زیتون-حسام فریدنی: برخی تحلیل‌گران زمینه اولیه اعتراض‌های دی ماه را واکنش‌های فضای مجازی به بودجه سال ۹۷ می‌دانند.
هرچند که جزئیات بودجه پیش از آن هم منتشر می‌شد اما در فضای عمومی جنجال‌برانگیز نشده بود و در سال ۹۶ برای اولین بار در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت.
حسن روحانی روز شنبه در جمع مدیران ارشد دولت گفته بود که دستور داده پول پرداخت شده به نهادهای حکومتی منتشر شود.
وی تاکید کرده بود:«یکی از کارهای ممکن که انجام دادیم این بود که بر مبنای عملکرد به دستگاه‌ها پول بدهیم. به وزارت اقتصاد هم گفته‌ام پول‌هایی که به دستگاه‌ها می‌دهد باید منتشر شود تا مردم بدانند».
ساعاتی بعد وزارت اقتصاد اعلام کرد که «گزارش پرداخت‌های خزانه‌داری کل کشور» در فروردین ماه را منتشر کرده و این گزارش در ماه‌های آینده نیز منتشر خواهد شد.
این گزارش هم مانند بودجه سال ۹۷ در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته است، به خصوص بخش‌های مربوط به بودجه حوزه‌های علمیه، شورای نگهبان، صدا و سیما و دیگر نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی.
انتشار بودجه پرداخت شده به حوزه‌های علمیه در فروردین ماه پس از سخنان مطرح شده توسط یکی از روحانیون درباره تشکیل کشور قم و سخنان آیت‌الله ناصرمکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، درباره ضرورت اختصاص بودجه ویژه برای قم بار دیگر موضوع روابط حکومت و نهادهای دینی را خبرساز کرده است.
در ردیف «سایر هزینه های اجتناب ناپذیر» که هزینه‌هایی چون اجاره ساختمان،اجاره انواع ماشین آلات، نگاهداری و سوویس دستگاه‌های تهویه و شوفاژ و موارد مشابه را شامل می‌شود، بخشی از بودجه اختصاص داده شده به نهادهای مذهبی اعلام شده است.
با این ردیف ۶۰ میلیارد تومان به مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، ۲۳ میلیارد تومان به شورای مدیریت حوزه های علمیه، ۹ میلیارد تومان به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم،هشت میلیارد تومان به مرکز جامعه المصطفی العالمیه، دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به مجمع جهانی اهل بیت و مجع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به موسسه وابسته به محمد تقی مصباح یزدی پرداخت شده است.
پرداخت این بودجه‌ها به این نهادهای مذهبی در حالی است که در فروردین ماه به سازمان مدیریت بحران ایران تنها ۱۴۷ میلیون تومان پرداخت شده است.
در این ماه برای حقوق و مزیای دادستانی ویژه روحانیت و «سایر هزینه‌های اجتناب ناپذیر»بیش از ۴۵۰ میلیون تومان پرداخت شده است.
با احتساب بودجه ۱۱۰ میلیارد تومانی صدا و سیما، نهادهای مذهبی زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی در این ماه حدود ۳۰۰ میلیارد تومان بودجه دریافت کرده‌اند.
اختصاص ۲۳ میلیارد تومان ظرف مدت یک ماه برای شورای مدیریت حوزه های علمیه در حالی است که محمد جواد فاضل لنکرانی، پسر محمد فاضل لنکرانی مرجع تقلید مشهور شیعه، اعلام کرده بود، تعداد کارمندان شورای مدیریت حوزه های علمیه که در دوره مدیریت پدرش بر این شورا ۹ نفر بوده در سال‌های اخیر به هزار نفر افزایش یافته است.
افزایش ۲۵ درصد به بودجه نظامی از «پول‌های توجیبی»
وی در مصاحبه‌ای گفته بود که پدرش شدیدا مخالف اختصاص بودجه برای حوزه‌های علمیه از سوی دولت بوده است.
مهدی کروبی، از رهبران جنبش سبز نیز در نامه خود به رهبر جمهوری اسلامی نوشته بود:«حوزه‌ها بر خلاف نظر امام به پول حاکمیت آلوده شده‌اند…در دوران امام بودجه‌ای از خزانه عمومی به حوزه‌ها داده نمی‌شد و حوزه‌ها از محل وجوهات شرعی مردم و با نظر مراجع عظام تقلید اداره می‌شدند».
در مقابل اما برخی از روحانیون اصولگرا از اختصاص بودجه به حوزه‌های علمیه دفاع کردند و حتی کاظم صدیقی، امام جمعه تهران، خواستار افزایش این بودجه شد.
احمد خاتمی، دیگر امام جمعه تهران نیز اختصاص بودجه به حوزه‌های علمیه را «حق شهروندی» طلاب خواند.
پس از مطرح شدن جزئیات بودجه سال ۹۷، کمپین‌هایی نیز در فضای مجازی با عنوان «تغییر بودجه به نفع مردم» تشکیل شده بود.
برخی از شرکت‌کنندگان در این کمپین‌ها خواستار کاهش بودجه حوزه‌های علمیه، صدا و سیما و نهادهای نظامی شده بودند اما در نهایت این بودجه ها بدون کم و کاست تصویب شد.
دسترسی شهروندان به ۳۰۰ قرارداد بیش از یک میلیارد تومان در شهرداری
همزمان با اقدام وزارت اقتصاد و دارایی، حجت اله میرزایی، معاون برنامه ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران گفت:« در حال حاضر ۳۰۰ قرارداد بالای یک میلیارد تومان در سامانه شفافیت شهرداری تهران بارگذاری شده و در مرحله بعد قراردادهای زیر یک میلیارد تومان نیز بارگذاری خواهد شد».
آقای میرزایی وعده داده که در مراحل بعدی، سفرهای خارجی مدیران شهرداری، مجوزهایی که منجر به ایجاد درآمد یا ثروت برای گروه های خاص و همه معاملاتی که در شهرداری انجام می شود نیز بارگذاری خواهد شد.
وی تاکید کرد:« همچنین در مراحل پیشرفته‌تر می‌توان استخدام ها، انتصابات و همه رفتارهایی که در شهرداری انجام می‌شود از جمله مجوزهای خاص یا حتی مجوز طرح ترافیک که ابعاد آن کوچک بوده، اما با توجه به اینکه این مجوز در اختیار عده خاصی از شهروندان قرار می گیرد، نیز به طور شفاف مشخص کرد».
روز یک شنبه همچنین تصویری از یک نامه موسسه اوج درباره حق الزحمه بازیگران سریال پایتخت منتشر شد.
این نامه حکایت از آن دارد که محسن تنابنده برای بازی دراین سریال یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان دریافت کرده است؛ موضوعی که هنوز به صورت رسمی تائید یا تکذیب نشده است.
انتشار این بودجه ها و قراردادها می‌تواند زمینه‌ای را فراهم کند تا مانند برخی از دیگر کشورها همه قراردادهای دولت با افراد مختلف منتشر شود.
هر چند که در فضای فعلی حکومت جمهوری اسلامی انتشار این قراردادها تنها محدود به نهادهای انتخابی خواهد بود و بودجه و هزینه‌کرد نهادهای انتصابی زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی همچنان روشن نخواهد شد.