در حالی که شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی سومین قرارداد خرید هواپیماهای جدید را امضا کرد جوسازی مخالفان دولت همچنان ادامه دارد. بیشترین انتقادها در رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران منتشر شده‌اند.
حسن روحانی بهمن ماه ۱۳۹۴ و اندکی پس از اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) همراه با یک هیئت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی به ایتالیا و فرانسه سفر کرد.
این نخستین سفر رئیس جمهور ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سال ۸۳ محسوب می‌شود و حاصل آن امضای بیش از ۳۰ سند همکاری به ارزش ده‌ها میلیارد دلار بود.
مذاکره میان مدیران ارشد شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (ایران‌ایر/هما) با طرف‌های اروپایی برای خرید هواپیماهای ایرباس و ATR نیز در همین سفر نهایی شد و در نهایت به امضای قرارداد رسید.
سفر روحانی و همراهانش به اروپا و امضای تفاهم‌نامه و قرارداد با شرکت‌های اروپایی از همان زمان با انتقادهای شدیدی روبرو شد و تاکنون نیز، دست‌کم در مورد خرید هواپیماهای ایرباس ادامه دارد.
“خنجر به پیکر اقتصاد مقاومتی”
محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج، همان زمان سفر حسن روحانی به ایتالیا و فرانسه را “خنجری به پیکر اقتصاد مقاومتی” خواند و رئیس دولت یازدهم را متهم کرد که با سرازیر کردن درآمدهای نفتی به کشورهایی چون فرانسه که “در حال ورشکستگی قرار دارند” ضربه سنگینی به اقتصاد ایران وارد می‌کند.
در ماه‌های گذشته رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران، نظیر تسنیم، فارس، نسیم و جوان و رسانه‌هایی که بلندگوی اصول‌گرایان افراطی محسوب می‌شوند مانند رجانیوز و روزنامه “کیهان” بیشترین سهم را در جوسازی و شایعه‌پراکنی درباره هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران داشته‌اند.
حسین شریعتمداری، مدیر مسئول “کیهان” بارها از صرف میلیاردها دلار برای خرید هواپیماهای جدید با این بهانه که “اولویت ضروری کشور” نیست انتقاد کرده است. این در حالی است که مسئولان دولتی می‌گویند خرید این هواپیماها به صورت “اجاره به شرط تملک” انجام شده و ایران تنها ۱۵ درصد مبلغ قرارداد را تامین می‌کند.
شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی برای خرید ۱۰۰ فروند هواپیما با شرکت ایرباس قرارداد بسته که تا پنجم فروردین امسال سه فروند از آنها به ایران تحویل داده شده است.
دی ماه سال پیش و همزمان با نشستن نخستین ایرباس جدید شرکت ایران‌ایر در فرودگاه مهرآباد، سایت خبری رجانیوز مدعی شد که “زمزمه‌هایی مبنی بر مرجوعی بودن این هواپیماها از سوی یک شرکت هواپیمایی در اسپانیا” به گوش می‌رسد.
شائبه انتخاباتی بودن تحویل هواپیما
رجانیوز همچنین “شائبه انتخاباتی بودن” تحویل ایرباس به ایران‌ایر، چند ماه پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را مطرح کرده است.
“نسیم آنلاین” نیز ۱۸ دی‌ماه سال پیش با استناد به “شنیده‌های” خبرنگار خود نوشت: «شرکت ایرباس به دولت‌مردان یازدهم اعلام کرده که تا زمان انتخابات ریاست جمهوری سال آینده نمی‌تواند هواپیماهای مورد نظر ایران را بسازد و به کشورمان تحویل دهد، بنابراین قرار شده فعلا دو هواپیمای مرجوعی که قبلا اسپانیایی‌ها پس فرستاده بودند را به ایران تحویل دهند.»
“دستآورد خفت‌بار برجام”
خبرگزاری بسیج، چندی پیش از قول عبدالمجید شیخی، که کارشناس مسائل اقتصادی معرفی شده نوشت: «اگر خبر واردات هواپیمای مرجوعی از اسپانیا، صحت داشته باشد، خفت بزرگی برای کشور است و این موضوع از دستآوردهای خفت‌بار برجام است که جز ضرر برای کشور چیزی ندارد.»
درباره ایرباسی که پنجم فروردین به ایران تحویل داده شد نیز بحث “مرجوعی” بودن و ثبت سفارش آن توسط شرکت هواپیمایی اویانکا کلمبیا مطرح شده است.
مسئولان شرکت ایران‌ایر و برخی مدیران دولتی بارها درباره ایرباس‌هایی که تحویل ایران داده شده توضیحاتی داده‌اند اما جوسازی و شایعه‌پراکنی همچنان ادامه داد. خبرگزاری ایسنا ۲۲ فروردین ماه ادامه‌ی این بحث‌ها را “بوی بد سیاست در فضای ناوگان هوایی ایران” توصیف کرده است.
فرهاد پرورش، مدیر عامل ایران‌ایر پس از نشستن سومین ایرباس در فرودگاه مهرآباد به خبرنگاران گفت، این هواپیما قبل از تحویل به ایران تنها ۱۱ ساعت پرواز آزمایشی و آموزشی داشته و این که سفارش ساخت هواپیما از سوی شرکت دیگری داده شده و بعد به دلیلی لغو شده و هواپیما به کشور دیگری واگذار شود “موضوعی کاملاً طبیعی است و چیز عجیبی نیست”.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، پرورش در حاشیه مراسم تحویل نخستین ایرباس نیز “مرجوعی بودن” آن و ارتباط این رویداد با انتخابات ریاست جمهوری را به شدت تکذیب کرد.
ناخشنودی دلواپسان و کاسبان تحریم
مدیرعامل ایران‌ایر چند روز پیش با توجه به ادامه یافتن شایعات درباره خرید و ورود هواپیماهای جدید در برخی رسانه‌ها، انتشار خبرهای نادرست را به “دلواپسانی” نسبت داد که به گفته‌ی او تلاش می‌کنند برجام را بی‌اثر جلوه دهند.
فرهاد پرورش به روزنامه “ایران” گفت: «چرا به جای تکرار این مطالب نادرست حتی یک‌بار از نحوه ورود هواپیما با واسطه‌گری و دلالی ذینفعان کاسب تحریم چیزی نمی‌گویند؟ چرا آن مسائل علیه منافع ملی را باز نمی‌کنند؟»
ایران‌ایر همچنین تعدادی هواپیما از شرکت آمریکایی بوئینگ خریده که زمان آغاز تحویل آنها سال ۲۰۱۸ اعلام شده است. اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی بیستم فروردین احتمال داد که یک فروند از این هواپیماها ماه آینده به ایران تحویل داده شود.
خبرگزاری مهر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی به تازگی در گزارشی ادعا کرد یک فروند بوئینگ ۷۷۷ که قرار است به‌زودی به ایران تحویل داده شود، “مرجوعی از شرکت ترکیش ایرلاین، شرکت هواپیمایی دولتی ترکیه است” که پس از انصراف این شرکت از خرید آن، از سوی کمپانی بوئینگ در اختیار ایران قرار می‌گیرد.
قائم مقام وزیر راه در گفت‌وگو با این خبرگزاری استفاده از واژه “مرجوعی” برای خرید و فروش هواپیماهای نو را نادرست خواند و گفت: «درواقع در عبارت “مرجوعی” نوعی بدفهمی برای مخاطب وجود دارد و رسانه‌ها به اشتباه این واژه را به کار می‌برند که سبب می‌شود مخاطب فکر کند “پس‌مانده” کشورهای دیگر به ایران فروخته شده است. حال آنکه چنین نیست.»
فخریه کاشان می‌گوید شرکت ترکیش‌ایرلاین که سفارش ساخت این هواپیما را داده پیش از فرارسیدن موعد تحویل آن، به دلایلی منصرف شده و به همین دلیل شرکت بوئینگ اعلام آمادگی کرده آن را در اختیار ایران بگذارد.
بی‌معنایی “مرجوعی” در صنعت هوایی
محمود مهران‌پور، عضو هیات مدیره شرکت هواپیمایی نفت ایران نیز چندی پیش در گفت‌وگو با “قدس‌آنلاین” تاکید کرد که در صنعت هوایی واژه “مرجوعی” مفهومی ندارد زیرا برخلاف کالاهایی مانند خودرو یا لوازم خانگی، ساخت هواپیما و کشتی پس از ارائه درخواست و سفارش مشتری آغاز می‌شود.
به گفته‌ی مهران‌پور برای خرید هواپیما، بستگی به نوع و مدل آن باید ۲ تا ۳ سال پیش‌تر سفارش داد و در نوبت بود. او خاطر نشان کرد که به همین دلیل طبیعی است که ثبت سفارش هواپیماهایی که کمتر از یک سال پس از امضای قرارداد به ایران تحویل داده شده، از سوی کشور دیگری انجام شده باشد.
به رغم شایعات و جوسازی‌ها، تلاش برای نوسازی ناوگان فرسوده هوایی ایران که نزدیک به ۴ دهه درگیر تحریم بود، از سوی وزارت راه ایران، ادامه دارد.
هفته‌ی گذشته شرکت آسمان قرارداد خرید ۶۰ هواپیما از شرکت بوئینگ را نهایی کرد و منابع خبری روز گذشته (۲۱ فروردین) از امضای قرارداد خرید ۲۰ فروند هواپیمای ATR بین مقامات ایران و ایتالیا خبر دادند.
از: دویچه وله