تعلیق یا پایان فوتبال: «مردانه»‌‌ی ایران راه گریزی ندارد

زیتون ـ فریده ریحانی: پس از فشار فیفا بر فدراسیون فوتبال ایران مبنی بر لزوم ورود زنان به ورزشگاه‎ها و احتمال محرومیت تیم ملی فوتبال، امروز مازیار ناظمی، مدیر کل روابط عمومی وزارت ورزش و جوانان خبر داد که احتمالا زنان می‌توانند در بازی‎های خانگی تیم ملی حضور پیدا کنند.

ناظمی امروز در صفحه توییترش نوشت که در بازی‎های مقدماتی جام جهانی فوتبال در مهرماه زنان می‎توانند به ورزشگاه بروند و برای آنان، ورودی جدا، مکان جدا، خدمات جدا و انتظامات جدا مشخص خواهد شد.

او البته در یک تویت جدید به امکان حضور زنان  در ورزشگاه‌ها «با هماهنگی ‌دستگاه‌های ذیربط و رعایت ملاحظات اخلاقی»  اشاره کرده  ولی توضیحی در مورد  حضور زنان در بازی‎های باشگاهی نداشته  و معلوم نیست که آیا موافقت فدراسیون فوتبال با حضور زنان در ورزشگاه‎ها تنها مختص به بازی‎های تیم ملی است یا براساس اولتیماتوم فیفا، فدراسیون فوتبال راهی برای حضور زنان در بازی‎های باشگاهی هم پیدا خواهد کرد.

 

ضرب الاجل فیفا به فدراسیون فوتبال ایران دو هفته پیش به پایان رسید. اینفانتینو رئیس فدراسیون جهانی فوتبال در گزارش سه سال و چهارماهه‎ای که ارائه کرده است، یکی از دستاوردهای خود را ورود زنان ایرانی به ورزشگاه‌‏ها دانسته است. اشاره او به حضور گزینشی زنان در بازی فینال لیگ قهرمانان آسیا است که فدراسیون فوتبال با اختصاص یک سکو به هواداران زن، جمعی از زنان فوتبالیست و خانواده‏‌های بازیکنان را به تماشای مسابقه دعوت کرد تا بدین صورت به فیفا نشان دهد که مانعی برای ورود زنان به استادیوم‎ها وجود ندارد.

رئیس فدراسیون جهانی فوتبال اما در نامه‏‌ای که ۱۲ روز پس از دیدار دوستانه ایران و روسیه برای فدراسیون فوتبال ایران ارسال کرده است، برخورد با زنان هوادار فوتبال در جریان این بازی و ضرب و شتم و بازداشت چندین ساعته آنان را ناامیدکننده خوانده و آن را برخلاف قولی دانسته است که رئیس‌جمهور روحانی در سفر پیشین او به ایران داده بود.

اینفانیتو در نامه خود آورده است که چالش‏های فرهنگی موجود در ایران را درک می‏کند، اما در این حال حق زنان برای حضور در استادیوم‏‌ها و تماشای مسابقات فوتبال از اصول اساسی فیفا است که لازم است محقق شود.

الیاس حضرتی: یک دیوار شیشه‌ای در اطراف جایگاه خانم‌ها تعبیه کنید صرفا از این باب که یک جوان ناپخته بطری یا شیئی به سمت خانم‌ها پرت نکند؛ یک جایگاه بسیار شیک برای حداقل هزار خانم با صندلی‌های مبلمان و با احترام زیاد و به مراتب بهتر از وی‌آی‌پی.

چند روز پیش، الیاس حضرتی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، گفته بود که با تعبیه یک دیوار شیشه‎ای در اطراف جایگاه زنان، می‎توانیم مساله ورود آنان به ورزشگاه را حل کنیم. او به خبرگزاری خانه ملت گفت: «به وزیر ورزش گفتم هزینه این امر یک مبلغ جزئی است؛ یک دیوار شیشه‌ای در اطراف جایگاه خانم‌ها تعبیه کنید صرفا از این باب که یک جوان ناپخته بطری یا شیئی به سمت خانم‌ها پرت نکند؛ یک جایگاه بسیار شیک برای حداقل هزار خانم با صندلی‌های مبلمان و با احترام زیاد و به مراتب بهتر از وی آی پی.»

با توجه به اظهارات الیاس حضرتی و البته توییت جدید مازیار ناظمی، به نظر می‏‌رسد در صورت ورود زنان به ورزشگاه نیز، طرح جداسازی زنان و مردان در ورزشگا‌ه‎های ایران اجرا خواهد شد.

آزادی، رویایی چهل ساله

داستان تلاش زنان ایرانی برای ورود به ورزشگاه‌ها در ایران، حالا بیست‌ساله شده است. داستانی پر از فراز و نشیب و البته شکست.
ایران تنها کشوری است که پس از انقلاب زنانش هرگز نتوانسته‌اند آزادانه به ورزشگاه‌های فوتبال بروند و تیم‌های مورد علاقه‌شان تشویق کنند. حقی که آنقدر ابتدایی است که از نظر بسیاری اولویت ندارد و سانتی‏مانتال به نظر می‌رسد اما از سوی دیگر آنقدر بدیهی است که حالا دیگر بسیاری از مسئولان را از فدراسیون فوتبال تا وزارت ورزش و مجلس را با خود همراه کرده است.

زنان در ایران برای اولین‌بار در آذرماه ۷۶ توانستند در مراسم استقبال از تیم ملی فوتبال که در دیداری حماسی برابر استرالیا، جواز حضور در جام جهانی ۹۸ را بدست آورده بود، حضور پیدا کنند.

زنان در ایران برای اولین‌بار در آذرماه ۷۶ توانستند در مراسم استقبال از تیم ملی فوتبال که در دیداری حماسی برابر استرالیا، جواز حضور در جام جهانی ۹۸ را بدست آورده بود، حضور پیدا کنند. پس از آن اما همه چیز به جای اول خود برگشت، زنان همچنان از ورود به ورزشگاه‌‏ها محروم ماندند و استادیوم‌‏های فوتبال در ایران مردانه باقی ماند.

جرقه‌‏های تشکیل کمپین «روسری سفیدها» در سال ۸۱ و در جریان بازی ایران و ایرلند زده شد، جایی که زنان ایرلندی آزادانه وارد ورزشگاه شدند و روی سکوهای استادیوم آزادی به تشویق تیم خود پرداختند. پس از آن تعدادی از فعالان زن با تشکیل کمپینی به این ممنوعیت اعتراض کرده و چندباری در مقابل استادیوم آزادی تجمع کردند.
سال ۸۴ و در جریان بازی ایران و بحرین که سیدمحمدخاتمی نیز در روزهای پایانی ریاست جمهوری‌اش در استادیوم حضور داشت، روسری سفیدها بار دیگر در مقابل استادیوم حاضر شدند. حضور پرتعداد خبرنگارانی که برای پوشش بازی و همچنین انتخابات ریاست جمهوری در ایران حضور داشتند، باعث شد تا پس از درگیری‏‌های زیاد که به شکستن پای یکی از زنان معترض منجر شد، در نهایت مجوز ورود حدود بیست زن به ورزشگاه آزادی حاضر شوند. بیست زنی که برای اولین‌بار بدون برخورداری از امتیاز ویژه‎ای وارد استادیوم آزادی شده بودند، این امید را می‌دادند که پس از آن مسئولان با جدیت بیشتری به این خواسته زنان توجه کنند.

با انتخاب محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور، او در ابتدای سال ۸۵ در نامه‏‌ای به رئیس سازمان تربیت بدنی خواستار فراهم کردن امکانات برای حضور زنان در ورزشگاه‏‌ها شد.

با انتخاب محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس جمهور، او در ابتدای سال ۸۵ در نامه‏‌ای به رئیس سازمان تربیت بدنی خواستار فراهم کردن امکانات برای حضور زنان در ورزشگاه‏‌ها شد. این نامه اما با واکنش‎های مختلفی از طرف مسئولان مختلف کشور مواجه شد و با مخالفت صریح گروهی از روحانیون در قم، در نهایت او نیز از تصمیم خود کوتاه آمد. احمد خاتمی خطیب نماز جمعه تهران مهم‎ترین دلیل مخالفت با حضور زنان در ورزشگاه‏‌ها را اهمیت حجاب و عفاف دانست و گفت در صورت حضور زنان در ورزشگاه تضمینی برای رعایت حجاب و عفاف وجود ندارد.

از فوتبال به والیبال و دیگر ورزش‎ها

محرومیت از حضور در استادیوم‎ها پس از فوتبال به دیگر ورزش‎ها هم رسید. درحالی که حضور زنان در مسابقات والیبال و بسکتبال آزاد بود، ارسال چند عکس و فیلم از هواداران زن در جریان مسابقه والیبال میان ایران و ژاپن به برخی از مراجع تقلید در قم سبب شد تا دامنه این محرومیت به والیبال و بسکتبال و دیگر رشته‌ها هم کشیده شود. همین موضوع باعث شد تا در سال ۹۳ و در جریان مسابقات لیگ جهانی والیبال، گروهی از زنان با تجمع در برابر استادیوم آزادی یکبار دیگر به این محرومیت اعتراض کنند. اعتراضاتی که منجر به دستگیری و زندانی شدن برخی از چهره‌‏های جنبش زنان نیز شد. فدراسیون جهانی والیبال نیز پس از آنکه دامنه اعتراضات گسترش پیدا کرد و هواداران تیم ملی در بازی‏‌های خارج از خانه این تیم، بنرهای اعتراضی خود را در معرض دید خبرنگاران خارجی و مسئولان فدراسیون جهانی والیبال قرار دادند، به فدراسیون ایران هشدار داد که در صورت عدم حضور زنان، تیم ملی والیبال با محرومیت مواجه خواهد شد. این هشدار البته منجر به آزادسازی حضور زنان در ورزشگاه‌ها نشد، فدراسیون والیبال چندسالی است که برای فرار از محرومیت با اختصاص سکویی به هواداران زن گزینش شده، توانسته است شرایط فدراسیون جهانی والیبال را فراهم کند. زنان اما هنوز امکان خرید بلیت و تماشای مسابقات را ندارند.

ورود زنان ایرانی، ممنوع!

مهم‎ترین و پرصداترین اتفاق سال‏‌های اخیر را می‎توان بازی ایران و سوریه در جریان مسابقات مقدماتی جام جهانی در شهریور ۹۶ دانست. چند روز پیش از بازی و با توجه به اینکه این آخرین بازی ایران در مسابقات مقدماتی و به نوعی جشن صعود به جام جهانی بود، زمزمه‌ها و اعتراضات در مورد منع حضور زنان در استادیوم بالا گرفته بود.

کاربران شبکه‌های اجتماعی با ساختن هشتگ‎هایی مانند زنان_ورزشگاه، ایران _ سوریه_نوبت_زنان، خواستار حضور زنان در استادیوم آزادی شدند. سایت بلیت‌فروشی مسابقه نیز در ساعات ابتدایی بلیت‌فروشی با آزاد کردن خرید بلیت برای زنان، این امیدواری را بوجود آورده بود که زنان هم می‌توانند در این بازی حضور داشته باشند. در روز بازی اما حدود بیست زنی که با در دست داشتن بلیت به مقابل ورزشگاه آزادی رفته بودند، مانند هربار با دیوار ممنوعیت مواجه شدند. ورود آزادانه زنان سوری به استادیوم آزادی، کشف حجاب آنان و انتشار تصاویری از این تبعیض باعث شد تا فدراسیون فوتبال بار دیگر تحت فشار قرار گیرد.

ورود آزادانه زنان سوری به استادیوم آزادی، کشف حجاب آنان و انتشار تصاویری از این تبعیض باعث شد تا فدراسیون فوتبال بار دیگر تحت فشار قرار گیرد.

پس از آن حضور پرسپولیس در فینال لیگ قهرمانان آسیا و شرط کنفدراسیون فوتبال آسیا برای حضور زنان در بازی فینال، یکی دیگر از بزنگاه‌هایی بود که موضوع حضور زنان در استادیوم‌ها را بیش از گذشته در رسانه‌های جمعی و شبکه‌های اجتماعی مطرح کرد. در بازی فینال آسیا هم، درحالی که اینفانتینو در ورزشگاه آزادی حضور داشت، یک سکو به هواداران زن اختصاص داده شد که بسیاری از آنان از خانواده‌های بازیکنان، کارمندان فدراسیون و یا خبرنگاران بودند و درحالی که تعداد زیادی از زنان هوادار پرسپولیس پشت درهای استادیوم مانده بودند، زنان ژاپنی مانند زنان دیگر ملیت‎‏ها آزادانه وارد ورزشگاه آزادی شدند.

تعلیق فوتبال ایران یا حضور زنان در استادیوم

آخرین رویداد در این حوزه هم مربوط به ورود زنان به استادیوم در جریان مسابقات جام جهانی بود. تابستان سال گذشته مدیریت ورزشگاه آزادی اعلام کرد که با نصب اسکوربوردی در ورزشگاه آزادی، خانواده‌ها می‌توانند برای تماشای بازی‌های تیم ملی به ورزشگاه بروند. اگرچه این مساله نیز پس از اینکه با حضور گسترده زنان همراه شد، در ابتدا با ممانعت نیروهای انتظامی مواجه شد. اما چندین ساعت حضور در مقابل ورزشگاه آزادی توسط هزاران نفر از زنان و مردانی که تنها هوادار فوتبال بودند، باعث شد تا در نهایت مجوز صادر شود و زنان روی سکوهای آزادی بنشینند. برای بسیاری از زنان این اولین‌بار بود که می توانستند چمن آزادی را از نزدیک ببینند، اشک بریزند و روی سکوهای ورزشگاه پرچم ایران را تکان دهند.

در دو سال گذشته همچنین، دختران زیادی نیز توانستند با تغییر چهره و در قامتی مردانه وارد ورزشگاه شوند. دخترانی که با عنوان «دختران ریشو» شناخته می‎شوند و برای دیدن مسابقات فوتبال، ناچارند با گریم و تحمل شرایط سخت وارد ورزشگاه‌‏ها شوند. انتشار تصاویری از این دختران عشق فوتبال که هر بار با ظاهری متفاوت توانسته‏‌اند از سد مأموران ورزشگاه عبور کنند، بیش از هر چیز نشان می‏‌دهد که تماشای فوتبال در ورزشگاه‎ها دیگر خواسته‏‌ای نیست که تنها از سوی شماری از فعالان زن دنبال شود. حالا دختران هوادار فوتبال به روش خود اعتراض می‏‌کنند و در نهایت علی‎رغم تمام مخاطرات موجود، راهی برای ورود به ورزشگاه پیدا کرده‎اند.

اولتیماتوم فیفا به فدراسیون فوتبال ایران، راه چاره‌ای را برای فدراسیون باقی نگذاشته است. فوتبال ایران یا باید این مسأله را حل کند و یا با محرومیت‎‌های آینده فیفا کنار بیاید، امری که می‏‌تواند بر پیکر فوتبال ضربه‏‌ای جبران‎ناپذیر و جدی وارد کند.

حالا اولتیماتوم فیفا به فدراسیون فوتبال ایران، راه چاره‌ای را برای فدراسیون باقی نگذاشته است. فوتبال ایران یا باید این مسأله را حل کند و یا با محرومیت‎‌های آینده فیفا کنار بیاید، امری که می‏‌تواند بر پیکر فوتبال ضربه‏‌ای جبران‎ناپذیر و جدی وارد کند.
نتیجه یک نظرسنجی توییتری از طرف سایت ورزشی«طرفداری» نشان داد که حدود ۹۳درصد رأی‎دهندگان با تعلیق فوتبال ایران تا زمان حل شدن مشکل ورود زنان به استادیوم موافق هستند.
اگر بیست سال پیش و همزمان با شکل‌گیری کمپین روسری سفیدها، بسیاری اعتراضات زنان را تندروی می‌دانستند، حالا اکثریت جامعه موافق حضور زنان در ورزشگاه هستند و به نظر می‌رسد مخالفت جبهه تندرو نظام دیگر نمی‌تواند مانعی بر سر تحقق این رویا باشد. با این حال مشخص نیست که آیا وعده فدراسیون فوتبال مانند دفعات پیشین، تنها شمار محدودی از زنان را در برمی‏‌گیرد یا زنان هم می توانند آزادانه بلیت بخرند و روی صندلی‌های ورزشگاه بنشینند.