين عكاسي را جلو در از آنها مي‌گرفتند و برخي از افرادي كه لباس شخصي داشتند، از كار خبرنگاران در زمينه نوشتن مطالب نيز ممانعت مي‌كردند.