به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، صبح امروز سه شنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۹۹، حکم اعدام شایان سعیدپور کودک-مجرم زندانی در زندان سقز به اجرا در آمد.
هرانا پیشتر در گزارشی از فراخوانده شدن خانواده آقای سعیدپور جهت ملاقات آخر خبر داده بود.
یک منبع نزدیک به خانواده این زندانی در این خصوص به هرانا گفته بود: “خانواده شایان ساعت ۱۴ دوشنبه ۱ اردیبهشت جهت ملاقات آخر به زندان سنندج فراخوانده شدند و خانواده مقتول نیز به آنها گفته‌اند تحت هیچ شرایطی حاضر به دادن رضایت نیستند و تنها خواستار اجرای حکم هستند”.
آقای سعیدپور در پی شورش در زندان سقز در تاریخ ۸ فروردین، به همراه حدود ۸۰ زندانی دیگر موفق به فرار از این زندان شده بود. وی پس از مدتی مجددا بازداشت و به زندان سنندج منتقل شده بود.
به نظر می‌رسد تسریع روند اجرای احکام اعدام در این زندان با مسئله فرار زندانیان مرتبط است. طی هفته‌های اخیر حکم اعدام مصطفی سلیمی، زندانی محکوم به اعدام نیز همین ترتیب اجرا شده بود، این زندانی برای سال‌های مدیدی در زندان تحت حکم اعدام به سر برده بود.
از سوی دیگر دانیال زین العابدین، یکی از متهمان پرونده جنجالی قتل صادق برمکی نیز پس از شورش در زندان مهاباد به زندان میاندوآب منتقل شد و نهایتا به صورت پرابهامی در این زندان جان باخت.
شایان سعیدپور در سال ۱۳۹۴ در حالی که کمتر از ۱۸ سال سن داشت، در پی یک درگیری منجر به قتل در تاریخ ۲۸ مردادماه سال ۹۴ در معیت پدر، خود را در بوکان تحویل پلیس داده و به زندان سنندج منتقل شده بود.
وی در تاریخ ۱ آبان‌ماه ۹۷ توسط شعبه اول دادگاه کیفری یک استان کردستان به ریاست قاضی وفاییان به اعدام محکوم شده بود. این حکم در بهمن ماه ۹۷ به تایید دیوان عالی کشور نیز رسید.
آقای سعیدپور اندکی پس از تایید حکم اعدام از زندان سنندج به زندان سقز منتقل شده بود.
شایان سعیدپور پیش از این حادثه عضو تیم ورزش‌های زورخانه‌ای استان کردستان بود و سابقه مقام قهرمانی استانی و مقام سوم کشوری را در پرونده خود دارد.
با این حالی یک عضو خانواده سعیدپور در گفت و گو با هرانا از سابقه بیماری روانی وی خبر داده و گفته بود : “شایان از دی‌ماه ۹۳ تحت نظر روانپزشک بوده است”.
آقای سعیدپور مبتلا به اختلال کنترل تکانه (Impulse control disorder) است و بارها اقدام به خودزنی نیز کرده است. با این وجود پزشکی قانونی رشد کامل عقلی وی را تائید کرده است. همچنین بنا بر شهادت دو نفر در دادگاه، آقای سعیدپور در زمان وقوع جرم تحت تاثیر مشروبات الکلی نیز بوده است.
پیشتر وکیل مدافع شایان سعیدپور در ارتباط با پرونده موکل خود به هرانا گفته بود: “حکم اعدام شایان در حالی صادر شده است که وی علاوه بر صغر سن در زمان وقوع حادثه قتل تحت تاثیر مشروبات الکلی بوده و دو نفر نیز به این موضوع در دادگاه شهادت داده‌اند. اتهامات عنوان شده علیه وی “شرب خمر” و “قتل عمد” بوده است که از بابت شرب خمر نیز در دادگاه به ۸۰ ضربه شلاق محکوم شده است. با توجه به اینکه شواهد نشان می‌دهد شایان مقتول را از قبل نمی‌شناخته و دلیل شرب خمر اقدام به قتل نبوده است، بنده لایحه فرجام‌خواهی در ارتباط با این موضوع را به دادگاه ارائه کرده‌ام که امیدواریم با بررسی مجدد پرونده توسط دادگاه این حکم تغییر کند”.
این وکیل دادگستری افزود: “پرونده پزشکی شایان توسط پزشکی قانونی استان کردستان بررسی شده، علیرغم شواهد و مدارک موجود در پرونده و شهادت شهود این نهاد احراز تحت تاثیر مشروبات الکی بودن شایان را به نهادهای قضایی واگذار کرده‌اند، همینطور علیرغم تائید سابقه تکانه های روانی (Impulse control disorder) در متهم و تائید پرونده پزشکی-روانی ایشان، نظر بر رشد عقلی کامل موکل من داده و عنوان کرده‌اند که وی علیرغم تکانه های روانی و صغر سن، توانایی تشخیص مجرمانه بودن و یا نبودن عمل را داشته است”.
به گفته این وکیل دادگستری پرونده شایان سعیدپور برای پزشکی قانونی استان کرمانشاه نیز فرستاده شده بود، اما آنها نیز عینا نظر پزشکی قانونی کردستان را مبنی بر رشد عقلی وی تایید کرده بودند.
برای مطالعه اسناد پرونده آقای سعیدپور به گزارش پیشین هرانا از آخرین وضعیت وی مراجعه نمایید.
بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد.
بر اساس گزارش مرکز آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در دوره یکساله (اول ژانویه ۲۰۱۹ تا ۲۰ دسامبر ۲۰۱۹) دستکم ۲۴۸ شهروند اعدام شدند و ۱۰۸ تن دیگر به اعدام محکوم شدند. از جمله اعدام شدگان باید به اعدام ۴ کودک-مجرم اشاره کرد و همینطور به محل اجرای ۱۳ حکم اعدام که در ملا عام بوده است.
بنا بر همین گزارش بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.