آفتاب: کودک آزاری نوعی تعامل منفی نابرابر است که کودکان به عنوان افرادی بی‌پناه و بدون حمایت در یک سوی آن هستند و گاه به دلیل مشکلات روحی و روانی والدین به عنوان سوی دیگر این تعامل و در برخی موارد از روی ناآگاهی و فقر فرهنگی مورد آزار و اذیت و شکنجه قرار می‌گیرند.
برخی از والدین نیز به دلیل وجود مشکلات اقتصادی و گاه ضعف شخصیت دچار ناتوانی در حل مسایل خویش شده و کانون خانواده را به جهنمی برای کودک تبدیل می‌کنند.
آنان خواسته یا ناخواسته ناکامی‌ها، خشونت‌ها و زورگویی‌هایی را که از دوران طفولیت و جوانی تاکنون تجربه کرده‌اند، عیناً به کودکانی که فاقد کوچکترین حمایتی هستند، منتقل می‌کنند، این مسایل حتی گاهی به شکل تنبیهات روحی، جسمی، آزار و اذیت و شکنجه نمود پیدا کرده و در پاره‌ای موارد منجر به مرگ کودکان شده است.
در این راستا “ندا، م” یکی از کودکانی است که در خانواده خود از این مساله رنج می‌برد، در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه خراسان شمالی می‌گوید: پدر و مادرم هر دو معتاد هستند و حوصله کسی جز خودشان را ندارند و بیشتر وقت‌ها برای پیداکردن مواد از خانه بیرون می‌روند، اما خدا نیاره آن روزی که آنها نتوانند مواد پیدا نکنند.
وی ادامه می‌دهد: این روز برای من جهنم است، اگه چیزی از آنها بخوام، من را با هر چیزی که دم دستشان باشد، کتک می‌زنند، آنقدر من را کتک زدن که تمام بدنم کبود است.
وی با بیان اینکه ۱۱سال دارد و به علت وجود آثار کتک بر روی بدن و صورت خود، ترک تحصیل کرده است، می‌افزاید: همیشه به خاطر این موضوع دوست دارم از خانه فرار کنم اما با فرار، به کجا و چه کسی پناه ببرم؟
نیما یک کودک چهارساله دیگری است که به علت کتک‌های فراوان از سوی والدین خود، بیهوش و در بیمارستان بستری شده بود، عموی نیما توضیح می‌دهد: مادر نیما ناراحتی اعصاب و روان دارد و با وجود کوچکترین ناراحتی، کنترل خود را از دست می‌دهد و تمام عقده‌هایش را با کتک زدن سر این طفل معصوم خالی می‌کند.
وی با بیان اینکه پدر نیما چند سال پیش از همسرش جدا شده و از آن زمان مادر نیما دچار بیماری شده است، اضافه می‌کند: ما فکر می‌کردیم این مشکل با مصرف کردن دارو درمان شود، اما روز به روز این وضعیت بدتر می‌شود.
وی می‌گوید: چند روز پیش آنقدر مادرش، نیما را کتک زده که بدنش کبود شده و به علت بیهوشی راهی بیمارستان شد.
یک جامعه‌شناس و پژوهشگر در خراسان شمالی در تعریف کودک‌آزاری توضیح می‌دهد: کودک آزاری از جایی شکل می‌گیرد که کودک قصد انجام کاری را دارد، اما به علت اینکه والدین توانایی جسمانی و مالی در خصوص تامین آن را ندارند، کودک را مورد اذیت و آزار قرار می‌دهند.
عزیرالله رحیمی ادامه می‌دهد: کودک‌آزاری می‌تواند جنبه روانی مانند بی‌توجهی به خواسته‌های کودک، دشنام، تمسخر شدید، ممنوعیت ارتباط با همسالان و جنبه بدنی مانند کتک‌زدن، هل دادن، پرتاب شی‌ء که بر کودک آسیب وارد کند، داشته باشد.
وی می‌افزاید: کودک آزاری معمولا در تمام خانواده‌ها مشاهده می‌شود و مربوط به قشر خاصی نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که این مساله در میان خانواده‌هایی با درآمدهای پایین، والدینی که ازدواج‌های زودهنگام داشته‌اند، مادرانی که از همسر خود جدا شده یا والدینی که صاحب کودک ناخواسته شده‌اند، بیشتر است.
رحیمی می‌گوید: برخی از تحقیقات نیز اشاره می‌کند به اینکه در میان افرادی که ارتباط با همسالان، خویشاوندان و همسایگان کم یا اصلا وجود ندارد، کودک آزاری در میان آنها بیشتر به چشم می‌خورد.
وی همچنین اضافه می‌کند: خانواده‌های منزوی یا آن‌هایی که در کودکی خودآزار و اذیت‌هایی فراوانی دیده‌اند، خواسته یا ناخواسته گرایش به کودک آزاری در میان آنها وجود دارد.
وی توضیح می‌دهد: فردی که در سنین شکل‌گیری شخصیت، در شرایط غیر معمولی قرار گرفته باشد، در آینده شخصیت متعادلی ندارد، یعنی یا احساس حقارت می‌کند یا از ارتباط صحیح اجتماعی و فرهنگی با دیگران باز می‌ماند.
این جامعه‌شناس و پژوهشگر در خراسان شمالی با تاکید بر فقدان نهادهای مدنی حمایت از حقوق کودکان در سطح کشور عنوان می‌کند: در هیچ جایی چنین مکانی تعریف نشده است که کودکان آزار دیده مورد حمایت قرار گرفته و شناسایی شوند و رفتار‌های والدین را درصد کنند.
وی می‌گوید: از دیگر علل کودک آزاری در جامعه فقدان آگاهی عمومی است، نهادهای حاکمیتی و فرهنگی جامعه باید اطلاعات عمومی را افزایش دهند.
رحیمی عنوان می‌کند: هیچ نوع روزنامه و مجله مستقلی که پدیده کودک آزاری را رصد کند، در جامعه وجود ندارد، در کتاب‌های درسی و فیلم‌ها نیز از آثار سوء این پدیده، مطلبی وجود ندارد.
وی اظهار می‌دارد: شواهد نشان می‌دهد که پدیده کودک آزاری هنوز هم در سطح جامعه وجود دارد.
یک روانشناس در خراسان شمالی با بیان اینکه کودک آزاری به شش نوع جسمی، جنسی، عاطفی، اقتصادی، آموزشی و مسامحه تقسیم می‌شود، می‌گوید: کودک آزاری در جامعه به عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی بستگی دارد.
مهین حمیدی با اشاره به عوامل فردی می‌افزاید: وجود معلولیت‌های جسمی، مشکلات روحی، بیش فعالی و اضطراب عده‌ای از کودکان را مستعد می‌کند که مورد آزار و اذیت دیگران قرار گیرند.
وی با بیان اینکه به هر کودکی که زیر ۱۸ سال داشته باشد و مورد آزار و اذیت سرپرست خود قرار گیرد، کودک آزاری گفته می‌شود، ادامه می‌دهد: برخی از کودک آزاری‌ها به عوامل خانوادگی مانند مسائل اقتصادی و تورم مربوط می‌شود و بسیاری از کودکان ما از لحاظ آموزشی، جسمی و عاطفی تحت تاثیر مسائل اقتصادی واقع شده‌اند.
حمیدی با اشاره به افزایش کودکان کار و خیابان در جامعه می‌گوید: در بسیاری از خانواده‌ها مشاهده می‌شود که از فرزندان به علت وجود اعتیاد، بیکاری و فقر والدین بهره کشی می‌شود، این سه مساله از آسیب‌های شایع در خراسان شمالی است که بر روی تربیت فرزندان نیز تاثیر چشمگیری دارد.
وی با بیان اینکه در سیاست‌های که توسط مسوولان تزریق می‌شود، نیازهای کودکان اولویت بندی نشده است، اضافه می‌کند: در برنامه‌ریزی‌هایی که در این زمینه باید صورت می‌گرفته نیز این برنامه‌ها اجرایی نشده یا اینکه به نحو مطلوب اجرا نشده است.
حمیدی با اشاره به تاثیر کودک آزاری بر آینده کودکان و اینکه دوران کودکی مهم‌ترین دوران شخصیتی هر انسان است، اظهار می‌دارد: تحقیقات نشان می‌دهد که مشاهده بسیاری از اختلالات در بزرگسالان ریشه در دوران کودکی آنها داشته است یا اینکه والدین انها از نظر اقتصادی در شریط مطلوبی نبوده‌اند.
وی اضافه می‌کند: این کودکان معمولا در بزرگسالی دچار اختلال شخصیتی، افسردگی، اضطراب و حتی مورد آزار و اذیت قرار دادن دیگران می‌شوند.
حمیدی، تدوین سیاست‌های اقتصادی متناسب با نیاز جامعه، تهیه برنامه آموزشی متناسب با نیاز دانش آموزان را از راهکارهای حل این مساله در جامعه ذکر می‌کند.
مسوول مرکز مداخله در بحران اداره کل بهزیستی خراسان شمالی نیز در این راستا توضیخ می‌دهد: در هفت ماهه سال جاری ۱۱ مورد و در مدت مشابه سال گذشته ۲۶ مورد کودک آزاری در استان گزارش شده است.
حمید خوجانی می‌افزاید: از آمار گزارش شده در سال جاری، پنج نفر دو تا چهارسال، یک مورد پنج تا هفت سال و پنج مورد نیز هشت تا ۱۰ سال دارند.
وی با ذکر اینکه بیشترین نوع کودک آزاری‌ها به صورت جسمی بوده است، ادامه می‌دهد: هفت مورد از این افراد توسط والدین و چهار نفر نیز از سوی مدرسه به این مرکز معرفی شده‌اند.
خوجانی عنوان می‌کند: با انجام اقدامات تخصصی از سوی مرکز مداخله در بحران اداره کل بهزیستی، هشت کودک به کانون گرم خانواده‌های خود بازگشتند و سه نفر نیز به علت عدم صلاحیت والدین و بستگانش به مراکز شبه خانواده ارجاع داده شده‌اند.
