بررسی‌های فنی نشان می‌دهد این‌بار اینترنت به شیوه‌های خاصی مختل شده بود که عملا ره‌گیری شرایط را برای متخصصان دشوار می‌کرد
اینترنت بهبهان هم‌زمان با ناآرامی‌ها در این شهر، پنج‌شنبه شب ۲۶ تیر۱۳۹۹ با اختلال شدید مواجه شد. گزارش‌های مردمی و بررسی داده‌های سایت‌های سنجش دسترسی به اینترنت این قطعی گسترده را تایید کرده‌اند. هرچند مقام‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یا اپراتورها در ایران در این باره هیچ واکنشی نداشته‌اند اما بررسی‌های فنی نشان می‌دهد این‌بار اینترنت به شیوه‌های خاصی مختل شده بود که عملا ره‌گیری شرایط را برای متخصصان دشوار می‌کرد.
بررسی اطلاعات میدانی درباره اینترنت بهبهان
شهر بهبهان در استان خوزستان ایران ۲۶ تیرماه صحنه درگیری بین مردم معترض و نیروهای یگان ویژه بود. هم‌زمان، گزارش‌هایی درباره اختلال و قطعی اینترنت در شهر در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد. این پیام‌ها در حوالی ساعت ۲۱ و ۳۰ دقیقه به مرور قطع شدند.
«امیر رشیدی»، محقق امنیت اینترنت که وضعیت ارتباطات بهبهان را بررسی کرده است، در این باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «گفت‌وگوهای من با مردم محلی نشان می‌داد که دسترسی به اینترنت عمدتا در محل ناآرامی‌ها (چهارراه بانک ملی) قطع بوده است. اینترنت ایرانسل پیش از بقیه دچار اختلال شد. بعد از آن، همراه اول مشکل پیدا کرد و بعدتر اپراتور سوم همراه دچار اختلال شد.»
به گفته رشیدی، این‌طور که از صحبت با مردم محلی برمی‌آید، اینترنت عملا در مناطق دیگر برقرار بوده است، هرچند سرعت آن کم شده بود: «یکی از کسانی که چند کیلومتر با محل شلوغی‌ها فاصله داشت، گفت سرعت اینترنتش از چهار گیگ(۴G) به اچ (H) رسیده است.»
هم‌زمان امکان برقراری تماس تلفنی، ارسال و دریافت پیامک بین مشترکان تمام اپراتورها وجود داشته است. رشیدی می‌گوید اینترنت ثابت در شهر برقرار بود و این اختلال‌ها مربوط به اینترنت همراه بودند.
برخلاف قطعی اینترنت در زمان‌های گذشته که دسترسی به سایت‌های داخلی عمدتا باز می‌ماند، این‌بار دسترسی به کل محتوای اینترنت قطع شده بود.
مقام‌های وزارت ارتباطات و مسوولان اپراتورهای ثابت و همراه در ایران به این قطعی‌ها واکنشی نداشته‌اند.
بررسی اطلاعات فنی سایت‌ها درباره قطعی اینترنت
از میان سایت‌هایی که وضعیت اینترنت را در ایران و جهان رصد می‌کنند و اطلاعات‌شان به صورت عمومی منتشر می‌شود، «نت‌بلاکس» این قطعی را تایید کرده است. داده‌های این سایت نشان می‌دهد که از حوالی ساعت ۲۲ به وقت ایران، اینترنت در بخش‌هایی از استان خوزستان قطع بوده است. نمودار منتشر شده در حساب توییتری نت‌بلاکس نشان می‌دهد دسترسی به اینترنت در محدوده شهر بهبهان حدود ۲۵ درصد کاهش داشته است.
«رادار» یکی از سایت‌های دیگری است که توسط یک شرکت ایرانی و از داخل کشور وضعیت اختلال اینترنت را گزارش می‌کند. از آن‌جایی که داده‌های این سایت عمدتا شهرهای بزرگ را در بر می‌گیرد، نمی‌توان داده‌های مربوط به بهبهان را در آن‌ها دید.
داده‌های سایت رادار قطعی و اختلال اینترنت را در شهر شیراز تایید می‌کند. این اختلال تقریبا هم‌زمان با بهبهان و در شب ۲۶ تیرماه رخ داد. ویدیوهایی از جو امنیتی شهر شیراز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود. این اختلال تا ظهر روز بعد، در برخی اپراتورهای اینترنت ثابت وجود داشت.
قطعی دسترسی به اینترنت از نگاه حقوق بشر
قطعی دسترسی به اینترنت فقط مختص ایران نیست. چین یکی از مشهورترین کنترل‌کننده‌های اینترنت در تمام جهان است. اما به جز این، در چند وقت اخیر ونزوئلا، هند و چند کشور آفریقایی دسترسی به اینترنت را قطع یا مختل کرده‌اند.
«کاوه آذرهوش»، محقق سیاست اینترنت در این باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «متاسفانه تجربه ثابت کرده است که از نظر حقوقی، محدودکنندگان اینترنت بیشتر در دادگاه‌های درون مرزی کشورها قابل پی‌گرد قانونی هستند. دادگاه‌های بین‌المللی بیشتر پی‌گیر عاملان کشتار، شکنجه، زندان و… هستند.»
به گفته او، یکی از مهم‌ترین تلاش‌های فعالان حقوق بشر در سال‌های اخیر این بوده است که نشان بدهند قطعی دسترسی به اینترنت در مواقع خاص باعث گسترش سرکوب در کشورها شده است.
او قطعی گسترده اینترنت در ایران را یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها در این باره می‌داند.
آذرهوش در این باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «قطعی گسترده اینترنت در ایران باعث شد اطلاع‌رسانی درستی در این‌باره انجام نشود و عملا دست حاکمیت ایران برای سرکوب معترضان بازتر شد.»
چه طور ارتباط را امن نگه داریم؟
کارشناسان امنیت سایبری برای حفظ ارتباطات بین شهروندان در مواقع مشابه توصیه‌های امنیتی ویژه‌ای دارند. یک کارشناس امنیت ارتباطات از داخل ایران که نمی‌خواهد نامش فاش نشود، در این باره به «ایران‌وایر» می‌گوید: «ریسک شنود ارتباطات از طریق پیامک و تماس عادی همیشه وجود دارد. اما در صورتی که اینترنت در دسترس باشد و کاربر از اپلیکیشن‌های رمزگذاری شده استفاده کند، امکان شنود پایین می‌آید.»
«سیگنال» و «واتس‌اپ»، پیام‌رسان‌هایی هستند که از امنیت بهتر و رمزگذاری پیام برخوردار هستند.
این کارشناس امنیتی ضمنا تاکید می‌کند بعضی اپ‌های ارتباطی مثل «بیت‌بای» می‌توانند برای ارتباط رمزگذاری شده با بقیه کاربرانی که در نزدیک شما هستند، کاربرد داشته باشند: «این اپ‌ها در صورت باز بودن نت‌ورک (آنتن تلفن همراه) کار می‌کنند.»