خبرگزاری هرانا – ابراهیم رییسی متولی سابق آستان قدس رضوی و یکی از اعضای اصلی “هیئت مرگ” که در اعدام دسته جمعی هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷ نقش اساسی داشت، در روزهای پایانی سال گذشته به عنوان رییس قوه قضاییه جایگزین صادق لاریجانی شد. در حالی که ۶ ماه از انتصاب وی به عنوان رئیس قوه قضاییه می گذرد، افزایش چشمگیر احکام صادره علیه فعالان سیاسی و مدنی در همین مدت کوتاه حکایت از آغاز موج جدیدی از فشار و سرکوب گسترده جامعه مدنی و منتقدان در ایران دارد. طی این بازه زمانی فعالین حوزه های مختلف در پرونده هایی مجزا دستکم به هزار و ۲۷ سال و شش ماه، معادل ۱۲ هزار و ۳۳۰ ماه حبس و هزار و ۴۲۸ ضربه شلاق محکوم شده‌اند که از رشد ۱۱۹ درصدی صدور احکام نسبت به دوره مشابه در زمان ریاست لاریجانی خبر می دهد.
شش ماه از آغاز ریاست ابراهیم رئیسی، در قوه قضاییه می گذرد. زمانی که آیت الله خامنه ای حکم ریاست ابراهیم رئیسی در این منصب را صادر کرد، علیرغم سابقه سیاه وی در دهه شصت، عده ای با اشاره به شعارهای عدالت محور او امیدوار بودند تغییرات مثبتی را در عملکرد قوه قضاییه نسبت به دوران ریاست ۹ سال و شش ماهه صادق آملی لاریجانی شاهد باشند.
دوره لاریجانی با اعتراضات گسترده خیابانی در دی ماه سال ۹۶، مرداد ۹۷، اعتراضات خوزستان، اعتراضات دراویش و…. همراه بود که حداقل تا زمان تنظیم این گزارش ابراهیم رییسی با چنین چالش هایی روبرو نشده است و شاید بر همین اساس تصور از فضای معتدل تری در نهادهای قضایی در مواجه با فعالان مدنی و سیاسی می رفت.
ابراهیم رئیسی پس از انتصاب به مقام ریاست قوه قضاییه، وعده داد که آمده است که تلاش کند تا «مزه شیرین عدالت» را به مردم ایران بچشاند. با این حال از همان روزهای ابتدایی آغاز ریاست وی فعالین حوزه های مختلف ایران طعم عدالت به سبک یکی از اعضای “هیئت مرگ” را چشیدند.
صدور احکام سنگین و کم سابقه قضایی علیه فعالین مدنی، نقض قوانین صریح کشوری از طریق عدم برگزاری دادگاه تجدید نظر با دور زدن قانون از طریق کسب اجازه از رهبر، ممانعت از آزادی موقت بازداشت شدگان به طرق مختلف از جمله صدور قرار وثیقه سنگین و نامتناسب تا زمان برگزاری دادگاه یا اجرای حکم و همینطور افزایش دخالت غیرقانونی ضابطان قضائی در روند قضائی نشان دهنده عزم جزم رئیس قوه قضاییه جدید برای آغاز دوره جدیدی از برخورد با فعالین مدنی و منتقدین بود.
آنچه در پی می‌آید گزارش اجمالی از احکام صادره از آغاز دوره ریاست ابراهیم رئیسی، در منصب ریاست قوه قضاییه تا تاریخ ۱۷ شهریور ماه است (۱۷ اسفند ۹۷ تا ۱۷ شهریور ۹۸) که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است،
بر اساس آمار برداری های صورت گرفته، طی این دوره زمانی صدور احکام حبس توسط دادگاه های مختلف کشور علیه فعالان سیاسی و مدنی افزایش چشم گیری داشته است. این افزایش در مقایسه نسبت تعداد محکومیت ها به سالهای محکومیت، بیشتر نمایان است.
طی این بازه زمانی ۶ ماهه (۱۷ اسفند ۹۷ تا ۱۷ شهریور ۹۸)، ۲۱۱ تن از فعالان حوزه های مختلف سیاسی یا مدنی از جمله مدافعان آزادی اندیشه و بیان، حقوق زنان، اصناف، فعالان دانشجویی، حوزه فرهنگی، فعالان اتنیکی، فعالان کارگری، حوزه مذهبی و سایر دگراندیشان، توسط دادگاه‌های عمومی و انقلاب سراسر کشور در مجموع به هزار و ۲۷ سال و شش ماه، معادل (۱۲ هزار و ۳۳۰ ماه) حبس، ۴۱۸ میلیون و ۳۵۰ هزار ریال جزای نقدی و هزار و ۴۲۸ ضربه شلاق محکوم شده‌اند.
از مجموع مقدار حبس صادر شده ۹۹۶ سال و ۸ ماه حبس تعزیری (معادل ۱۱ هزار و ۹۶۰ ماه) و ۳۰ سال و ۱۰ ماه حبس تعلیقی (معادل ۳۷۰ ماه) بوده است.
برای درک بهتر تشدید فشارها بر جامعه مدنی از طریق محاکم قضایی کافی است در نظر گرفته شود، در دوره مشابه از سال آخر ریاست صادق لاریجانی یعنی از تاریخ ۱۷ اسفندماه ۹۶ تا ۱۶ شهریور ۹۷، ۲۷۸ تن از فعالین این حوزه ها از بابت اتهامات مختلف در پرونده های جداگانه مجموعا به ۴۶۸ سال و یک ماه حبس (معادل ۵ هزار و ۶۱۷ ماه حبس) و ۲۵۴ میلیون ریال جزای نقدی و هزار ۸۹۱ ضربه شلاق محکوم شدند.
این مقایسه صرفا بر اساس پرونده های منفصل از هم و موارد غیر از اعتراضات خیابانی و بازداشت ها و محاکمات فله ای است، بر همین اساس ۲۳۲ حکم صادره علیه دروایش گنابادی بازداشت شده در اعتراضات موسوم به گلستان هفتم مورد مقایسه قرار نگرفته است.
این آمار نشان می دهد که علیرغم کاهش تعداد محکومین در دوره ابراهیم رئیسی، میانگین احکام صادره در این دوره در مقایسه با دوران ۶ ماهه مشابه در دوران ریاست آملی لاریجانی بدون بروز اعتراضات خیابانی، ۱۱۹ درصد افزایش داشته است که با توجه به اینکه این دوره صرفا زمان آغازین ریاست ابراهیم رئیسی محسوب می شود باید پیش بینی از روزهای سخت تری برای جامعه مدنی و سیاسی ایران داشت.
اسامی ۲۱۱ تن از فعالان سیاسی یا مدنی که از آغاز ریاست ابراهیم رئیسی در حوزه‌های مختلف به حبس، شلاق و جزای نقدی محکوم شده اند در ادامه می‌آید، هرانا پیش تر بصورت جداگانه به گزارشگری از وضعیت این افراد پرداخته بود:
۱- کیومرث مرزبان، ۲- شیما بابایی زیدی، ۳- داریوش آبدار، ۴- محمود معصومی، ۵- بهنام موسیوند، ۶- سعید اقبالی، ۷- مژگان لعلی، ۸- سعید سیفی جهان، ۹- شقایق محکی، ۱۰- نادر افشاری، ۱۱- انوشه عاشوری، ۱۲- علی جوهری، ۱۳- مرضیه امیری، ۱۴- اسحاق روحی، ۱۵- محمدصابر ملک رئیسی، ۱۶- شیراحمد شیرانی، ۱۷- کمال جعفری یزدی، ۱۸- ارس امیری، ۱۹- نجات بهرامی، ۲۰- صادق زیباکلام، ۲۱- حامد آیینه وند، ۲۲- روزبه مشکین خط، ۲۳- محمدرضا آقاجری، ۲۴- نیما صفار، ۲۵- خلیل کریمی، ۲۶- مهدی مقدری، ۲۷- گلرخ ابراهیمی ایرایی، ۲۸- آتنا دائمی، ۲۹- محمدرضا خاتمی، ۳۰- محمد پتایش، ۳۱- خدیجه(لیلا) میرغفاری، ۳۲- رضا مکعیان (ملک)، ۳۳- هاشم زینالی، ۳۴- سیمین عیوض زاده، ۳۵- احسان خیبر، ۳۶- عبدالعظیم عروجی، ۳۷- محسن حاصلی، ۳۸- محسن شجاع، ۳۹- اعظم نجفی، ۴۰- پروین سلیمانی، ۴۱- شرمین یمنی، ۴۲- سارا ساعی، ۴۳- ارشیا رحمتی، ۴۴- مسعود حمیدی، ۴۵- علی بابایی، ۴۶- اسماعیل حسینی کوه کمره ای، ۴۷- فریده طوسی، ۴۸- زهرا مدرس زاده، ۴۹- امیرمهدی جلایری، ۵۰- محمد نجفی، ۵۱- جواد لاری، ۵۲- رحیم محمدپور، ۵۳- مسعود کاظمی، ۵۴- سحر کاظمی، ۵۵- امیرسالار داودی، ۵۶- میلاد محمدحسینی، ۵۷- عبدالله قاسم‌پور، ۵۸- محمدحسین قاسم‌پور، ۵۹- علیرضا حبیبیان، ۶۰- اکبر دلیر، ۶۱- بکتاش آبتین، ۶۲- رضا خندان مهابادی، ۶۳- کیوان باژن، ۶۴- یوسف سلحشور، ۶۵- داوود محمودی، ۶۶- محمد عصری، ۶۷- سیاوش رضاییان، ۶۸- نجف مهدی پور، ۶۹- بهروز زارع، ۷۰- عطاالله احسنی، ۷۱- عباس نوری شادکام، ۷۲- علی باقری، ۷۳- مسعود عاجلو، ۷۴- بهزاد علی بخشی، ۷۵- کیانوش قهرمانی، ۷۶- نریمان نوروزی، ۷۷- رضوانه احمدخانبیگی، ۷۸- امیرمهدی صدیق آرا، ۷۹- علی امین املشی، ۸۰- برزان محمدی، ۸۱- آرشام رضایی، ۸۲- نسرین ستوده، ۸۳- مایکل وایت، ۸۴- ابوالفضل قدیانی، ۸۵- نادر فتوره چی، ۸۶- فرهاد شیخی، ۸۷- مرداس طاهری، ۸۸- عالیه اقدام‌دوست، ۸۹- رسول بداقی، ۹۰- اسماعیل گرامی، ۹۱- جواد ذوالنوری، ۹۲- حسین غلامی، ۹۳- رحمن عابد، ۹۴- اصغر امیرزادگانی، ۹۵- حمیدرضا رحمتی، ۹۶- اقبال شعبانی، ۹۷- محمدعلی زحمتکش، ۹۸- فاطمه محمدی، ۹۹- بهمن کرد، ۱۰۰- سینا درویش عمران، ۱۰۱- علی مظفری، ۱۰۲- لیلا حسین زاده، ۱۰۳- مجتبی داداشی، ۱۰۴- محمد رسول اف، ۱۰۵- حسین جنتی، ۱۰۶- امید اسدی، ۱۰۷- سهند معالی، ۱۰۸- محمد میرزایی، ۱۰۹- باپیر برزه، ۱۱۰- شیرکو علی محمدی، ۱۱۱- کیوان نژادرسول، ۱۱۲- توحید امیر امینی، ۱۱۳-کیانوش اصلانی، ۱۱۴-عباس لسانی، ۱۱۵- مبین الله ویسی، ۱۱۶-مجتبی پروین، ۱۱۷-کاظم صفابخش، ۱۱۸-رحیم غلامی، ۱۱۹- جعفر رستمی، ۱۲۰- عارف محمدی، ۱۲۱- پیمان میرزازاده، ۱۲۲- سمکو جعفری، ۱۲۳- بهزاد شهسوار، ۱۲۴- سیامند شهسوار، ۱۲۵- عباس لسانی، ۱۲۶- سهند معالی، ۱۲۷- سلمان افرا، ۱۲۸- شاکر مرویی، ۱۲۹- خالد حسینی، ۱۳۰- رسول طالب مقدم، ۱۳۱- حسن سعیدی، ۱۳۲- حسین انصاری زاده، ۱۳۳- محمد خنیفر، ۱۳۴- فیصل ثعالبی، ۱۳۵- صاب ظهیری، ۱۳۶- عادل سماعی، ۱۳۷- اسماعیل جعادله، ۱۳۸- بنی نعامی، ۱۳۹- امید ازادی، ۱۴۰- رستم عبدلله زاده ۱۴۱- علی بنی سعده، ۱۴۲- نسرین جوادی، ۱۴۳- توفیق محمودی، ۱۴۴- داود رضوی، ۱۴۵- امان الله بلوچی، ۱۴۶- فاروق ایزدی نیا، ۱۴۷- معین محمدی، ۱۴۸- شیدا عابدی، ۱۴۹- فیروز احمدی، ۱۵۰- خلیل ملاکی، ۱۵۱- سیمین محمدی، ۱۵۲- بیژن احمدی، ۱۵۳- مریم مختاری، ۱۵۴- ساغر محمدی، ۱۵۵- سهراب ملاکی، ۱۵۶- بهمن صالحی، ۱۵۷- سوفیا ممبینی، ۱۵۸- نگین تدریسی، ۱۵۹- خیرالله بخشی، ۱۶۰- شبنم عیسی خانی، ۱۶۱- شهریار خداپناه، ۱۶۲- فرزاد بهادری، ۱۶۳- کامبیز میثاقی، ۱۶۴- مونیکا علیزاده، ۱۶۵- مینو ریاضتی، ۱۶۶- اسدالله جابری، ۱۶۷- احترام شیخی، ۱۶۸- عماد جابری، ۱۶۹- فریده جابری، ۱۷۰- فرخ لقا فرامرزی ۱۷۱- پونه ناشری، ۱۷۲- صبا کردافشاری، ۱۷۳- یاسمن آریانی، ۱۷۴- منیره عربشاهی ، ۱۷۵- مژگان کشاورز، ۱۷۶- ویدا موحد، ۱۷۷- متین امیری، ۱۷۸- مریم امیری، ۱۷۹- عاطفه رنگریز، ۱۸۰- ادریس کسروی، ۱۸۱- طاهر صوفی، ۱۸۲ – هاله صفرزاده، ۱۸۳- علیرضا ثقفی، ۱۸۴- یوسف جلیل، ۱۸۵- فاطمه باختری ، ۱۸۶- زمان فدایی، ۱۸۷- بهنام ابراهیم زاده، ۱۸۸- محسن حق شناس، ۱۸۹-ناهید خداکرمی، ۱۹۰- راحله راحمی پور، ۱۹۱- علیرضا کفایی، ۱۹۲-محمد درستی، ۱۹۳- سالار طاهرافشار، ۱۹۴-اولدوز قاسمی، ۱۹۵- جعفر عظیم زاده، ۱۹۶- حسین حبیبی، ۱۹۷- حسین قدیانی، ۱۹۸- میرموسی ضیاگرگری، ۱۹۹- سجاد شهیری، ۲۰۰- جعفر پکند، ۲۰۱- حمید بلخکانلو، ۲۰۲- غفور برهم، ۲۰۳- ولی نصیری، ۲۰۴- سحر (نام خانوادگی توسط هرانا در حال بررسی است)، ۲۰۴- امین سیبر، ۲۰۵- اسماعیل بخشی، ۲۰۶- سپیده قلیان، ۲۰۷- امیر امیرقلی، ۲۰۸- امیرحسین محمدی فرد، ۲۰۹- ساناز اله‌یاری، ۲۱۰- عسل محمدی، ۲۱۱- محمد خنیفر.
لازم به ذکر است علاوه بر این محکوم شدگان، تعداد بسیاری از فعالین حوزه های مختلف در سراسر ایران، از جمله هشت فعال محیط زیست بازداشتی در زندان اوین، بازداشت شدگان روز جهانی کارگر، تعدادی از شهروندان بهایی بازداشت شده در شهرهای مختلف کشور، هواداران گروه های مختلف منتقد و مخالف نظام و بسیاری دیگر از فعالین مدنی و سیاسی کماکان در انتظار صدور احکام قضایی هستند. از این رو اینگونه به نظر می‌رسد که همانطور که اشاره شد، در صورت تداوم این رویه، طی شش ماهه دوم سال جاری، جامعه مدنی ایران شاهد افزایش بی سابقه صدور احکام قضایی باشد.
صدور احکام بی محابا و سنگین در این دوره در حالی صورت می‌گیرد که اخیرا ابراهیم رئیسی، عالی ترین مقام قضایی کشور در اقدامی که به گفته بسیاری از حقوق دانان، دور زدن و نقض صریح قوانین کشور است، اقدام به اخذ استیذان از آیت الله خامنه‌ای جهت عدم لزوم برگزاری دادگاه های تجدید نظر با حضور طرفین دعوی کرده است. بر همین اساس اینگونه استنباط می شود که شعب دادگاه تجدید نظر نیز بدون نیاز به شنیدن اعتراض و دفاعیات متهم و وکیل وی اقدام به صدور و غالبا تائید رای دادگاه بدوی کنند.
برای آشنایی بیشتر با ابراهیم رئیسی، لازم به اشاره است در تاریخ ۱۶ اسفندماه ۱۳۹۷، آقای رییسی متولی وقت آستان قدس رضوی و یکی از اعضای اصلی “هیئت مرگ” که در صدور فرامین اعدام دسته جمعی هزاران زندانی سیاسی در سال ۱۳۶۷ نقش اساسی داشت، توسط آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی به عنوان رییس قوه قضاییه منصوب شد.
او در سن ۲۰ سالگی کارش را به عنوان دادستان کرج آغاز کرد. اندکی بعد بعنوان معاون دادستان کل تهران در سال ۱۳۶۷ و در مقام یکی از اعضای “هیئت مرگ” در این شهر ایفای نقش کرد.
آقای رئیسی از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ معاون اول قوه قضائیه بود و از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ نیز دادستان کل جمهوری اسلامی. او همچنین در سال ۱۳۹۱ با حکم رهبر جمهوری اسلامی دادستان کل دادگاه ویژه روحانیت شد.
همچنین به دنبال مرگ عباس واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی، با حکم آیت الله خامنه‌ای جایگزین او در این مجموعه عظیم اقتصادی شد. علاوه بر این، وی یکی از نامزدهای مغلوب ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۶ است. رییسی پس از واگذاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ به رقیبش، توسط رهبر جمهوری اسلامی به عضویت “مجمع تشخیص مصلحت نظام” درآمد.
لازم به یادآوری است اعدام زندانیان سیاسی در دهه شصت بعنوان یکی از سیاه ترین بخش های کارنامه فردی است که امروز به ریاست قوه قضاییه منصوب شده است، واقعه‌ای که طی آن عده بسیاری از زندانیان سیاسی در زندان‌های سراسر ایران بخصوص در ماه‌های مرداد و شهریور ۱۳۶۷ اعدام شدند. به طور کلی جرم زندانیان همکاری با سازمان‌های مخالف جمهوری اسلامی به خصوص سازمان مجاهدین خلق ایران و همچنین طیف‌های مختلف گروه‌های چپ و کمونیست بود.تعداد قربانیان این واقعه نزد مراجع مختلف متفاوت و بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰۰ نفر برآورد شده است.
بسیاری از کسانی که اعدام شدند افرادی بودند که محکومیت های خود را به پایان رسانده بودند.
آیت‌الله حسینعلی منتظری، قائم مقام وقت رهبر ایران در آن سال آقای رئیسی را یکی از مجریان “بزرگترین جنایت جمهوری اسلامی” نامیده بود.
او ۲۴ مرداد ۱۳۶۷، خطاب به ابراهیم رئیسی (معاون وقت دادستان تهران)، حسینعلی نیری (حاکم شرع وقت)، مرتضی اشراقی (دادستان وقت تهران)،و مصطفی پورمحمدی (نماینده وقت وزارت اطلاعات) گفته بود: “بزرگترین جنایتی که در جمهوری اسلامی شده و تاریخ ما را محکوم می‌کند به دست شما انجام شده و [نام] شما را در آینده جزو جنایتکاران در تاریخ می نویسند”.