محمد بن سلمان (چپ)، ولیعهد، در کنار پادشاه سعودی
روزنامه وال استریت جورنال در گزارشی که روز پنج‌شنبه، ۲۱ آذرماه، منتشر کرد از «تلاش‌های محرمانه» عربستان سعودی برای رفع تنش با جمهوری اسلامی خبر داد.
این روزنامه به نقل از چند مقام آمریکایی و عرب که به نام‌شان اشاره نکرد از «ارسال پیام مستقیم» بین ریاض و تهران «در ماه‌های اخیر» خبر داد.
وال استریت جورنال به نقل از مقام‌های سعودی و اروپایی و آمریکایی نوشت که علاوه بر رد و بدل کردن پیام، دو کشور ایران و عربستان سعودی در این چند ماه «از طریق میانجی در عمان و پاکستان و کویت» هم با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند.
این خبر را پیشتر در مهرماه سال جاری سخنگوی دولت حسن روحانی تایید کرده بود.
علی ربیعی اوایل مهرماه گفت: «پیغام‌هایی از سوی برخی سران کشورها از طرف سعودی‌ها به حسن روحانی ارائه شد ولی ایران باید نشانه‌هایی از این موضوع را ببیند. عربستان اگر واقعاً به دنبال تغییر رفتار باشد، ایران از آن استقبال می‌کند.»
دو هفته بعد در آستانه سفر نخست وزیر پاکستان به تهران، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اظهار داشت، جمهوری اسلامی آماده است با عربستان سعودی بر سر مسائل منطقه‌ای با میانجی یا بدون میانجی گفت‌وگو کند.
در تمام این پیام‌ها برای برقراری ارتباط، «تمرکز بر رفع تنش میان ایران و عربستان سعودی بوده است».
با این حال یک ماه پیش عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، اعلام کرد که عربستان سعودی به پیام حسن روحانی برای پادشاه این کشور «پاسخ مثبتی» نداده است.
تحلیل روزنامه وال استریت جورنال این است که مقام‌های سعودی در چند ماه گذشته بیش از پیش نگران اثرات سوء جنگ و درگیری بر اقتصاد نفت‌محور خود شده‌اند و همین باعث شده است که به تکاپو بیفتند دست‌کم به برخی از اختلافات خود در منطقه پایان دهند.
از جمله عواملی که به نگرانی در میان طبقه حاکم عربستان سعودی دامن زده یکی هم، به نوشته وال استریت جورنال، حمله‌ای است که به تاسیسات نفتی عربستان شد.
تنش بین ایران و عربستان پس از حمله پهپادی به تأسیسات نفتی بسیار استراتژیک در بقیق و میدان نفتی خریص، در مرکز عربستان سعودی، چند برابر شد.
حوثیهای یمن بلافاصله مسئولیت این حمله‌ها را برعهده گرفته و گفتند این حملات را با استفاده از ده پهپاد انجام داده‌اند، اما مقام‌های آمریکایی به صراحت انگشت اتهام را به سوی جمهوری اسلامی نشانه رفته و از دست داشتن ایران در این حمله سخن گفتند. ایران این اتهام را رد کرده است.
اوایل مهرماه گذشته ولیعهد عربستان به وزیر دفاع آمریکا تاکید کرد که «حمله به تاسیسات نفتی آرامکو تنشی خطرناک برای همه جهان به شمار می‌رود و لازم است برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی در قبال آن قاطعانه موضع‌گیری کرد».
با این حال، به نوشته وال استریت جورنال، ریاض چون این موضع‌گیری «قاطع» را از آمریکا ندیده، خود دست به کار شده است.
در این گزارش همچنین اشاره شده است که ریاض مذاکراتی محرمانه هم با حوثیهای شیعه یمن داشته است.
یک مقام آمریکایی ارشد در همین زمینه به این روزنامه گفته است که «دیپلماسی آغاز شده» و مقامات سعودی دریافته‌اند که «باید از چالش‌های خود در جبهه‌های متعدد بکاهند».
سفارت عربستان در واشینگتن و حکومت سعودی در ریاض و همین طور دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل از اظهار نظر درباره این گزارش خودداری کرده‌اند.
یک مقام سعودی بدون ذکر نامش به روزنامه گفته است که ریاض به تهران «اعتماد ندارد»، اما «امیدوار است که بتواند دست‌کم به تفاهمی برسد و از حملات بیشتر در آینده جلوگیری کند».
همزمان با قدرت گرفتن محمد بن سلمان، عربستان سعودی تلاش کرده است با دادن آزادی بیشتر به مردم و جذب گردشگر تصویری بهتر از خود ارائه کند.
اما برای نتیجه گرفتن از این سیاست لازم است که به صادرات نفت عربستان سعودی نیز لطمه‌ای وارد نشود، به‌ویژه اکنون که ریاض سهام کمپانی آرامکو را در بازار بورس عرضه کرده است.
ارزش کل سهام آرامکو در هفته‌ای که گذشته برای ساعاتی به دو تریلیون دلار اوج گرفت. عربستان قبلا نیز مدعی شده بود ارزش این شرکت دو تریلیون دلار است.
از: رادیو فردا
