نوشیروان کیهانی زاده
۱۶ فروردین ۱۳۳۲ دکتر محمد مصدق نخست وزیر وقت از رادیو اعلام کرد که توطئه قتل او طرح شده بود و قرار بود نهم اسفند (۳۷ روز پیش از آن) هنگام ملاقات با شاه در کاخ مرمر، بر سر او بریزند و اورا بکشند. وی ضمن افشاء این توطئه و ذکر دلیل نافرجام ماندن آن، یک بار دیگر تاکید کرد که در یک کشور مشروطهِ دارای حکومت پارلمانی، شاه حق حکومت کردن و مداخله در جزئیات امور دولت را که برگزیده و پاسخگوی پارلمان است ندارد.
مصدق نهم اسفند ۱۳۳۱ به کاخ مرمر رفته بود تا با شاه که قصد سفر به خارج را کرده بود خداحافظی کند. طبق برخی نوشته ها، مصدق و همکارانش قبلا از این تصمیم شاه (سفر خارج) حمایت کرده بودند ولی آیت الله بهبهانی سعی در انصراف شاه از تَرک کشور کرده بود و در این زمینه با وی ملاقات و مستقیما به گقتگو نشسته بود. آیت الله کاشانی نیز از مردم خواسته بود که مانع از مسافرت شاه شوند.
در آن روز گروهی از بازاریان و پاره ای از مخالفان مصدق دست به تظاهرات زده و حتی مقابل کاخ مرمر اجتماع کرده بودند. همزمان با گردآمدن جماعتی در برابر کاخ مرمر، چند افسر بازنشسته به خانه مصدق که تا کاخ مرمر فاصله ای زیاد نداشت وارد شده و قصد جان اورا داشتند.
مصدق جریان را شخصا به مجلس اطلاع داد و گفت که سرتیپ ریاحی را رئیس ستاد ارتش و سرتیپ مدبّر را فرماندار نظامی تهران کرده است و سرتیپ محمود امینی معاون او در وزارت دفاع ملّی خواهد بود.
در همین روز سرتیپ مدبّر شماری از افسران بازنشسته را بازداشت موقت کرد. این افسران را مصدق قبلا بازنشسته کرده بود و نسبت به او کینه در دل داشتند. در این میان، هشت تَن از رجال کشور تصمیم به تشکیل یک هیات برای ایجاد سازش میان مصدق، کاشانی و شاه گرفته بودند.
دکتر مصدق در نطق رادیویی ۱۶ فروردین ضمن افشاء جزئیات توطئه قتل خود گفت که از اظهارات اخیر دالِس (وزیر امور خارجه دولت ژنرال آیزنهاور که از ژانویه ۱۹۵۳ زمام امور آمریکارا به دست گرفته بود) در مصاحبه مطبوعاتی اش چنین بر می آید که ظاهرا دولت تازه آمریکا تسلیم نظر انگلستان شده و در قبال مسئله نفت ایران از خواست و سیاست انگلستان پیروی خواهد کرد و در این شرایط، ما باید بیشتر از گذشته مراقب خودمان باشیم و به دام نیافتیم. به علاوه، ما نباید انتظار کمک از خارج داشته باشیم، باید روی توانایی، ظرفیت و امکانات خودمان حساب کنیم.
در پی انتشار همین مطلب بود که در شیراز مردم به دفتر اداره کمکهای آمریکا (اصل ۴) ریختند و آنجا را تخریب کردند.
از: سایت ایرانیان هیستوری