استراتژی نفتی جمهوری اسلامی: ارزان‌فروشی و نسیه‌فروشی
۱۳۹۰/۰۹/۱۳
دولت جمهوری اسلامی، به منظور مقابله با تحریم مالی قدرت‌های غربی، نفت خود را با شرایط نازل به شماری از مشتریان خود تحویل می‌دهد. فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس در «گفت‌وگوی اقتصادی روز» به پرسش‌هایی در این زمینه پاسخ می‌دهد
- به گفته شماری از شخصیت‌های اروپایی، پافشاری یونان باعث شد که وزیران خارجه اتحادیه اروپا، در نشست پنجشنبه اول دسامبر خود، از طرح خود مبنی بر تحریم خرید نفت از جمهوری اسلامی صرف نظر کنند. چرا یونان در مخالفت با تحریم نفتی ایران این همه اصرار کرده و اصولاً چرا کشوری، به کوچکی یونان، توانسته است نظر اعضای سنگین وزن اتحادیه اروپا را عوض کند؟
با توجه به همه این عوامل، پیش‌بینی می‌شد که وزیران خارجه ۲۷ کشور اتحادیه اروپا، در نشست اول دسامبر خود، به تحریم خرید نفت از ایران رأی بدهند. ولی این طرح به تصویب نرسید و علت اصلی آن هم، به گفته شماری از شخصیت‌های اروپایی از جمله الن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه، مخالفت یونان بود.
البته سوئد و فنلاند هم، با بی‌فایده توصیف کردن این طرح، چندان به آن روی خوش نشان ندادند، ولی عمدتاً این پافشاری یونان بود که تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا را به شکست کشاند.
در نشست‌های اتحادیه اروپا، تصمیم‌گیری معمولاً بر اساس توافق جمعی انجام می‌گیرد و مخالفت یک کشور، هر چند کوچک، می‌تواند جلوی اتخاذ تصمیم را بگیرد. یونان در شرایط دشوار فعلی‌اش، به هیچوجه با تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا موافق نیست، چون به دلیل ضعف شدید مالی‌اش نمی‌تواند در شرایط عادی نفت مورد نیازش را از دیگر صادرکنندگان این کالا تأمین کند و تنها ایران است که حاضر است به این کشور نفت بفروشد، آن هم با قیمت ارزان‌تر و به صورت نسیه.
- معاملات نفتی میان ایران و یونان در چه شرایطی انجام می‌گیرد و چرا جمهوری اسلامی حاضر شده است، برای فروش نفت، این همه به یونان امتیاز بدهد؟
شمار زیادی از معامله‌گران نفتی بین‌المللی، به دلیل وضعیت مالی یونان و فروپاشی نظام بانکی‌اش، به این کشور پشت کرده‌اند. ولی ایران در وضعیتی نیست که بتواند با مشتریانش چانه بزند و یا در معامله با آنها سخت‌گیری از خود نشان دهد.
در واقع جمهوری اسلامی، به دلیل تحریم‌های مالی قدرت‌های غربی، در صدور نفتش با دشواری‌های جدی روبه‌رو است و به همین سبب به هر شرایطی تن می‌دهد. از جمله در رابطه با یونان، نفتش را ارزان‌تر از دیگران می فروشد و به علاوه این کالا را در قالب open credit عرضه می‌کند که شاید بتوان آن را اعتبار بدون ضمانتنامه ترجمه کرد. این نوعی نسیه‌فروشی است، آن هم بدون ضمانت معتبر.
در مورد حجم تازه معاملات نفتی ایران و یونان، و درجه وابستگی آتن به تهران در عرصه نفتی، داده‌های تازه‌ای در دست نیست. ولی با توجه به گزارش‌های پراکنده به نظر می‌رسد که طی چند ماه گذشته نفت ارزان و نسیه ایران به کشتی نجاتی برای یونان بدل شده، چون شماری از شرکای پیشین این کشور به آن پشت کرده‌اند.
- آیا در معاملات نفتی جمهوری اسلامی، این امتیازها تنها به یونان داده شده، یا دیگر کشورهای خریدار هم از آن استفاده می‌کنند؟
بعضی از کشورهای آسیایی، از جمله هند، با استفاده از موقعیت دشوار جمهوری اسلامی، از چنین امتیازهایی برخوردار شده‌اند. گویا واحدهای تولیدی کره جنوبی هم با تکیه بر مشکلات بانکی ایران، در ازای خرید نفت از این کشور خواستار دست و دلبازی‌هایی شده‌اند.
چینی‌ها هم که از عمق دشواری‌های جمهوری اسلامی، و وابستگی گریزناپذیر تهران به خود بیش از همه خبر دارند، در گرفتن امتیازهای بزرگ بازرگانی از رهبران ایران هیچ رحم و مروتی از خود نشان نمی‌دهند.
روابط بین‌المللی بر رابطه قدرت‌ها استوار است و کشوری چون ایران، با وضعیتی که برای خود به وجود آورده، به طعمه‌ای آسان برای دیگر قدرت‌ها بدل شده است.
- آیا طرح تحریم واردات نفت ایران از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا به صورت نهایی کنار گذاشته شده است؟
از: راديو فردا
