یکی از شیوه‌های مرسوم محاسبه‌ی سرانه‌ی مطالعه در نظر گرفتن تعداد صفحه‌های چاپ شده به نسبت جمعیت است. بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران در یک دهه‌ی گذشته حدود ده میلیون نفر به جمعیت ایران اضافه شده است. از سوی دیگر شمار کل صفحه‌های کتاب چاپ شده از سال ۸۲ تا امسال نزدیک به ۱۲ درصد کمتر بوده.

اگر یکی از شاخص‌های مهم مطالعه غیردرسی را کتاب‌های ادبی در نظر بگیرم، آمار مربوط به این حوزه نیز شاهدی بر کاهش میزان مطالعه است. تیراژ متوسط کتاب‌های ادبی در یک دهه گذشته از ۵۰۶۸ به ۲۰۲۰ نسخه در سال ۹۰ تنزل پیدا کرده است. تعداد کل کتاب‌های چاپ شده نیز در ده سال گذشته به رغم افزایش جمعیت و دوبرابر شدن عنوان کتاب‌ها افزایش محسوسی نداشته است.

کتاب‌سازی و آمار کاذب

آمار خانه کتاب در حالی گویای کاهش میزان مطالعه است که عده‌ای معتقدند همین آمار نیز بازتاب واقعیت نیست. افزایش عنوان کتاب‌ها در نظر برخی از کارشناسان در مواردی حاصل رانت‌های دولتی است که عده‌ای را به بازار نشر و کتاب‌سازی جذب می‌کند.

احد فرامرز قراملکی، مدیر گروه اخلاق حرفه‌ای دانشگاه تهران ۱۹ اسفند ۱۳۹۰ به خبرگزاری مهر می‌گوید: «امروز کتاب‌سازی در واقع یک پدیده‌ای است که از طرفی اسراف در کاغذ و وقت خواننده و نویسنده، و از طرف دیگر یک آمار کاذب را به میان آورده است.»