5 فروردین سالروز درگذشت دکتر سید محمود نریمان یکی از یاران وفادار دکتر محمد مصدق است

اما به راستی نریمان که بود؟ آنچه در پی می آید خلاصه ای از زندگی این مرد شریف تلخیص شده از کتاب « سرنوشت یاران دکتر مصدق » نوشته ی عبدالرضا هوشنگ مهدوی می باشد.

دکتر سید محمود نریمان در سال 1272 در تهران متولد شد.  پدرش عون الملک جزایری از مدیران بانک شاهنشاهی بود. او پس از تحصیلات ابتدایی به اروپا اعزام شد و مدتی در انگلستان و زمانی در سویس تحصیل کرد و از دانشگاه ژنو در رشته بازرگانی دانشنامه گرفت. پس از بازگشت به ایران در سال 1302 با سمت مترجم در وزارت مالیه استخدام شد و به تدریج مدارج اداری را طی کرد.

نریمان در سال 1322 به معاونت وزارت دارایی منصوب شد. در 1323 در ترمیم کابینه ساعد مراغه ای ابتدا وزیر دارایی و سپس وزیر راه شد. سپس شهردار تهران گردید. در سال 1324 در کابینه ابراهیم حکیمی وزارت پست و تلگراف را عهده دار گردید و در این کابینه همکاری نزدیکی با اللهیار صالح برقرار کرد. از خدمات سیاسی دلیرانه ی او که با همفکری  اللهیار صالح انجام گرفت، افشای نیت دولتهای امریکا و انگلستان و شوروی در تشکیل کمیسیون سه جانبه برای نظارت سیاسی در امور ایران در دی ماه 1324 بود.

آنها دکتر مصدق را محرمانه  از جریان مطع ساختند و مصدق با اینکه مخالفین مانع از تشکیل جلسات مجلس می شدند طی اعلامیه ای مردم را از خیانت دولت آگاه ساخت و در اولین جلسه ای که پس از چند روز تعطیلی مجلس تشکیل گردید با نطقی کوبنده توطئه ی بیگانگان را خنثی کرد.

نریمان  در اجتماع بزرگ روز جمعه 22 مهر 1328به رهبری دکتر مصدق  در اعتراض به انتخابات فرمایشی دوره شانزدهم مجلس حضور فعالی داشت و جزء بیست نفر تحصن کنندگان در کاخ سلطنتی بود و سپس با تشکیل جبهه ملی به عضویت جبهه ملی در آمد و از یاران وفادار دکتر مصدق گردید. سرانجام به نمایندگی از طرف مردم تهران به مجلس شانزدهم راه یافت و عضو فراکسیون جبهه ملی به رهبری دکتر مصدق گردید. نریمان در دوره هفدهم نیز به نمایندگی مجلس انتخاب شد و هر چند در آخرین ماههای حکومت مصدق از عضویت فراکسیون نهضت ملی استعفا داد و مستقل عمل می کرد، ولی از پشتیبانی مصدق دست نکشید و با جان و دل از حکومت ملی دفاع کرد.

نریمان از صبح روز 28 مرداد در خانه دکتر مصدق بود و تا آخرین لحظه با دکتر مصدق  باقی ماند و با  او به مخفیگاه رفت. فردای آن روز که مصدق و یاران وفادارش خود را به مقامات انتظامی معرفی کردند؛ نریمان نیز در زندان لشکر 2 زرهی زندانی شد. او پس از چند ماه آزاد شد و به فعالیت در نهضت مقاومت ملی پرداخت.

نریمان می گفت: « روز 25 مرداد که هیئت وزیران تشکیل شد من پیشنهاد کردم نصیری و افسران دیگری که بازداشت شده بودند به جرم قیام بر ضد مصالح ملی و نهضت ملی ایران فورا در یک دادگاه صحرایی محاکمه و اعدام شوند. این پیشنهاد که شاید می توانست مسیر تاریخ ایران را عوض کند، متاسفانه به تصویب نرسید.»

 نریمان در اردیبهشت1334 همراه با سید باقر خان کاظمی، اللهیا صالح، دکتر عبداله معظمی و شمس الدین امیرعلائی بازداشت و به جنوب تبعید شد. در دی ماه آن سال نیز در رابطه با قتل سپهبد رزم آرا و فعالیت فدائیان اسلام یکبار دیگر بازداشت شد ولی پس از ده روز به قید التزام آزاد شد.

نریمان در 5 فروردین 1340 در اثر سکته قلبی درگذشت. او مردی شریف و یکی از پاکدامن ترین وزیران دارایی بود که از مال دنیا بهره ای نداشت. اجتماع عظیم مردم تهران در تشییع جنازه و مراسم ختم او نشانه سپاس و قدردانی از یک خدمتگزار صدیق و مدافع سرسخت جنبش ضد استعماری بود.

شادروان حاج محمد حسن شمشیری از یاران صدیق دکتر مصدق هزینه کفن و دفن و مراسم ختم و هفته ی او را به عهده گرفت و آرامگاهی در گورستان قلهک برای او ساخت.

روحش شاد و راهش پر رهرو باد