#مطلب_روز ۷ خرداد سالروز ترک ایران برای شرکت در دیوان دادگستری لاهه؛ هیچ کس امیدی نداشت، ولی مصدق می گفت اگر پنج درصد هم شانس داشته باشیم من باید بروم!
دکتر محمد مصدق روز چهارشنبه ۷ خرداد ۱۳۳۱ برای شرکت در دیوان دادگستری بین المللی لاهه جهت دفاع از حقوق ملت ایران را ترک کرد.
دکتر کریم سنجابی که خود به عاقبت دیوان لاهه خوشبین نبود حتی کوشیده بود که مصدق را از رفتن به آنجا باز دارد. او در خاطرات خود می گوید:«بنده باید اقرار بکنم که به ایشان عرض کردم رفتن ما به لاهه به منزله رفتن گوسفند به پای خودش به قربانگاه…دکتر مصدق به من جواب داد اگر درصد شانس ده شانس یا پنج شانس داشته باشیم من باید این کار را که مصدق هستم انجام بدهم که فردا ملت ایران نگوید یک شانس هم در این جا بود و من در انجام آن کوتاهی کردم.»
روزنامه معتبر فیگارو در آن روزگار چنین می نویسد:در شورای امنیت مهارت سیاسی دکتر مصدق از پیشرفت مقاصد انگلستان موقتا جلوگیری نمود، ولی راه را بر روی آنها نبست؛ رای شورای امنیت درباره اینکه قضیه به دادگاه لاهه محول شود، حربه ای بود که به دست انگلستان داده شدتا قضیه را از طزیق مجامع بین المللی دنبال کند و از آن ببعد انگلیسیها تمام امید خود را به دادگاه لاهه بستند و در خفا در شهر آرام و بی سرو صدای لاهه به فعالیت پرداختند.
انگلیسی در عین حال که از یک طرف برای جلب رای دادگاه لاهه می کوشیدند، فشار اقتصادی خود را علیه ایران شدیدتر کردند و بر تحریکات داخلی خود در این کشوذر افزودند، شرکت نفت انگلیس و ایران با پشتیبانی دولت انگلستان تمام شرکت های دولتی و خصوصی را در معامله خرید نفت ایران مورد تهدید قرار داد، بندرگاه آبادان و خرمشهر که روزگاری مرکز بزرگترین فعالیتهای کشتیرانی و تجارتی بود در ظرف مدت کوتاهی به منطقه آرام و ساکتی مبدل گردید…قضات دادگاه لاهه در برابر دولت های خود مسئولیت ندارند ولی باید در نظر داشت که عملا برای قضات دادگاه لاهه استقلال رای نیست و هریک از قاضی ها معمولا به دستور دولت خود و مطابق سیاست دولت متبوع خود رای خواهند داد.
رئیس دادگاه لاهه طی چندساله اخیر ژول بسدوان فرانسوی بود، ولی دادگاه لاهه در دوره اجلاسیه اخیر خود«سرآرنولد مک نیر» قاضی انگلیسی را به ریاست انتخاب نمود. انتخاب یک نفر انگلیسی به به ریاست دادگاه، بخصوص در این موقع که دادگاه لاهه باید به قضیه نفت ایران رسیدگی کند، با تعجب زیاد تلقی شد.
از پانزده قاضی عضو لاهه قضات کشورهای انگلستان، امریکا، فرانسه، سالوادور، نروژ، برزیل کانادا، بلژیک و مکزیک به احتمال قریب به یقین به نفع انگلستان رای خواهند داد. روش دکتر هومو نماینده چین و زوریسیچ نماینده یوگسلاوی نامعلوم است، ولی به احتمال قوی آنها هم به نفع انگلیسی ها رای خواهند داد. نماینده هندوستان« سر بنگال رائو» عقیده خود را اعلام نداشته…
امیدها و ناامیدی ها، پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد، گفتگو با کریم سنجابی، ص ۳۱۵
زندگینامه و مبارزات سیاسی دکتر مصدق، نصرالله شیفته، ص ۹۳-۹۵
@mohammadmosaddeghتلگرام