سالروز اعدام دكتر حسين فاطمي

"اگر ملي‌شدن نفت خدمت بزرگي است از آن كسي كه اول اين پيشنهاد را نمود بايد سپاسگزاري كرد و آن كس شهيد راه وطن دكترحسين فاطمي است. در تمام مدت همكاري با اينجانب حتي يك ترك اولي هم از آن بزرگوار ديده نشد."

دكتر محمد مصدق

سحرگاه 19 آبان 1333 است؛ تير خصم از كمان خشم رها مي‌شود و سينه دكترحسين فاطمي را براي بار سوم مي‌شكافد و اينگونه او شهيدي مي‌شود از تبار آزاديخواهاني كه پس از كودتاي 28 مرداد 1332 يا به زندان رفتند يا تبعيد و برخي ديگر هم اعدام شدند. فاطمي سيدي بود از تبار روحانيون؛ در 1296 شمسي در نائين يزد متولد شد. پدرش سيدمحمدعلي سيف‌العلما روحاني متعين و متشخصي بود. در سال 1315 برادرش نصر‌ا...‌سيف پورفاطمي امتياز روزنامه باختر اصفهان را گرفت و او در روزنامه برادرش خيلي زود به پيچ و خم‌هاي كار واقف شد و در تمامي امور روزنامه سررشته پيدا كرد. در سال 1316 شمسي، براي فعاليت بيشتر مطبوعاتي، اصفهان را ترك كرد و به تهران آمد؛ در روزنامه ستاره كه متعلق به احمد ملكي بود استخدام و پس از چندي سردبير آن شد. در 1324 تصميم گرفت براي تحصيل در فن روزنامه نگاري و آموزش در مطبوعات در اروپا سفري به فرانسه كند. در سال 1327 بعد از سه سال تحصيل، به تهران بازگشت و تصميم به انتشار روزنامه گرفت و در سال 1328 امتياز روزنامه يوميه باختر امروز به نام او صادر شد. در اواخر سال 1328 به دنبال تشكيل جبهه ملي، فاطمي در كنار مصدق قرار گرفت و روزنامه خود را ارگان جبهه ملي كرد. با آغاز نخست‌وزيري محمد مصدق، حسين فاطمي به عنوان معاونت سياسي و پارلماني دولت وقت و سخنگوي دولت انتخاب شد. در بهمن‌ماه 1330 روزنامه باختر امروز مراسمي به مناسبت سالگرد شهادت محمدمسعود برمزارش برگزار كرد و دكتر فاطمي ناطق مراسم بود كه به هنگام سخنراني مورد اصابت گلوله محمدمهدي عبدخدايي قرار گرفت و بر اثر اين سوءقصد قريب هشت ماه در تهران و اروپا تحت عمل جراحي و درمان قرار گرفت. در انتخاب دوره هفدهم مجلس شوراي ملي به وكالت از طرف مردم تهران انتخاب شد، ولي تا چند ماه به علت بيماري نتوانست در مبارزات پارلماني شركت كند. در مهرماه 1331 فاطمي عهده‌دار وزارت امور خارجه شد تا اينكه در مردادماه سال 1332 شاه به دنبال كودتاي نافرجام خود به بغداد و سپس به رم فرار كرد؛ عصر آن روز تظاهرات بزرگي انجام شد و دكتر فاطمي سخنراني انتقادآميزي از شاه كرد، اما در 28 مرداد كودتاي آمريكايي- انگليسي به مرحله اجرا درآمد؛ دولت مصدق ساقط شد و شاه بازگشت. روز ششم اسفندماه 1332 فاطمي توسط مأموران فرمانداري نظامي دستگير شد و حين انتقال به فرمانداري نظامي توسط عده‌اي از اراذل و اوباش به سركردگي شعبان جعفري مورد ضرب و شتم كارد و قمه قرار گرفت. مأموران بدن نيمه‌جان او را به زندان بردند و قريب شش‌ماه در زندان با مرگ روبه‌رو بود. سرانجام با مكالمات دادگاه چندين جلسه در 18 مهرماه 1333 دادگاه حكم اعدام او اعلا‌م شد و حكم در روز چهارشنبه 19 آبان‌ماه 1333 به مرحله اجرا درآمد. او نخستين كسي بود كه پيشنهاد ملي‌شدن صنعت نفت و تشكيل جبهه ملي را مطرح كرد