خبرگزاری هرانا – زندان لاکان در جاده کمربندی رشت_تهران واقع شده است. زندانیان با اتهامات مختلف از جمله مالی، قتل، مواد مخدر و همینطور زندانیان سیاسی و امنیتی، در آن نگهداری می‌شوند. با شیوع ویروس کرونا، زندانیان زندان لاکان همچون عمده زندان‌های کشور با مشکلات جدیدی به خصوص در حوزه بهداشت دست و پنجه نرم می‌کنند. این زندانیان همچنین با مشکلاتی همچون کیفیت بد غذا و آب زندان، مشکلات بهداشتی، کمبود تخت و رواج خرید، فروش و استعمال مواد مخدر روبه‌رو هستند. در دوران شیوع کرونا اعزام به دادسرا و دادگاه کماکان ادامه دارد. به علاوه اصل تفکیک جرایم نیز در این زندان رعایت نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، با شیوع ویروس کرونا، زندانیان زندان لاکان همچون عمده زندان‌های کشور با مشکلات جدیدی به خصوص در حوزه بهداشت دست و پنجه نرم می‌کنند.
زندان لاکان در جاده کمربندی رشت_تهران واقع شده است. این زندان دارای ۱۲ بند اصلی است که شامل سالن ۱ (قرنطینه)، سالن ۲، سالن ۳ (بند دربسته)، سالن ۴، سالن ۵، سالن ۶، سالن ۷، سالن ۸، سالن ۹، سالن ۱۰، سالن ۱۱ و سالن ۱۲ است.
در زندان لاکان رشت زندانیان با اتهامات مختلف از جمله مالی، قتل، مواد مخدر، درگیری، مشروبات الکلی و همینطور زندانیان سیاسی و امنیتی نگهداری می‌شوند.
در این زندان در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد؛ میزان غذای زندان کم و بسیار بی کیفیت است. آب این زندان بی کیفیت است و لوله‌ها و آب بوی نامطبوعی دارند.
اصل تفکیکی جرایم نیز در این زندان رعایت نمی‌شود و زندانیان با اتهامات متفاوت و رده های سنی گوناگون همگی در کنار یکدیگر نگهداری می‌شوند. از سوی دیگر پس از شیوع ویروس کرونا اعزام زندانیان به دادسرا و دادگاه تغییری نکرده و همچون گذشته انجام می‌شود.
در ادامه بصورت اجمالی نگاهی می شود به تقسیم بندی های فعلی این زندان بعنوان بزرگترین زندان استان گیلان:
سالن ۱ (قرنطینه)
سالن ۱ به عنوان پذیرش و یا قرنطینه زندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بند دارای ۲۳ اتاق است که ۸ اتاق آن بزرگ و ۱۵ اتاق آن کوچک هستند. در اتاق‌های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه قرار داده شده است و عموما ۱ تا ۵ نفر در این اتاق‌ها کف خواب هستند. در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد و عموما حدود ۱۰ زندانی کف خواب هستند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم در این بند وجود ندارد.
زندانیان تازه وارد به دلیل نداشتن کارت تلفن عملا از حق تماس تلفنی محروم هستند. در این بند تنها کسانی امکان دسترسی به تلفن را دارند که پیشتر از طرق مختلفی از جمله از بازار سیاه زندان، کارت تلفن تهیه کرده باشند.
سالن ۲
سالن ۲ محل نگهداری زندانیان متهم به جرایم مالی است. در این سالن بیش از ۲۵۰ نفر نگهداری می‌شوند. این بند دارای ۲۳ اتاق است که ۸ اتاق آن بزرگ و ۱۵ اتاق آن کوچک هستند. در اتاق‌های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه و در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد. در زمان ازدحام جمعیت بعضا تا ۱۰ زندانی کف خواب نیز در اتاق ها بخصوص اتاق های بزرگ اسکان داده می شود.
این سالن همچنین دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است که تعدادی از آنها در اکثر مواقع غیر قابل استفاده هستند. در سرویس بهداشتی دوربین مداربسته قرار داده شده و زندانیان از ساعت ۱۰ شب تا صبح اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را ندارند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۳ (بند دربسته)
از این سالن با عنوان سالن امنیت نیز یاد می‌شود. سلول‌های انفرادی که زندانیان به صورت تنبیهی و یا پیش از اجرای حکم اعدام به آنجا منتقل می‌شوند در این محل وجود دارد. سالن سه دارای ۳ اتاق کوچک به ابعاد ۶ متر مربع و ۴ اتاق بزرگ به اندازه ۹ متر مربع است. سرویس بهداشتی نیز داخل سلول‌ها تعبیه شده است. این سالن فاقد تخت است و همه زندانیان کف خواب هستند. زندانیان محبوس در این بند از دسترسی به هواخوری و فروشگاه زندان محروم هستند.
تعدادی از زندانیان با دستبند به در سلول بسته می‌شوند و روزانه ۲ تا ۳ بار برای استفاده از سرویس بهداشتی دستشان را باز می‌کنند. به گفته شماری از زندانیان قسمتی از راهروی این بند تحت پوشش دوربین‌های مداربسته زندان نیست و برخی اوقات نگهبانان زندان، زندانیان را در این محل مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۴
سالن چهار محل نگهداری زندانیان متهم به سرقت، مال خری و افراد متهم به فروش مشروبات الکلی است. بیش از ۴۰۰ نفر در این سالن نگهداری می‌شوند. تعداد زندانیان این بند بسیار بیشتر از ظرفیت است و علاوه بر کف خواب همواره شماری از زندانیان در راهرو و یا مقابل سرویس بهداشتی می‌خوابند.
در این سالن بیش از ۲۵۰ نفر نگهداری می‌شوند. این بند نیز دارای ۲۳ اتاق است که ۸ اتاق آن بزرگ و ۱۵ اتاق آن کوچک هستند. در اتاق های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه قرار داده شده است و عموما ۱ تا ۵ نفر در این اتاق‌ها کف خواب هستند. در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد و عموما حدود ۱۰ زندانی کف خواب هستند. این سالن همچنین دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است که تعدادی از آنها در اکثر مواقع غیر قابل استفاده هستند. در سرویس بهداشتی دوربین مداربسته قرار داده شده و زندانیان از ساعت ۱۰ شب تا بیدارباش صبح اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را ندارند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۶
سالن پنج محل نگهداری افرادی است که در بازداشت موقت بسر می‌برند. بیش از ۴۵۰ نفر در این سالن نگهداری می‌شوند. این بند نیز مانند اکثر سالن های زندان که طراحی مشابهی دارند، دارای ۲۳ اتاق است که ۸ اتاق آن بزرگ و ۱۵ اتاق آن کوچک هستند. در اتاق های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه قرار داده شده است و عموما ۱ تا ۵ نفر در این اتاق‌ها کف خواب هستند. در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد و عموما حدود ۱۰ زندانی کف خواب هستند.
این سالن همچنین دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است که تعدادی از آنها در اکثر مواقع غیر قابل استفاده هستند. در سرویس بهداشتی دوربین مداربسته قرار داده شده و زندانیان از ساعت ۱۰ شب تا صیح اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را ندارند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۶
زندانیان متهم به جرایم مربوط به مواد مخدر در سالن شش نگهداری می‌شوند. تعداد زندانیان در این سالن بیش از ۲۲۰ نفر است. این بند دارای ۲۳ اتاق است که ۸ اتاق آن بزرگ و ۱۵ اتاق آن کوچک هستند. در اتاق های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه قرار داده شده است و در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد، در حالت معمول این سالن تراکم جمعیتی و زندانی کف خواب زیادی ندارد.
این سالن همچنین دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است که تعدادی از آنها در اکثر مواقع غیر قابل استفاده هستند. در سرویس بهداشتی دوربین مداربسته قرار داده شده و زندانیان از ساعت ۱۰شب تا صبح اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را ندارند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۷
سالن ۷ یک سوله بزرگ است که زندانیان با جرایم مربوط به مواد مخدر در آن نگهداری می‌شوند. تعداد زندانیان در این سالن به بیش از ۱۸۰ نفر می‌رسد. این سوله فاقد دیوارکشی است و زندانیان در یک محل بزرگ نگهداری می شوند.
این سالن هم مانند عمده سالن های زندان دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است. در سرویس بهداشتی دوربین مداربسته قرار داده شده و زندانیان از ساعت ۱۰ شب تا صیح اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را ندارند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۸
زندانیان محکوم به اعدام با جرایم خشن از چمله قتل، آدم ربایی و سرقت مسلحانه در این سالن نگهداری می‌شوند. تعداد زندانیان در این سالن حدود ۲۸۰ تا ۳۰۰ نفر است که ۲۴۰ تن از آنان محکوم به اعدام (قصاص) هستند. این بند دارای ۲۳ اتاق است که ۸ اتاق آن بزرگ و ۱۵ اتاق آن کوچک هستند. در اتاق های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه و در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد. به دلیل ماهیت فضای خشن این بند کمتر مشکل ازدحام جمعیت و کف خوابی در این قسمت به چشم می خورد.
این سالن همچنین دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است. در سرویس بهداشتی دوربین مداربسته قرار داده شده و زندانیان از ساعت ۱۰ شب تا ۱۰ صبح اجازه استفاده از سرویس بهداشتی را ندارند. به علاوه در فصل‌های بهار و تابستان دسترسی به آب گرم وجود ندارد.
سالن ۹
این سالن در واقع سوله‌ای است که کمتر از ۵ سال قبل ساخته شده و محل نگهداری زندانیان با جرایم مربوط به قتل و سرقت است. این سوله فاقد دیوارکشی است و زندانیان در یک محل بزرگ نگهداری می شوند.
این سالن دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است وضعیت وجود دوربین مداربسته، قوانین منع استفاد شبانه و نبود آب گرم دائم مانند عمده سالن های زندان در این محل صدوق می کند.
سالن ۱۰
سالن ۱۰ مشهور به بند سپاه که با نام دارالقرآن نیز شناخته می‌شود محل نگهداری زندانیان با جرایم گوناگون است. افراد محبوس در این بند تحت تعلیمات علوم دینی قرار می‌گیرند. حدود ۱۵۰ زندانی در این سالن نگهداری می‌شوند.
این سالن دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است وضعیت وجود دوربین مداربسته، قوانین منع استفاد شبانه و نبود آب گرم دائم مانند عمده سالن های زندان در این محل صدوق می کند.
سالن ۱۱
این سالن محل نگهداری زندانیان با جرائم مربوط به مواد مخدر است. تعداد زندانیان در این سالن بیش از ۲۳۰ نفر است. این بند دارای ۲۳ اتاق است که مانند عمده سالنهای زندان دارای ۸ اتاق بزرگ و ۱۵ اتاق کوچک است. در اتاق های کوچک ۲ تخت ۳ طبقه قرار داده شده و در اتاق‌های بزرگ نیز ۶ تخت ۳ طبقه قرار دارد. معضل کف خوابی در این سالن بصورت معمول به چشم می خورد.
این سالن دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است وضعیت وجود دوربین مداربسته، قوانین منع استفاد شبانه و نبود آب گرم دائم مانند عمده سالن های زندان در این محل صدوق می کند.
سالن ۱۲
در این بند زندانیانی که در سایر بندهای زندان عامل بروز درگیری بوده‌اند نگهداری می‌شوند. تعداد افراد در این سالن حدود ۸۰ نفر است. این بند با توجه یه دارا بودن ۱۳۴ تخت که مانند سایر بندهای زندان بین ۲۳ اتاق (۸ اتاق بزرگ و ۱۵ اتاق کوچک) تقسیم شده است مشکل ازدحام جمعیت و کف خوابی ندارد.
این سالن دارای ۱۲ سرویس بهداشتی و ۱۲ حمام است وضعیت وجود دوربین مداربسته، قوانین منع استفاد شبانه و نبود آب گرم دائم مانند عمده سالن های زندان در این محل صدوق می کند.
پیش از شیوع ویروس کرونا زندانیان ورودی جدید به مدت ۱ الی ۴ روز در سالن پذیرش (قرنطینه) نگهداری می‌شدند. اما پس از شیوع ویروس کرونا زندانیان ورودی جدید به بند قرنطینه منتقل و به مدت ۱۴ در این مکان نگهداری می‌شوند. به دلیل نگهداری زندانیان در کنار هم و بدون رعایت ترتیب ورود، این قرنطینه عملا بی‌تاثیر است و زندانیان تازه وارد به قرنطینه می‌توانند بیماری را به افرادی که در نیمه قرنطینه خود هستند، منتقل کنند.
زندانیان در بدو ورود یک عدد مسواک، خمیر دندان و نیمی از یک بسته پودر شست و شوی لباس را بعنوان سهمیه بهداشتی دریافت می‌کنند.
اصل تفکیک جرایم
در این زندان اصل تفکیکی جرایم رعایت نمی‌شود. زندانیان با اتهامات متفاوت و رده های سنی گوناگون همگی در کنار یکدیگر نگهداری می‌شوند. در برخی موارد زندانیان به صورت تنبیهی به بندهایی که محل نگهداری زندانیان با جرایم خطرناک است، منتقل می‌شوند.
فروشگاه زندان
کالاهای بی کیفیت با چند برابر قیمت اصلی در فروشگاه زندان عرضه می‌شوند. میوه و سبزیجات به میزان کم و هر چند ماه یکبار در فروشگاه زندان فروخته می‌شود. همچنین فروش و ورود مجله و روزنامه به زندان ممنوع است. با وجود درخواست زندانیان مبنی بر تهیه مجله و روزنامه با هزینه شخصی، مسئولان زندان تاکنون با این درخواست مخالفت کرده‌اند.
تغذیه
میزان غذای زندان کم و بسیار بی کیفیت است. جیره صبحانه ناکافی است و در وعده نهار معمولا غذای نیم پز و یا سرد داده می‌شود. به دلیل تراکم جمعیت، اغلب زندانیان ناچار هستند غذا را بدون گرم کردن و یا به صورت نیم پز مصرف کنند. عمده زندانیان مجبور به استفاده از غذای زندان هستند. همچنین در جیره غذایی زندان میوه یا جایگزین آن در نظر گرفته نشده است.
هر بند دارای یک آشپزخانه است که ۱۷ شعله گاز در آن تعبیه شده است. زندانیان روزانه ۶ ساعت به این آشپزخانه دسترسی دارند. با توجه به تراکم بالای جمعیت، برای هر وعده غذایی تعداد معدودی از زندانیان به مدت ۲ ساعت حق استفاده از آشپزخانه را دارند.
آشپزخانه بند فاقد ظرفشویی است و زندانیان ناچار به شستن ظرف های خود در سرویس بهداشتی هستند. همچنین سماور برای تهیه آب جوش در نظر گرفته نشده و زندانیان برای دسترسی به آب جوش با مشکل مواجه می‌شوند.
آب شرب زندان
آب این زندان بی کیفیت است و لوله‌ها و آب بوی نامطبوعی دارند. زندانیان با شرایط مالی مناسب تر قادر به تهیه آب آشامیدنی به قیمت هر بطری ۲۵۰۰ تومان از فروشگاه زندان هستند اما سایرین مجبور به آشامیدن همین آب بی کیفیت هستند.
بهداشت، درمان و اعزام به بیمارستان
پس از شیوع ویروس کرونا دستکش و مواد ضدعفونی‌کننده در اختیار زندانیان قرار نگرفته است. تنها در اسفندماه ۹۸ به هر زندانی یک عدد ماسک پارچه‌ای داده شد. فروشگاه زندان نیز تاکنون از عرضه ماسک خودداری کرده است.
اغلب سالن‌ها به صورت روزانه با دستگاه سمپاش ضدعفونی می‌شوند. اما برخی سالن‌ها همچون سالن ۸ از این ضدعفونی نیز محروم هستند. در ورودی هر سالن یک عدد مایع ضدعفونی کننده قرار داده شده است و زندانیان هنگام و ورود و خروج از بند از آن استفاده می‌کنند.
پس از شیوع ویروس کرونا مجاور در ورودی زندان، سالنی ویژه زندانیان مشکوک به ابتلا به بیماری کرونا در نظر گرفته شد، که در آن تخت‌ها به فاصله ۱ متر و نیم از یکدیگر قرار داده شده‌اند. تنها در صورت وخامت حال زندانی و مثبت اعلام شدن تست کرونا، فرد به بیمارستان اعزام خواهد شد و عمدتا هم پیش از دریافت خدمات پزشکی لازم به زندان بازگردانده می‌شود.
این سالن و بهداری زندان توسط پرستاران و بهیاران اداره می‌شود و زندانیان به پزشک متخصص دسترسی ندارند. پزشک عمومی نیز هفته‌ای یکبار زندانیان را ویزیت می‌کند. پیش از شیوع ویروس کرونا نیز اعزام زندانیان به بیمارستان بسیار اندک و به ندرت صورت می‌گرفت اما با شیوع کرونا اعزام های درمانی حتی کمتر شده و دسترسی زندانیان به مراکز درمانی عملا قطع شد. هزینه اعزام‌های درمانی نیز در اکثر مواقع تماما بر عهده خود زندانی است.
خودکشی در زندان
بعنوان یک معضل قابل توجه در این محل در مقایسه با بسیاری زندان های مشابه مراکز استانی، پدیده خودکشی های مستمر بسیار دیده می شود، هر ماه حتی تا چند مورد گزارش از اقدام زندانیان به خودزنی و خودکشی منتشر می شود. زندانیان عمدتا به دلیل فشارهای روانی، شرایط نامناسب زندان، بلاتکلفی‌های طولانی مدت یا توهین و تحقیر خود توسط مسئولان زندان از طریق بریدن رگ دست و یا حتی رگ آلت تناسلی اقدام به خودکشی می‌کنند. این افراد جهت درمان به روانپزشک زندان ارجاع داده می‌شوند اما در عوض مشاوره و روان‌درمانی تنها قرص آرامبخش دریافت می‌کنند که خود باعث ایجاد مشکلات بیشتری برای فرد خواهد شد.
اعزام به دادسرا و دادگاه
پس از شیوع ویروس کرونا اعزام زندانیان به دادسرا و دادگاه تغییری نکرده و همچون گذشته انجام می‌شود. در صورت احضار زندانی به دادگاه، افراد به اجبار توسط مسئولان زندان به دادگاه منتقل خواهند شد و پس از بازگشت نیز به سرعت و بدون رعایت دوره قرنطینه به بندها بازگردانده می‌شوند. در جریان اعزام استفاده از ماسک و دستکش برای زندانی، پاسیار و سرباز همراه اجباری است.
ملاقات زندانیان
تا پیش از شیوع ویروس کرونا در این زندان ملاقات‌ها به دو روش کابینی و حضوری انجام می‌شد. با شیوع ویروس کرونا ملاقات حضوری کاملا متوقف شد اما ملاقات کابینی به روال گذشته برقرار است.
ملاقات کابینی هر هفته یکبار و به مدت ۲۰ الی ۴۰ دقیقه انجام می‌شود. با وجود شیوع ویروس کرونا و نیاز به ضدعفونی کردن تلفن‌ها در ملاقات کابینی مسئولیت پاک‌سازی و نظافت سالن ملاقات و حتی بخش متعلق به خانواده‌ها در سالن ملاقات کماکان بر عهده زندانیان است.
ملاقات حضوری نیز پیش از شیوع ویروس کرونا یکبار در ماه و در صورت دستور مسئولان زندان به مدت ۲۰ الی ۴۰ دقیقه انجام می‌شد. ملاقات حضوری به تمامی زندانیان تعلق نمی‌گرفت و تنها شامل برخی از آنان می‌شد.
تلفن و ارتباطات زندانیان
در هر سالن ۶ دستگاه تلفن تعبیه شده است که با توجه به تراکم بالای زندانیان، افراد ناچار به قرار گرفتن در صف هستند که در بسیاری مواقع در این صف های طولانی نیز درگیری ایجاد می‌شود.
تلفن زندان هر ماه ۲۴ الی ۴۸ ساعت قطع می‌شود و مسئولان زندان دلیل آن را بدهی زندان به مخابرات اعلام می‌کنند. این در حالی است که زندانیان هزینه تلفن را پیش از تماس با خرید کارت اعتباری پرداخت می‌کنند.
پس از شیوع ویروس کرونا، با وجود لغو کامل ملاقات های حضوری، هزینه تماس زندانیان دو برابر شده است.
امکانات فرهنگی و ورزشی زندان
این زندان تنها دارای کتابخانه و یک کارگاه آموزشی صنایع دستی است. پیش از شیوع ویروس کرونا زندانیان برای دسترسی به کارگاه و کتابخانه نیازمند مجوز بودند. اما با شیوع ویروس کرونا کارگاه‌ها آموزشی کاملا لغو شده و دسترسی به کتابخانه نیز هفته ای یکبار پس از صدور مجوز ممکن است.
اشتغال زندانیان
تا پیش از شیوع ویروس کرونا برخی از زندانیانی که در کارگاه آموزشی زندان فعالیت می‌کردند از طریق فروش صنایع دستی خود به دیگر زندانیان کسب درآمد می‌کردند.
همچنین برخی افراد به صورت شخصی کارهای خدماتی زندان و یا نگهبانان را انجام داده و در ازای آن ماهیانه مبلغ ۴۰ الی ۸۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. برخی دیگر نیز در ازای انجام کارهای خدماتی سایر زندانیان ماهیانه مبلغ ۵۰ هزار تومان و یا سیگار دریافت می‌کنند.
خرید، فروش و استعمال مواد مخدر در زندان
مواد مخدر توسط مافیای زندان و با همکاری برخی پرسنل به زندان وارد شده و با قیمت‌های هنگفتی به زندانیان فروخته می‌شود. در این زندان دسترسی به مواد مخدر به راحتی صورت می‌گیرد و تعداد افراد معتاد به موادمخدر در این مکان بسیار بالا است.
اجرای حکم شلاق و اعدام
حکم شلاق زندانیان در اتاقی در مجاورت ساختمان حفاظت زندان و با حضور مسئولان امر اجرا می‌شود.
حکم اعدام نیز در بخش جنوبی محوطه زندان هر هفته عمدتا در بامداد روز شنبه به صورت فردی یا دسته جمعی انجام می‌شود.