به گفته دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه مدیریت بندر لاذقیه امسال به جمهوری اسلامی واگذار می‌شود. مطابق گزارش‌ها توافق نهایی بر سر اداره این بندر در سفر بشار اسد به تهران در ششم اسفند ۹۷ انجام شد.
در روزهای گذشته خبرها و گزارش‌های متفاوتی از رایزنی میان ایران، عراق و سوریه برای توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی منتشر شده است.
یکی از مهم‌ترین خبرها در این زمینه نشست سه‌جانبه همکاری‌های حمل و نقل جمهوری اسلامی ایران، جمهوری عراق و جمهوری عربی سوریه بود که دوشنبه دهم تیر در تهران برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا مهم‌ترین محورهای مذاکرات این نشست “اتصال ریلی بندر امام خمینی به بندر لاذقیه و تشریح آخرین وضعیت خط آهن ۳۲ کیلومتری شلمچه – بصره” بوده است.
لاذقیه مهم‌ترین بندر سوریه در کنار دریای مدیترانه است و خبر واگذاری مدیریت آن به جمهوری اسلامی از اسفند ماه سال پیش رسانه‌ای شده بود.
روزنامه “وطن امروز” ۱۲ تیر به نقل از حسن دانایی‌فر، دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه نوشته که مدیریت این بندر تا پایان سال جاری خورشیدی به جمهوری اسلامی واگذار می‌شود. او می‌گوید درباره این موضوع “مذاکرات جدی انجام شده و بزودی این کار اجرایی خواهد شد”.
این مقام مسئول درباره این که “مدیریت” ایران شامل چه بخش‌ها و فعالیت‌های بندر لاذقیه می‌شود توضیح بیشتری نداد اما گفت: «اداره بسیاری از شرکت‌ها و بنادر در سوریه از گذشته در اختیار شرکت‌های خارجی بوده است.»
وطن امروز در روزهای پایانی اسفند ماه سال پیش از آغاز مذاکرات “یک تیم سوری به ریاست مدیرکل بندر لاذقیه” با مقامات ایرانی برای واگذاری مدیریت این بندر خبر داده بود.
لاذقیه، دروازه‌ای به سمت دریای مدیترانه
ارتباط جاده‌ای و ریلی با بندری در کناره دریای مدیترانه برای جمهوری اسلامی اهمیت زیادی دارد. از طریق مدیترانه مسیر ارتباطی با شمال آفریقا، جنوب اروپا و بخش بزرگی از خاورمیانه بسیار کوتاه‌تر و اقتصادی‌تر خواهد بود.
دانایی‌فر در این باره به وطن امروز گفته است: «این خط مسیر نزدیک و بسیار ارزانی برای توسعه روابط اقتصادی در کل منطقه خواهد بود. موضوع تبادل کالا از مدیترانه به سواحل جنوبی روسیه و انتقال کالاهای مورد نیاز روسیه هم در این باره مدنظر است.»
سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی، که اواخر اسفند ماه برای شرکت در اجلاسیه سه جانبه‌ای به همتایان عراقی و سوری خود به دمشق رفته بود اتصال ایران به بندر لاذقیه از مسیر جاده‌ای و ریلی را “قریب‌الوقوع” خواند.
پروژه اتصال خطوط ریلی ایران و عراق گرچه نیازمند کشیدن خطوط راه‌آهن در مسیری نسبتا کوتاه است اما پروژه‌ای پرهزینه و کلان محسوب می‌شود.
کریدور ترانزیتی از ایران تا سوریه
خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در نشست سه جانبه روز دوشنبه گفته که توافق میان بغداد و تهران بر سر راه‌آهن شلمچه به بصره در جریان سفر رئیس جمهوری ایران، حسن روحانی به عراق در اسفند ماه سال پیش حاصل شد اما شروع عملیات اجرایی این پروژه طی سه ماه آینده خواهد بود.
بخش دیگری از این پروژه اتصال بندر امام به خرمشهر است که ظاهرا فاز اول آن آغاز شده است. به گزارش ایسنا، سعید رسولی، مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی در اجلاس سه جانبه، اتصال شلمچه به بصره را “حلقه مفقوده” تکمیل خطوط ریلی بین ایران، عراق و سوریه خوانده و گفت: «هر سه کشور اراده جدی برای توسعه همکاری‌های حمل و نقلی دارند و اتصال ریلی و برقراری کریدورهای ترانزیتی بین ایران، عراق و سوریه خواسته مقامات عالی رتبه هر سه کشور است.»
به گفته خیرالله خادمی، مدیران راه‌آهن ایران و عراق بر سر این پروژه توافق کرده‌اند و سرمایه‌گذار و پیمانکار آن نیز مشخص شده که بنیاد مستضعفان است.
بی‌اعتمادی عراقی‌ها به بنیاد مستضعفان
ظاهرا عراقی‌های تجربه خوبی از همکاری با این بنیاد ندارند و به همین دلیل طالب جواد کاظم، مدیرعامل راه آهن جمهوری عراق در دیدار با همتای ایرانی خود درخواست کرد که قبل از امضای قرارداد با بنیاد مستضعفان با این کشور مشورت شود زیرا بغداد با توجه به تجربه‌های قبلی نمی‌خواهد با شرکتی طرف باشد که “سبب عدم پیشبرد فعالیت‌ها شود”.
ایسنا می‌گوید سعید رسولی در واکنش به دغدغه عراقی‌ها گفته است: «بنیاد مستضعفان، اسمش مستضعفان است اما یکی از بزرگترین و قوی‌ترین شرکت‌ها در ایران است و به عنوان بزرگترین بنگاه اقتصادی متعلق به مستضعفان فعالیت می‌کند و شرکت راه آهن به عنوان بهره‌بردار ضمانت این پروژه را پذیرفته است.»
بنیاد مستضعفان و شرکت‌های زیر مجموعه آن در سال‌های گذشته در برخی پروژه‌های عمرانی عراق مانند ساخت مسکن و پروژه‌های زیربنایی در حوزه آب و برق و تلفن مشارکت داشته است که ظاهرا برخی از آنها مطابق برنامه پیش نرفته است.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، طالب جواد کاظم در این باره گفته است: «در عراق پروژه‌های نیمه کاره بسیاری با شرکت‌های مختلف وجود دارد بنابراین باید از ورود یک شرکت جدید دیگر مطمئن شویم که توانایی فنی و مالی برای اجرای این پروژه را دارند.»
تلاش جمهوری ایران برای دست‌یافتن به یک مسیر ریلی و جاده‌ای تا دریای مدیترانه، علاوه بر کوتاه و مقرون به صرفه بودن این مسیر، با مشکلاتی که در مسیرهایی مانند کانال سوئز و جبل‌الطارق برای این کشور به وجود آمده بی‌ارتباط نیست.
توقیف نفتکش در مسیر سوریه
به گزارش رویترز، دولت جبل‌الطارق پنج‌شنبه، ۱۳ تیرماه، با انتشار بیانیه‌ای از توقیف یک “ابرنفتکش” در آبهای این کشور خبر داد که از ایران عازم سوریه بوده است. علت توقیف این شناور نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه عنوان شده است.
وب‌سایت دیپلماسی ایرانی ۲۶ اسفند به نقل از نشریه “العرب” گزارش داد که موضوع واگذاری مدیریت بندر لاذقیه به ایران در سفر اعلام نشده و غیرمنتظره ششم اسفند ماه بشار اسد به تهران قطعی شد و اندکی بعد یک هیئت سوری مشغول تدوین پیش‌نویس قرارداد واگذاری اداره این بندر شده است. این نشریه می‌افزاید که روسیه از این مسئله ناخشنود است.
روسیه که در کنار ایران مهم‌ترین حامی رژیم بشار اسد در مقابله با مخالفان است در ماه آوریل قراردادی برای اجاره ۴۹ ساله بندر طرطوس با دمشق امضاء کرد. روسیه در منطقه حمیمیم در استان لاذقیه پایگاه نظامی و در بندر طرطوس پایگاه دریایی و هوایی دارد.
شبکه “العربیه”، وابسته به عربستان سعودی ۲۸ ماه مه به نقل از یک نشریه روسی نوشته بود که “مشخص است” جمهوری اسلامی بندر لاذقیه را در دست گرفته و از ماه اکتبر “به طور عملی” آن را مدیریت خواهد کرد.
از: دویچه وله