آلمان تلاش می‌کند با میانجیگری مانع افزایش تنش میان ایران و آمریکا شود. سفیر ایران در برلین می‌گوید آلمان زیادی وعده میدهد. کارشناسان آلمانی معتقدند که آلمان و اروپا “توان و اراده” کافی برای نجات برجام نداشتند.
محمود فرازنده، سفیر ایران در آلمان می‌گوید به ثمربخش بودن تلاش‌های دیپلماتیک آلمان برای پایان دادن به مناقشه ایران و آمریکا امید زیادی ندارد. این در حالیست که هایکو ماس، وزیرخارجه آلمان، این روزها تأکید دارد سیاست خارجی او در قبال ایران موفق است و ادامه خواهد داشت.
اما سفیر ایران در برلین به شدت از آلمان انتقاد کرده است. او در گفتگو با شبکه یک رادیو و تلویزیون آلمان گفته است که آلمان فقط وعده میدهد. فرازنده به وزارت خارجه آلمان توصیه کرده که بهتر است قبل از طرح هرگونه وعده و وعیدی، ابتدا “ارزیابی درستی از توانایی‌های خود” داشته باشد.
محمود فرازنده گفته است: «قبل از چک کشیدن، باید از موجودی خود خبر داشته باشید تا ببینید پول کافی برای تضمین امضای خود را دارید، یا نه.»
انتقاد سفیر ایران در آلمان به طور مشخص به وعده‌های دولت آلمان در زمینه سیستم مالی اینستکس برمی‌گردد که ایده آن پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق اتمی با ایران مطرح شد.
اینستکس قرار بود یک سازوکار مالی برای ادامه تجارت با ایران باشد تا امکان ادامه تجارت با ایران علی‌رغم تحریم‌های آمریکا را فراهم کند.
کشورهای اروپایی امضاکننده برجام بیش از همه آلمان، امیداور بودند با این سازوکار شرکت‌های اروپایی بتوانند به همکاری تجاری با ایران ادامه دهند. سفیر ایران در آلمان می‌گوید ۲۰ ماه از معرفی این سازوکار گذشته اما هیچ اتفاقی نیفتاده است.
گیدو اشتاینبرگ، کارشناس خاورمیانه در “بنیاد علم و سیاست” در برلین که اتاق فکری نزدیک به دولت آلمان است، به شبکه یک رادیو و تلویزیون آلمان گفته است که اروپا نباید این برداشت را برای ایران ایجاد می‌کرد که با این سازوکار مالی “قادر و مایل به دور زدن تحریم‌های آمریکا -متحد اصلی خود- علیه ایران است”.
مایکل وولفسون تاریخدان برجسته آلمانی هم تأکید کرده که مشکل اصلی در این ماجرا، این بود که اروپا می‌خواست از سایه آمریکا در سیاست خارجی رها شود و رفتار دونالد ترامپ را به بهانه‌ای تبدیل کرد تا از سیاست‌های آمریکا فاصله گیرد.
او که معتقد است تقسیم کار در سیاست خارجی کشورهای غرب از مدتها پیش ناعادلانه است در گفتگو با شبکه یک رادیو و تلویزیون آلمان تصریح کرد: «ده‌ها سال است که آمریکا در مناطق بحرانی حضور نظامی دارد و سرباز اعزام می‌کند اما آلمان و اروپا تجارت می‌کنند.»
این تاریخدان معتقد است آلمان باید تعهد نظامی بیشتری در جهان از خود نشان دهد. او به عنوان مثال شمار سربازان ارتش آلمان در عراق را “خنده‌دار” و حضور نظامی آلمان در خاورمیانه را تنها “نمادین” توصیف کرده است.
آلمان که از سال ۲۰۱۵ میلادی به ائتلاف مبارزه با داعش در سوریه و سپس در عراق پیوسته، در مجموع ۴۰۰ سرباز آلمانی برای پشتیبانی از این ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا اعزام کرده است.
در عراق ارتش آلمان نیروهای مسلح این کشور را آموزش میدهد. حال با افزایش تنش میان ایران و آمریکا بسیاری خواستار خروج آلمان از عراق هستند و حضور نظامی آلمان در خاورمیانه اکنون به یکی از موضوعات جدی روز تبدیل شده است.
ولفسون معتقد است توان نظامی یک کشور در پیش‌برد سیاست خارجی آن کشور تأثیرگذار است و برای رهایی دیپلماتیک از سایه کشور قدرتمندی مانند آمریکا تقویت این قدرت و توان ضروری است. او بر این باور است که خواست یک کشور در سیاست خارجی وقتی شنیده می‌شود که آن کشور توان و حضور نظامی داشته باشد.
گیدو اشتاینبرگ، کارشناس خاورمیانه در “بنیاد علم و سیاست” معتقد است، درست خلاف این نظریه هم قابل تصور است. او می‌گوید: «آلمان می‌تواند تصمیم بگیرد که مانند نروژ در سیاست‌های امنیتی جهان هیچ نقشی بازی نکند و تسلیم سیاست‌های آمریکا باشد.»
اشتانبرگ می‌گوید افکار عمومی آلمان نیازمند یک بحث اساسی در مورد سیاست‌های امنیتی این کشور است. او معتقد است که سیاستمداران آلمانی، در کل از چنین بحث‌هایی اجتناب می‌کنند و می‌گوید: «تصور من این است که دولت مرکل هم تا کنون علاقه چندانی به مقوله سیاست‌های امنیتی نداشته است.»
از: دویچه وله