هانا کاویانی
چند ماه پس از بازداشت مایکل وایت، شهروند آمریکایی، در مشهد، سخنگوی خانواده وایت به رادیو فردا می‌گوید که جلسات دادرسی این شهروند آمریکایی در حال برگزاری است اما این جلسات به زبان فارسی و بدون مترجم و وکیل برگزار می‌شود.
در مورد پرونده آقای وایت، بیش از یک ماه پیش، غلامعلی صادقی دادستان مشهد گفته بود که موضوع مطرح بودن اتهامات امنیتی علیه مایکل وایت، «همچنان در حال بررسی است» و «تنها وجود شاکی خصوصی محرز و مسلم است». گرچه بعدتر معاون پارلمانی وزارت تصریح کرد که آقای وایت نظامی نیست و مسائل امنیتی و جاسوسی در مورد او مطرح نیست.
مایکل وایت، از تابستان در ایران زندانی است. او که اهل ایالت کالیفرنیاست، بنا بر گفته سخنگوی خانواده‌اش پیشتر در نیروی دریایی آمریکا، در بخش خدمات، به عنوان آشپز خدمت کرده بود.
جاناتان فرانکس، سخنگوی مادر مایکل وایت، به رادیوفردا می‌گوید آقای وایت اگرچه بازنشسته از نیروی دریایی بود، اما همچنان به عنوان نظافت‌چی در ادارات کار می‌کرد که از طریق اینترنت با یک زن در مشهد آشنا شد، و چند باری به ایران سفر کرد تا آنکه در تیرماه بازداشت شد.
او همچنین می‌گوید که مادر آقای وایت، یک صفحه جمع‌آوری کمک مالی از طریق اینترنت تدارک دیده، تا برای استخدام یک وکیل و سایر مخارج آقای وایت هزینه کنند.
آقای فرانکس شما یک صفحه جمع‌آوری کمک ایجاد کردید تا با پولی که جمع خواهد شد برای مایکل وایت در ایران وکیل بگیرید. ممکن است درباره این موضوع ابتدا توضیح دهید که ۵۰ هزار دلار برای چه هزینه خواهد شد؟
بله، ما نمی‌دانیم که هزینه وکیل در ایران چقدر خواهد بود، چون نمی‌دانیم که چه میزان کار حقوقی در این زمینه لازم است. این هم به این دلیل است که دولت ایران هنوز به کسی نگفته است که اتهام مایکل چیست. در نتیجه ما نمی‌دانیم که آیا این یک پرونده ساده است و سریع رسیدگی خواهد شد یا یک پرونده پیچیده است که احتیاج به زمان و کار بیشتر دارد.
در خبرها آمده بود که نماینده‌ای از سوی سفارت سوئیس که حافظ منافع آمریکا در ایران است، موفق به دیدار با مایکل وایت در زندان مشهد شده است. آیا در پی این دیدار اطلاعات بیشتری از وضعیت او به دست آورده‌اید؟
بله، ما بسیار از دولت سوییس و همچنین وزارت خارجه آمریکا سپاسگزاریم که برای دیدن مایکل تلاش کرده‌اند. مایکل در شهر مشهد زندانیست، در نتیجه آنها برای این دیدار از تهران به مشهد رفتند و توانستند پانزده دقیقه با او دیدار کنند. می‌گفتند که گویا مایکل وزن کم کرده است.
یکی از دلایلی که ما می‌خواهیم این پول را جمع کنیم این است که زندان‌ها در ایران بودجه کافی ندارند، و زندانی‌های خیلی اوقات باید غذاهایی بخرند که تغذیه کافی داشته باشند. آنها همچنین متوجه شدند که او در روز ۲۲ ژوئیه سال ۲۰۱۸ ( ۳۱ تیر ۱۳۹۷) بازداشت شده است.
زمان بازداشت او هزینه‌ای را در یک دفتر گردشگری در مشهد پرداخت کرده، در تاکسی بوده که این خودرو توسط پلیس لباس شخصی متوقف شده و در زمان بازداشت مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود. او حدود دو ماه در یک بازداشتگاه و تحت بازجویی قرار داشت. موضوع این بازجویی‌ها شغل او در نیروی دریایی آمریکا بود. مایکل در نیروی دریایی آشپز بوده و حقیقتاً شغلی نداشت که مثلا اطلاعاتی داشته باشد که برای ایرانی‌ها جذاب یا سودمند باشد.
در این مدت به دولت آمریکا هم در زمینه بازداشت او اطلاعاتی داده نشد که نقض تعهدات از سوی ایران در این زمینه است. و در ماه دسامبر (حدود پنج ماه بعد) بود که وزارت خارجه به مادرش اطلاع داده که او بازداشت شده است و بعد از انتشار این خبر در وبسایت ایران‌وایر بود که تهران هم این بازداشت را تأیید کرد. آنچه ما می‌دانیم این است که مایکل در وضعیت جسمانی خوبی نیست.
موضوع وضعیت جسمانی او چند باری از زمان انتشار اخبار مطرح شده است. همچنین این مسئله که او بیماری سرطان را پشت سرگذاشته است. آیا می‌دانید که او به تسهیلات پزشکی دسترسی دارد یا خیر؟
ما می‌دانیم که در زندان پزشکانی هستند ولی نمی‌دانیم که سطح رسیدگی چگونه است. از سوی کسانی که با او در زندان بودند شنیدیم که چند باری به بهداری زندان رفته بود. اما به هیچ‌وجه فکر نمی‌کنیم که ایرانی‌ها تسهیلات پزشکی کافی در اختیار او گذاشته باشند، مسلماً هیچ مطابقتی با تسهیلاتی که ما در زندان‌هایمان در اختیار شهروندانشان می گذاریم، ندارد.
آیا آقای وایت موفق به گفت‌وگوی تلفنی با مادرش در آمریکا شده است؟
نه دادستان در مشهد دستور داده که او اجازه نوشتن نامه یا تماس تلفنی ندارد و به نظر می‌آید دیدار به دادستان هم خیلی سخت است.
شما در ایندیانا هستید و به پرونده دسترسی ندارید. آیا مقام‌های سوئیسی موفق شده‌اند اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورند؟ اصولاً ممکن است توضیح دهید که آقای وایت چرا به ایران رفته بود؟
ما می‌دانیم که او چرا در ایران بوده ولی نه ما و نه سوئیسی‌ها یا آمریکایی‌ها هیچ چیزی درباره پرونده نمی‌دانیم. خود مایکل همه در جریان جزییات نیست. او فکر می‌کند که می‌داند با چه اتهامی مواجه شده اما نمی‌داند که چه کار یا اقدامی موجب مطرح شدن این اتهام علیه او شده است. او می‌داند که به دردسر افتاده اما نمی‌داند چه کار کرده که حال حمل بر نقض قانون آنها شده است.
پس ممکن است توضیح دهید که چرا او به ایران رفته بود؟
بله این خیلی مسئله روشنی است. او از طریق اینترنت با زنی آشنا شده بود که خیلی زود به او علاقه‌مند شد. ما فکر می‌کنیم این سومین سفر مایکل به ایران بوده البته ممکن است چهارمین سفر هم بوده باشد. او هر بار ویزا گرفته بوده و اینگونه نبوده که یواشکی وارد کشور شود و آنها از ورود او به کشور خبر داشتند. او اوایل ماه ژوئیه به ایران رفته بود و قرار بود حدود سه هفته بعد برگردد که در راه فرودگاه یا جایی دیگر بوده که بازداشت شد.
آیا اطلاع دارید زنی که به او اشاره کردید کیست یا هم اکنون کجاست؟
تا جایی که ما می‌دانیم او هنوز در مشهد است اما اطلاعاتی دیگر یا ارتباطی با او نداشته‌ایم. عکس‌هایی که یک زمانی روی اینستاگرام مایکل بوده را دیده‌ایم و همین.
گزارش‌هایی هم همان ابتدا منتشر شده بود مبنی بر اینکه این خانم هم بازداشت شده بود. آیا اطلاعی در این زمینه دارید؟
ما درباره اینکه او بازداشت شده باشد چیزی نمی‌دانیم. البته مادر مایکل تا مدت‌ها حتی نمی‌دانست فرزند خودش بازداشت شده بوده در نتیجه ما اطلاعی از بازداشت این خانم نداریم ولی می‌توانم تصور کنم که از سوی مسئولان حکومتی تحت فشار زیادی باشد.
آقای فرانکس، شهروندان آمریکایی دیگری هم در ایران زندانی هستند و پیشتر هم بوده‌اند. می‌خواهم بدانم قدم بعدی شما در این مسیر چیست؟
قدم بعدی استخدام یک وکیل است. چون به ما گفته شده که بر طبق قوانین ایران این بهترین راه است که بالاخره بفهمیم موضوع چیست. دلیل اضطرار در این زمینه هم این است که مایکل را تا اینجا دو بار به دادگاه برده‌اند و روند دادرسی تمام و کمال به فارسی بوده و او فارسی بلد نیست و مترجمی در اختیار او گذاشته نشده است.
برای اینکه مطمئن باشیم که او به خاطر یک اتهام جعلی محکوم نشود، خیلی مهم است که وکیل داشته باشد. ما با سفارت سوییس و وزارت خارجه آمریکا کار می‌کنیم تا بتوانیم وکلایی را پیدا کنیم که متخصص اینگونه پرونده‌ها هستند و قبول می‌کنند که وکالت یک خارجی را برعهده بگیرند.
از آنجا که برنامه‌های شما به فارسی است، می‌خواهم این را هم اضافه کنم که یکی از نکات تلخ در این پرونده این است که آنها این کارها را با کسی کرده‌اند که رفتارش کاملاً مشخص می‌کند که احترامی عمیق برای ایران و مردمش قایل است. اینکه یک آمریکایی از سواحل کالیفرنیا این راه را تا مشهد طی می‌کرده، کار ساده‌ای نبوده است.
این رفتار عجیب از سوی کشوری است که از تحریم و تاثیر آن بر اقتصادش گلایه می‌کند، و وقتی یک گردشگر به آنجا می‌رود او را بازداشت می‌کند، مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد و نمی‌گذارد با دنیای بیرون ارتباط داشته باشد. و در اظهارنظرهای عمومی، به طور دائم روایتشان را از اینکه چرا او را بازداشت کرده‌اند تغییر می‌دهند.
از: رادیو فردا
