دکتر ریموند رخشانی
مقاله و فایل صوتی چهل و دوم
با سلام، من ریموند رخشانی هستم و حوزه کارشناسی من مهندسی سیستم هاست، و تخصص من در بکارگیری اندیشه سیستمی برای انتقال فن آوری و اجرا و پیاده سازی تولید فراورده های نوین می باشد.
در این سلسله از مقالات و فایل های صوتی، کوشش می کنم که علم مدرن را (به زبان فارسی) از پایه به دوستانی که علاقمند هستند، در حد توان، ارائه کنم. از اساتید، پژوهشگران و اندیشمندان عزیز، خواهشمندم که لینک ها را به دوستان و بویژه به جوانان دانش پژوه ما (که اغلب دسترسی نظام مند برای آشنایی با علم مدرن – به زبان فارسی – ندارند) ارسال فرمایند.
لینک همه مقالات و فایل‌های صوتی پیشین در پایان مقاله گذاشته شده است.
دوستانی هم که در شبکه های اجتماعی حضور دارند، می توانند این مجموعه فایل های صوتی و مقالات “سرشت علم” را از ابتدا از طریق لینک تلگرام زیر با دوستان دیگر شریک شوند. با احترام، ر. رخشانی
******
نمونهی کاربردی[۱] – قدمت منظومهی خورشیدی[۲]
تقاضایی بزرگ از شما دوست عزیز و اندیشمند محترم (خارج از ایران)
اگر سلسله فایل های صوتی و مقالات علمی “سرشت علم” برای شما سودمند بوده اند و هستند، خواهشمندم با شنیدن هر فایل صوتی با ارسال هر مبلغی که برای شما مقدور است) شاید بعنوان شهریه نام نویسی برای کلاس های دروسی علمی به زبان فارسی ، (به حساب بانکی زیر، مرا یاری دهید.
PayPal نام موسسه مالی
www.paypal.me/rrakhshani شناسه حساب در موسسه مالی
من به کار و آموزش مدنی (غیر انتفاعی، غیر دولتی و غیر خصوصی) باور دارم و مطمئن هستم که شما، اندیشمند محترم و پژوهشگر و کارشناس و استاد و پزشک عزیز خارج از ایران (که بنحوی مستمر این پروژه علمی را در سایت ملیون و در تلگرام و در لینکدین دنبال می کنید،) می توانید با ارسال مبلغی (شاید حتی یک دلار یا بیشتر برای هر فایل صوتی و مقاله علمی، به آدرس بانکی بالا،) من را برای ادامه این کار سنگین یاری داده تا قادر باشم این فایل‌ها و مقالات را، که تا امروز حاصل بیش از ۲۵ سال کار سیستماتیک و پژوهش علمی من بوده اند، بنحوی نظام مند در اختیار جوانان دانش پژوه ما که چنین امکانی را برای دسترسی به چنین پروژه ای لازم و امروزی و مدرن در ایران ندارند، امکانپذیر نمایم. با پشتیبانی شما، می توانم این کار سنگین و پروژه علمی – پژوهشی را، هرچه دقیق تر و جامع تر، با دغدغه کاری و نگرانی مالی کمتری ادامه دهم.
پیشاپیش از یاری و یاوری شما اندیشمندان برای پیشبرد پروژه “سرشت علم” صمیمانه سپاسگزارم. همچنین از پشتیبانی مالی دوستان عزیزم آقایان دکتر بهرخ خوشنویس، دکتر منصور رحیمی، دکتر همایون مهمنش، آقای مرتضی رحیمی و آقای سعید مجیدی و همچنین فرد محترمی ناشناس بسیار سپاسگزارم. مسلما پیشبرد این پروژه، تا امروز، بدون حمایت مالی شما عزیزان برای من میسر نمی بود. با احترام، ر. رخشانی
امروزه دانشمندانِ حُوزه ی علم[۳]، با بکارگیریِ رَوش هایِ علمی و ابزار‌هایِ فنی شناخت[۴]، عُمر منظومه ی خورشیدی را با دقتی بهتر از ۱ درصَد قدمت زده اند و ۴.۵۶ میلیارد سال ارزیابی کرده اند[۵]. در بیشترِ موارد روشِ ابزاریِ قدمت زنی با بکارگیریِ سنگ هایِ کره ی زمین انجام گرفته است.[۶] (پینوشت ح)
در متون و فرهنگ های کهن ارزیابی های بی شماری برای قدمتِ زمین بوده است. بابلی ها و یونانی ها از پاسخگویی به چنین پرسشی اجتناب کردند و تنها به کهن بودن زمین اشاره دارند.
- قدیمی ترین سندِ ارزیابی قدمتِ زمین به اساطیرِ هندی باز می‌‌گردد[۷] که ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد، عمرِ زمین را دقیقا ۱ میلیارد و ۹۴۹ میلیون و ۹۷۲ هزار و ۹۱ سال تخمین زده است. در واقع این برآوردِ اساطیری از همه ی تخمین های دیگر به عمر واقعیِ زمین نزدیک تر بوده است.
- در مذاهبِ تک خدایی که در آنها نیاز به تفسیرِ لحظه ی آفرینش هست تخمین ها بسیار کوتاه ترند.
- مذهبِ زرتشت ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد، عمرِ زمین را ۱۲۰۰۰ سال برآورد کرد.
- مذاهبِ ابراهیمی تخمین های کوتاه تری برای قدمتِ زمین دارند.
- برای نمونه برآوردِ رسمی کلیسا (بر اساس متن انجیل) به اسقفِ ایرلندی آشر[۸] در سال ۱۶۵۰ باز می گردد[۹]. وی زمانِ آفرینش زمین را ساعتِ ۵ بعدازظهر ۲۳ اکتبر سال ۴۰۰۴ پیش از میلاد تخمین زده است.
با تفوق تدریجی علم در قرنِ ۱۷ روش‌های جدیدی برای ارزیابی قدمتِ زمین بکارگرفته شد.
- کپلر که شدیدا تحت تاثیرِ تعلیمِ کلیسا بود، علیرغم استفاده از محاسباتِ نجومیِ مدار‌های زمینی، در تایید مکتبِ غالب، عمر زمین را نزدیک به تخمین نهادِ مذهبی کلیسا یعنی ۵۹۹۳ سال ارزیابی کرد[۱۰].
- بنووا دو مایه[۱۱] در سال ۱۷۴۸ با اشاره به وجودِ صدف های دریایی بی شمار و قدمتِ آنها عمرِ زمین را حداقل ۲ میلیارد سال ارزیابی کرد[۱۲].
- در قرن ۱۹ فیزیکدان ها از سویی با زیست شناسان و زمین شناسان از سویی دیگر در عمرسنجی یا تخمین قدمتِ زمین اختلاف پیدا کردند. لرد کلوین عمرِ زمین را ۱۰۰ میلیون سال برآورد کرده بود و دانشمندانی که به تکاملِ آهسته و تدریجی زمین شناسانه و زیست شناسانه گواه می دادند قدمتِ زمین را بیشتر از ۲ میلیارد سال ارزیابی می کردند[۱۳].
- ستاره شناس آمریکایی هنری نوریس راسل[۱۴] نخستین کسی بود که با بکارگیری واپاشی یا فروکاهیِ رادیوآکتیوِ اورانیوم به سرب، قدمتِ زمین را بیش از ۴ میلیارد تخمین زد[۱۵]. از زمانِ او روش ها بتدریج دقیق تر شده اند.
موادِ رادیوآکتیو و واپاشی یا فروکاهی آنها، بهترین و دقیق ترین ساعت ها برای عمرسنجی یا تاریخ گذاری هستند[۱۶]. با اندازه گیری میزانِ ایزوتوپ های عنصرِ مادر به ایزوتوپ های عنصرِ دختر در هر نمونه ای[۱۷]، عمرِ هر چیز بدقت اندازه گیری می شود.
مجموع هسته ای عنصر مادر و عنصر دختر دقیقا میزانِ عنصرِ مادر را بدست می دهد.
- با دانستن آهنگِ واپاشی عناصر، و نیم عمر آنها و نسبتِ واپاشیده یا فروکاسته شده یِ آنها، عمرِ اجسام دقیقا ارزیابی می شود.
- دو اشتباه می باید دقیقا ارزیابی شود، نخست اینکه هر نمونه ی موردِ ارزیابی ابتدا بساکن مقداری از عنصرِ دختر را در خود نداشته باشد و سپس اینکه میزانی از عنصرِ دختر از نمونه نگریخته باشد.
نمونه ی خوب و اجرایی یکی از ساعت هایِ رادیوآکتیوی پتاسیومِ ۴۰ است.
- پتاسیومِ ۴۰ در ۸۹ درصدِ موارد، واپاشی یا فروکاهی ای بتایی به آرگونِ ۴۰ دارد و در بقیه ی موارد به کلسیوم ۴۰ فرو کاسته می شود.
- نیم عمرِ پتاسیومِ ۴۰، ۱.۲۵ میلیارد سال است.
- بدلیل آنکه آرگون گازی خنثی است و در هیچ واکنشِ شیمیایی شرکت ندارد برای همیشه در سنگواره ها (تا زمانِ حلِ کامل پتاسیوم ۴۰) باقی می ماند.
- نتیجتاً پتاسیوم ۴۰ ابزاری بسیار سودمند برای تاریخ گذاری بر سنگواره های زمین و ماه بوده است.
فضانوردان آپولو منشأ سنگ های جمع آوری شده را آشکار کردند.
- نسبتِ جرم ماه به جرمِ کره ی زمین در منظومه ی خورشیدی یگانه است – بیشتر ماه های سیارات، نسبتِ جرمیِ کوچک تری به جرمِ سیاره ی خود دارند.
- با تاریخ گذاری یا عمرسنجی سنگ هایِ ماه به شیوه ی ابزاریِ واپاشی عنصرِ ساماریوم به عنصرِ نئودیمیوم عمرِ سنگ هایِ ماه ۱۰۰ میلیون سال کمتر از عمرِ زمین یعنی ۴۶.۴ میلیارد سال تخمین زده شد[۱۸].
- همه ی سنگ های جمع آوری و آورده شده از ماه، ترکیبی دقیقا شبیه به سنگواره های پوسته ی زمین داشته اند و در آنها اثری از موادِ اولیه یا ازلی تر منظومه ی خورشیدی نیست.
- فرضیه ی کنونیِ دانشمندان چنین است که در سال های نخستین (۱۰۰ میلیون سال) شکل گیری کره ی زمین، کره ی ماه بر اثر برخورد‌هایِ اجسامِ سماوی از کره ی زمین چون قطعه ای جدا شده است.
عناصر اورانیومِ ۲۳۵، اورانیومِ ۲۳۸ و توریومِ ۲۳۲ نیز ساعت های رادیوآکتیو بسیار مناسبی هستند زیرا هریک از آنها واپاشی یا فروکاهی ویژه ی ایزوتوپی خود را به عنصرِ سرب دارند.
- برای نمونه اورانیوم ۲۳۸، ۱۴ گامِ ویژه ی فروکاهی ( ۶واپاشی یا فروکاهیِ بتایی و ۸ آلفایی) برای تبدیل شدن به سربِ ۲۰۶ دارد.
- بزرگترین مشکل تاریخ گذاری یا عمرسنجی رادیوآکتیوی بدلیل آن است که فعالیت های تکتونیک صفحه ای یا صفحاتِ شناورِ زمین[۱۹] و آتشفشان ها، در مواردی سنگواره هایی نو می سازند.
کهن ترین سنگواره های تغییرنیافته در منظومه ی خورشیدی سیارک ها و سنگ های میان سیاره ای هستند که خود تبدیل به سیاره نشده اند[۲۰].
- بسیاری از این سنگ های آسمانی یا شهاب ها بر روی زمین افتاده اند و برای ارزیابی قدمتِ منظومه ی شمسی بکارگرفته شده اند.
- دقیق ترین ساعتِ رادیوآکتیوی ساعتِ استرونتیوم – روبیدیوم[۲۱] است.
- روبیدیومِ ۸۷ از طریق واپاشی بتایی به استرونتیومِ ۸۷ تبدیل می شود و نیم عمری برابر با ۴۸.۸ میلیارد سال (تقریبا حدود۴ برابر عمرِ گیتی[۲۲]) دارد و میزانِ زیادی از آن موجود است.
- با بکارگیری تاریخ گذاری یا عمرسنجی چنین ساعتی رادیوآکتیو با بیش از ۵۰ نمونه ی سیارک ها و سنگ های آسمانی بدست آمده، قدمتِ منظومه ی خورشیدی (در همه یِ موارد) به ۴٫۵۶ +/- ۰٫۰۲۵ میلیارد سال با دقتی نزدیک به ۰.۵ درصد تخمین زده شده است.
همانگونه که در دیباچه ی کتاب زیر آمد، در میان بخش های به هم مرتبط این کتاب، یاداشت ها و نوشته هایی با عنوان های “نمونه های کاربردی” قرارگرفته اند که در بیشتر موارد به جنبه های اجرایی و به سرمشق های پیاده سازی و به نمونه های کاربردی موضوع های علمی می پردازند.
Brush, Stephen, G. A History of Modern Planetary Physics: Volume 1, The Origin of the Solar System and the Core of the Earth from LaPlace to Jeffreys: Nebulous Earth. Cambridge University Press, 2009.
Rakhshani, Raymond. Origins of Modernity. Even Development in the Evolution of Science and Technology. South Carolina: CreateSpace, A Division of Amazon Publishing, 2011.
برای دریافت نیاز‌های ابزاری و شناخت ابعاد و مقیاس هایی که در کتاب بالا بدان ها پرداخته شده، نگاه کنید به:
http://htwins.net
Adams, Fred, c. and Laughlin, Greg. The Five Ages of the Universe: Inside the Physics of Eternity. Free Press, 2000.
Dalrymple, G.B. The Age of the Earth. Stanford, CA: Stanford University Press, 1994.
Clayton, Matt. Hindu Mythology: A Captivating Guide to Hindu Myths, Hindu Gods, and Hindu Goddesses. Amazon Digital Services, 2018.
Bishop Usher
Anonymous. The New Testament with References. The Chronology of Bishop Usher.Ulan Press, 2012.
Miller, Ron. Re-centering the Universe: The Radical Theories of Copernicus, Kepler, Galileo, and Newton. Twenty First Century Books, 2013.
Benoit de Maillet
Benoit de Maillet. Telliamed, or the World Explain’d. Forgotten Books, 2018.
Gray, Andrew. Lord Kelvin: An Account of his Scientific Life and Work. Amazon Digital Services, 2012.
Henry Norris Russell
Russel, Henry Norris. The Solar System and Its Origin. Nabu Press, 2011.
Singh, Simon. Big Bang: The Origin of the Universe. Harper Perennial, 2005.
parent to daughter ratio
Samarium to neodymium decay
Plate Tectonics
Aguilar, David, A. The Seven Wonders of the Milky Way. Vikings Books for Young Readers, 2018.
strontium-rubidium
universe
————————