یک سال پس از به قدرت رسیدن محمد مرسی در سمت ریاست جمهوری مصر طی انتخابات، صدها هزار تن از شهروندان مصر، روز جمعه در میدان تحریر و خیابان های قاهره و دیگر شهرهای مصر راهپیمایی و تجمع کرده و فریاد «مرسی برو» سرداده‌اند.
محمد مرسی، نخستین رئیس جمهوری برگزیده مردم مصر، با این وعده بعد از سرنگونی حکومت چندین و چندسالۀ حسنی مبارک به قدرت رسید که اقتصاد کشور را رونق ببخشد، مشکل ترافیک را حل کند، با فساد دستگاه های دولتی بجنگد و چشم انداز روشنی در مقابل نسل جوان کشور بگشاید.
اما همین نسل جوان اکنون در قالب جنبشی به نام تمرد و گردآوری ۲۲ میلیون امضا خواهان کناره گیری او و اسلام گرایان از صحنه سیاسی کشور هستند.
مصریان ناراضی از این شکایت دارند، که نه تنها هیچیک از وعده های مرسی عملی نشده، بلکه وضع سابق از بین رفته و امکان دسترسی مردم به کالاها و نیاز های اساسی، مثل مواد غذایی، بنزین و برق روز به روز سخت تر می شود.
اپوزیسیون مصر نیز در این میان با تکیه بر امضاهای گردآوری شده، با اعتماد به نفس بیشتری بر لزوم کناره گیری اسلام گرایان پای می فشرد.
سازماندهی تظاهرات امروز در واقع بازتاب چند قطبی شدن جامعه مصر از زمان روی کار آمدن مرسی است. در حال حاضر مرسی و متحدانش در یک سو و سکولارها، لیبرال ها، مسلمانان میانه رو، مسیحیان و سایرین در سوی دیگر قرار دارند.
ارتش مصر گفته است در صورتی که مخالفان و حامیان مرسی درگیر شوند، مداخله خواهد کرد.
سعد الدین ابراهیم، فعال مدافع حقوق بشر و بنیانگذار مرکز ابن خلدون در قاهره می گوید، اخوان المسلمین می خواهد کنترل همه نهادهای کشور را در دست بگیرد اما ارتش و وزارت کشور زیر بار این مسئله نمی روند.
محمد البرادعی، از چهره های پیشگام اپوزیسیون مصر از مرسی خواسته است به خواست مردم عمل کند، از مقام ریاست جمهوری مصر استعفا دهد و انتخابات زودرس برگزار کند.
از چند روز گذشته اعضای اخوان المسلمین مرسی را تشویق کرده تا با سرکوب مردم، در دلتای نیل، اسکندریه و قاهره در قدرت بماند. تا جائیکه یکی از رهبران سیاسی مذهبی مصر هشدار داد که کشور به طرف یک جنگ داخلی پیش می رود.
رئیس جمهوری آمریکا روز شنبه از احزاب مخالف دولت مصر و محمد مرسی خواست با مذاکره و گفتگو از درگیری و خشونت اجتناب کنند. سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا نیز از دولت مصر خواسته اند برای رفع بن بست سیاسی جاری و خطری که روند دموکراسی را تهدید می کند از مواضع خود عقب نشینی کند.
در عین حال یکی از دادگاه های مصر روز یکشنبه با صدور بیانیه ای اعضای اخوان المسلمین، و بطور مشخص ابراهیم حقاق و سید ایاد را متهم کرده است که در سال ۲۰۱۱ با همکاری حماس، حزب الله و شبه نظامیان داخلی با حمله به زندان ۳۴ نفر از پرسنل رهبری اخوان المسلمین، از جمله محمد مرسی رئیس جمهوری کنونی را آزاد کردند.
این نخستین بار است که یک دادگاه مصر آشکارا اعضای سه تشکل اسلام گرای عمده را به حمله به زندان و سوء استفاده از دوران بی قانونی انقلاب ۲۰۱۱ متهم کرده است.
طغیان علیه مرسی
از زمانی که نیروهای مخالف رئیس جمهور همگان را به تظاهراتی گسترده فرا خواندند، جامعه مصر روزهای پرتلاطمی را گذرانده است. در درگیری‌های روزهای پیش میان مخالفان و طرفداران مرسی دستکم ۸ نفر کشته و صدها نفر زخمی شده‌اند.
روز شنبه طرفداران و مخالفان مرسی در مناطق مختلف قاهره جبهه‌بندی کردند که در مواردی به درگیری‌های خشونت‌آمیز منجر شد. بیشتر مخالفان در میدان “التحریر” در مرکز قاهره گرد آمدند، در حالی که طرفداران مرسی پایگاه اصلی خود را در مسجد “رابعه العدویه” در “مدینه النصر” در شرق قاهره قرار داده‌اند.
نگرانی و تنش
بسیاری از محافل سیاسی و دولتمردان نسبت به وخامت اوضاع در مصر هشدار داده‌اند. درگیری می‌تواند به خشونتی مهارگسسته بینجامد و تمام جامعه را در بر گیرد.
سخنگویان سرشناس مخالف دولت بر صلح‌آمیز بودن اعتراضات پافشاری می‌کنند. آنها اقدامات خشونت‌آمیز، مانند حمله به دفترهای “اخوان المسلمین” را محکوم کرده‌اند.
طرفداران و مخالفان مرسی از تفاهم و توافق دور هستند و هر دو طرف هر سازشی را رد کرده‌اند. مرسی طرفدارانی متعصب دارد، در حالی که مخالفان او نیز به کمتر از کناره‌گیری او راضی نیستند.
شامگاه شنبه مرسی با نخست وزیر و همچنین وزرای دفاع و کشور گفت‌وگو کرد، اوضاع وخیم سیاسی، امنیت داخلی و مرزهای کشور را با آنها در میان گذاشت.
جنبش “تمرّد”
مخالفان محمد مرسی در اولین سالگرد ریاست جمهوری او هم‌میهنان خود را به “تمرد”، به معنای سرپیچی و طغیان، فرا خوانده‌اند. آنها بر آنند که با اعتراضات مسالمت‌آمیز و نافرمانی مدنی، محمد مرسی را وادار به استعفا کنند.
منتقدان مرسی او را متهم می‌کنند که قصد دارد با پیاده کردن قوانین شریعت، در مصر نظامی اسلامی با ایدئولوژی “اخوان المسلمین” برقرار کند. به نظر آنها این به معنای “خیانت” به انقلاب ۲۰۱۱ است که در فوریه ۲۰۱۲ به سرنگونی حسنی مبارک انجامید.
فعالان “تمرد” خواهان کناره‌گیری محمد مرسی و برگزاری پیش از موعد انتخابات ریاست جمهوری هستند. آنها می‌گویند که در حمایت از این خواسته‌ها تا کنون ۲۲ میلیون امضا جمع‌آوری کرده‌اند. به اعتقاد آنها محمد مرسی مشروعیت خود را از دست داده است و باید از مقام خود برکنار شود.
طرفداران محمد مرسی، که بیشتر آنها به جریان “اخوان المسلمین” و بازوی سیاسی آن “حزب آزادی و عدالت” گرایش دارند، عقیده دارند که مرسی با انتخاباتی سالم و شفاف به قدرت رسیده و کناره‌گیری او غیرممکن است.
آنها مدعی هستند که در برابر مخالفان حکومت و در دفاع از زمامداری مرسی تا کنون میلیون‌ها امضا جمع‌آوری کرده‌اند.
به گزارش رسانه‌های گروهی، از جمله سایت خبری “الأهرام”، دادستانی مصر سرگرم تحقیق درباره برخی از مخالفان سرشناس رئیس جمهور است، از قبیل محمد البرادعی، عمرو موسى، حمدین صباحی و همچنین محمود بدر که پایه‌گذار جنبش “تمرد” شناخته می‌شود. دادستانی مصر اقدام این افراد مبنی بر جمع‌آوری امضا علیه مرسی را حرکتی توطئه‌آمیز علیه حکومت قانونی مصر قلمداد کرده است.
به همراه بالا گرفتن اعتراضات عده‌ای از اعضای مجلس شورای مصر در همبستگی با جنبش اعتراضی، از نمایندگی در پارلمان استعفا داده‌اند. گفته می‌شود که نمایندگان مستعفی ۹ نفر هستند و به جناح “لیبرال” تعلق دارند.
همراه با افزایش نگرانی از تشدید ناآرامی و خشونت در مصر، مفتی الأزهر، بالاترین مقام دینی دنیای عرب، خواهان “تشکیل اجلاسی فوق‌العاده برای نجات کشور” شده است.
نگرانی آمریکا و نیروهای غربی
با توجه به شرایط تنش‌آمیز مصر، وزارت خارجه آمریکا بخشی از اعضای سفارت خود را از این کشور خارج کرد. گفته می‌شود که ۴۵ نفر از کارکنان سفارت آمریکا در قاهره، کشور را ترک کرده‌اند. به شهروندان آمریکایی توصیه شده است که در حال حاضر از سفر به مصر خودداری ورزند.
در میان کشته‌شدگان روز جمعه (۲۸ ژوئن) یک شهروند ۲۱ ساله آمریکایی بود که به گفته‌ی پلیس با ضربات چاقو در شهر اسکندریه به قتل رسید. دولت آمریکا ضمن تائید این خبر، به طرف‌های درگیر توصیه کرده است که خویشتن‌داری را از دست ندهند و به خشونت دامن نزنند.
باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده، در خلال دیدار از آفریقای جنوبی از دولت مصر خواست که با مخالفان با مدارا و اعتدال برخورد کند. او مرسی را به “گفت‌وگوی سازنده” با مخالفان دعوت کرد.
اوباما در پرتوریا گفت: «ما از اعتراضات مسالمت‌آمیز در راستای تحول شرایط مصر پشتیبانی می‌کنیم». اما او موضع خاصی اتخاذ نکرد و تنها گفت: «ملت مصر خود باید راه خود را انتخاب کند…»
علاوه بر اتباع آمریکا، شهروندان سایر کشورهای غربی نیز با شتاب مصر را ترک می‌کنند. بنا به گزارش خبرگزاری‌ها، سفر افراد خارجی به مصر به شدت کاهش یافته و در عوض هواپیماهای انباشته از اتباع خارجی فرودگاه قاهره را ترک می‌کنند.
وزارت خارجه آلمان به شهروندان این کشور اکیدا توصیه کرده است که جانب احتیاط را نگه دارند و از اماکن پرتنش در پایتخت مصر دوری کنند.
از: ایران امروز