یک فرد نزدیک به خانواده کشته‌شدگان هواپیمای مسافربری اوکراین به ایران اینترنشنال گفت در ۹ ماه گذشته برخی از آنها تحت کنترل دائم امنیتی قرار داشته‌اند و برای سکوت و همراهی، از سوی ماموران امنیتی سپاه پاسداران شکنجه فیزیکی و تهدید به تجاوز جنسی به نزدیکانشان شده‌اند.
این فشارها نخستین‌بار در پی آن علنی می‌شود که هفته گذشته هیات دیپلماتیک اوکراین برای پیگیری پرونده این حادثه به تهران آمد و هم‌زمان با آن، خانواده قربانیان برای مذاکره با آنها مقابل ساختمان وزارت امور خارجه در تهران تجمع اعتراضی برگزار کردند.
این فرد مطلع از وضعیت خانواده‌ها که نخواست نامی از او برده شود، اشاره کرد خانواده کشته‌شدگان هم در شهرهای داخل ایران و هم در خارج کشور، تحت این فشارها قرار داشته‌اند تا از «دادخواهی» منصرف شوند.
او گفت: «برخی از اعضای این خانواده‌ها، در بازجویی‌های مکرر در خانه‌های امن سپاه پاسداران با تهدید مرگ روبه‌رو شدند. بازجو به آنها گفت اگر همکاری نکنید شما را هم مثل آنها [کشته‌شدگان] به آن دنیا می‌فرستیم.»
این فرد مطلع می‌گوید خانواده‌ها بارها با این جمله بازجوهای سپاه پاسداران مواجه شده‌اند که «شما نمی‌توانید کاری کنید، بروید خدا را شکر کنید که زدیمشان و شهید شدند».
حکومت ایران هنوز هیچ‌کدام از مقصران این حادثه را معرفی و دادگاهی نکرده و تاکنون دلایل متناقضی از جمله «خطای انسانی مامور پدافند» و «خطای سیستم پدافند» مطرح کرده‌اند.
به گفته این منبع آگاه، برخی از این خانواده‌ها در بازجویی‌ها بارها با «ضرب‌وجرح» توسط ماموران سپاه مواجه شدند، طوری که آثار و زخم‌های آن روی قسمت‌های مختلف بدنشان مدت‌ها به‌جا ماند.
تهدید به «تزریق آمپول»، «کشتن و رهاسازی در حاشیه شهر»، «آزار جنسی همسر/دختر خانواده‌ها» و همچنین فشار و کارشکنی برای اخراج آنها از محل کارشان برخی دیگر از موارد به کار گرفته شده علیه خانواده‌ها بوده است.
در این مدت، آنها برای امضای بیانیه‌های همراهی با حکومت یا سکوت و مصاحبه نکردن با رسانه‌های خارجی دائما تحت کنترل و شنود امنیتی بوده‌اند.
ممنوع‌الخروجی از کشور و شهر محل اقامت
به گفته این منبع مطلع، بسیاری از کسانی که عزیزان خود را در این حادثه از دست دادند و مقیم ایران بودند، از سوی نهادهای اطلاعاتی و امنیتی ممنوع‌الخروج شدند تا برای گزارش و پیگیری حقوقی این حادثه به خارج کشور سفر نکنند.
او می‌گوید: «رفت‌وآمدهای برخی از اعضای این خانواده‌ها شبانه‌روز توسط ماموران امنیتی سپاه در محل زندگی و کارشان کنترل می‌شود و حتی از سفر به خارج شهر بدون اطلاع قبلی به بازجویان، منع شده‌اند.»
این فرد اشاره کرد بعضی از نزدیکان کشته‌شدگان به دلیل ممنوع‌الخروج بودن و برای فرار از فشارها، مجبور به خروج غیرقانونی از مرزها و انتقال به کشوری دیگر شده‌اند.
اختلاف‌افکنی و تشویق به جاسوسی
این فرد در بخش دیگری از این گفت‌وگو با ایران اینترنشنال گفت ماموران امنیتی فشار زیادی برای نفوذ و ایجاد اختلاف بین خانواده قربانیان با هدف جلوگیری از هماهنگی میان آنها در موضوع دادخواهی داشته‌اند.
او اشاره کرد تماس‌های خانواده‌ها در داخل با یکدیگر و با خارج کشور تحت کنترل و شنود ماموران امنیتی است. همچنین بعضا دروغ‌هایی به خانواده‌ها علیه یکدیگر می‌گویند تا بین آنها اختلاف‌افکنی کنند.
منبع مطلع افزود: «سپاه از برخی نزدیکان خواسته که اخبار و اقداماتی را که برای پیگیری حادثه و شکایت و دادخواهی در داخل و خارج انجام می‌شود، مرتبا به بازجوها اطلاع دهند و علیه همدیگر جاسوسی کنند.»
تهدید جانی علیه خانواده‌های خارج کشور
آن‌طور که این منبع مطلع از وضعیت خانواده‌ها به ایران اینترنشنال گفته است، برخی بستگان قربانیان در خارج کشور نیز هم از طریق تماس و پیام و هم با مراجعه حضوری تهدید جانی شده‌اند.
مراجعه از سوی افراد ناشناس و تهدید به قتل خانواده در صورت ادامه فعالیت و اطلاع‌رسانی هم از جمله این مسائل بوده است.
حامد اسماعیلیون، نویسنده ساکن کانادا که دختر و همسرش را در پرواز اوکراین از دست داد، نیز به‌تازگی در صفحه فیس‌بوکش نوشت «پیام‌های نفرت‌انگیز»، «خودروهای مشکوک»، «تماس‌های عجیب» و «تهدید به مرگ» را تجربه کرده است.