رئیس کمیته امنیت و دفاع در شورای فدرال روسیه خبر داد
شرق: نخستین خبری که بعد از اتمام مذاکرات خانم والنتینا ماتوینکو، رئیس شورای فدراسیون روسیه، در تهران میرسد، به قصد روسها برای بازگشت به پایگاه هوایی نوژه مربوط است. او در سفری دوروزه (یکشنبه و دوشنبه) با مقامات ایرانی گفتوگو و تأکید کرد توافق هستهای به روابط ایران و روسیه در بسیاری از زمینهها از جمله صنعتی، علمی، آموزشی و فرهنگی تحکیم بخشیده است. رئیس شورای فدراسیون روسیه دقیقا زمانی به ایران آمد و بر تحکیم روابط دو کشور تأکید کرد که به گفته برخی از تحلیلگران مسائل منطقه، احتمال نزدیکی روسیه و آمریکا در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ بیشتر شده و این نزدیکی پیامدی غیر از دورشدن روسیه از ایران ندارد. موضوع سوریه به عنوان مهمترین و پیچیدهترین بحران منطقه، نقطه ارتباط این سه کشور است و هر سرد و گرمشدنی در روابط مابین در حلوفصل آن و اوضاع منطقه اثرگذار خواهد بود.
اکنون اظهارات ویکتور اوزیرف، رئیس کمیته امنیت و دفاع در شورای فدراسیون روسیه، که از مذاکرات برای حضور دوباره روسها در پایگاه هوایی نوژه گفته است و مایکل مک فائول، سفیر پیشین واشنگتن در مسکو، که توافق هستهای را نخستین اختلاف مسکو و واشنگتن بعد از انتخابات آمریکا میداند؛ موجب تقویت این گمانه است که انتخابات آمریکا تأثیر چندانی در تغییر رویکرد روسیه نخواهد داشت و آنها همچنان ترجیح میدهند از طریق گسترش روابط خود با ایران بر نفوذ خود در خاورمیانه بیفزایند. آنطور که ایسنا به نقل از خبرگزاری المیادین گزارش کرده است، همزمان با طرح احتمال حضور مجدد روسیه در پایگاه هوایی همدان، یک نماینده پارلمان روسیه نیز درباره گفتوگوهای ایران و روسیه پیرامون واردکردن اسلحه و تجهیزات نظامی شامل تانک و بالگرد به ارزش حدود ١٠ میلیارد دلار سخن گفته است.
جنجال حضور جنگندههای روس در نوژه
نخستین حضور جنگندههای روسی در ایران و استفاده از پایگاه هوایی نوژه که در داخل کشور سروصدای زیادی به راه انداخت و مخالفانی داشت، اواخر مردادماه و بعد از سفر میخائیل بوگدانف، معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده پوتین، به ایران صورت گرفت. دفعه قبل نیز رسانههای روسی خبر استقرار جنگندههای این کشور در ایران را اعلام کردند و این موضوع سردار حسین دهقان، وزیر دفاع کشورمان، را آنقدر ناراحت کرد که این اقدام آنها را «بیمعرفتی» خواند. بسیاری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به حضور روسیه و این همکاری نظامی اعتراض کردند و با اشاره به اصل ١۴۶ قانون اساسی، قراردادن پایگاه نظامی در اختیار یک کشور خارجی را مغایر قانون دانستند. وزیر دفاع در پاسخ به این اعتراضات پاسخ تندی داد که کار را به دلخوری مجلسیها و درنهایت نامه عذرخواهی از آنها کشاند. بههرحال، جلسه علنیای که نمایندگان مجلس برای بررسی این موضوع خواستار آن بودند، برگزار نشد و جنگندههای روسیه بعد از آنکه سه بار از نوژه پریده و مواضع داعش در سوریه را مورد حمله قرار دادند، خاک ایران را ترک کردند. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان، اعلام کرد همکاریهای نظامی دو کشور «عجالتا» پایان یافته اما چند روز بعد علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه ایران به هیچ کشوری پایگاه نظامی نداده است، از امکان ازسرگیری این همکاریها سخن گفت.
نگرانی آمریکا از مذاکرات نظامی ایران و روسیه
اکنون بار دیگر از روسیه اخباری مبنی بر مذاکره و احتمال ازسرگیری همکاریهای مذکور میرسد؛ رئیس کمیته دفاع و امنیت شورای فدراسیون روسیه، روز دوشنبه با بیان اینکه «روسیه و ایران در حال مذاکره درباره قراردادی نظامی به ارزش ۱۰ میلیارد دلار هستند»، گفت «بر اساس این قرارداد، روسیه تانکهای تی ۹۰، تجهیزات توپخانه، هواپیما و هلیکوپتر به ایران ارسال خواهد کرد». گفتنی است مذاکرات نظامی ایران و روسیه در حالی انجام میشود که آمریکاییها با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، (این قطعنامه محدودیتهایی برای عرضه، فروش یا انتقال مستقیم یا غیرمستقیم هرگونه تکنولوژی نظامی به ایران یا تأمین مالی و آموزش مرتبط با تکنولوژی جدید را مشخص کرده است) نگران افزایش توان نظامی ایران هستند. محدودیتهای مورد اشاره این قطعنامه در همکاریهای چند ماه قبل ایران و روسیه نیز مورد انتقاد آمریکا بود؛ انتقادهایی که از سوی ایران و روسیه با جدیت رد شد. بااینحال مذاکرات ایران و روسیه درباره قرارداد ١٠ میلیارد دلاری تسلیحاتی بار دیگر آمریکاییها را نگران کرده است و به گزارش فارس، یک مقام کاخ سفید در گفتوگو با پایگاه خبری «واشنگتن فریبیکن»، ضمن ابراز نگرانی دراینباره گفته است: «دولت اوباما از مذاکرات تسلیحاتی جدید اطلاع داشته و از طریق کانالهای دیپلماتیک مخالفت خود را با این مسئله بیان کرده است». یک عضو وزارت خارجه ایالات متحده به فریبیکن گفت: «ما آن گزارشات را دیدهایم و از هر دو طرف (ایران و روسیه) خواستهایم اطمینان دهند به مفاد و تعهدات خود تحت قطعنامه ٢٢٣١ که شامل ارائهدادن برخی سیستمهای نظامی خاص به ایران است، پایبند هستند. ما همچنان از افزایش توان نظامی ایران نگران هستیم و آن را ابراز نیز میکنیم».