علی ایزدی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی
تنها دوماه مانده به پایان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، روزنامه نیویورک تایمزفاش کرد که این سیاستمدارنامتعارف، به اقدام عجیب وخطرسازدیگری می‌اندیشد. تصمیم ترامپ ظاهرأ درواکنش به گزارش اخیرآژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی براینکه جمهوری اسلامی به دوازده برابرمیزان مجازغنی سازی اورانیوم مورد توافق دربرجام رسیده است، اتخاذ شد. ترامپ تنها یک روزپس ازانتشاربیانیه آژانس پیشنهاد حمله نظامی به تاسیسات اصلی هسته‌ای ایران را درجلسه‌ای با حضورمایک پمپئووزیرامورخارجه، مایک پنس معاون ریاست جمهوری، مارک میلی رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح وکریستوفرمیلرسرپرست جدید وزارت دفاع مطرح کرد. طرح ترامپ آنچنان غیرعقلانی بود که حتی پمپئوتندروبه نشانه مخالفت صریح زودترجلسه ۱۲ نوامبرکاخ سفید رابه همراه میلرترک نمود.
انگیزه اقدام نظامی احتمالی ترامپ
صرفنظرازنامتعارف بودن رئیس جمهور که خود نیزدرجائی تایید کرده که این گونه هست ودرنتیجه غیرقابل پیش بینی، چندعامل باعٍث شد تا ترامپ فکر حمله نظامی به تاسیسات اتمی ایران به مخیله‌اش راه یابد.
نخست بی نتیجه بودن سیاست فشارحداکثری که صرفأ تنش حداکثری جمهوری اسلامی با ایالات متحده وحتی همسایگانش را به دنبال داشته است. ترامپ وتیم تندروی اوباورداشت که بااعمال انواع تحریم‌ها حکومت ایران تسلیم وسرمیزمذاکره با آمریکاخواهد نشست، درغیراینصورت دچارفروپاشی اقتصادی منجربه سقوط خواهد شد. اکنون اودرواپسین هفته‌های ریاست جمهوری بسرمی برد درحالیکه اهداف فوق محقق، بنایراین تنها اولویت کاخ سفید درگیری نظامی است. بدین ترتیب ترامپ برآن شد که مقاومت”نه مذاکره ونه جنگ” خامنه‌ای را با یک درگیری نظامی درهم شکند.
دوم، به فراموشی سپردن بحران داخلی با ایجاد یک بحران بزرگترخارجی، یعنی فرافکنی. دونالد ترامپ درسال ۲۰۲۰ با دوبحران مواجه شد، ابتدا کرونا وپیامدهای جانی ومالی ناشی ازآن واکنون شکست درانتخابات ریاست جمهوری، درحالیکه هرگزباورنمی کرد بازنده شود. ترامپ که هم چنان خود را برنده انتخابات می‌داند، اکنون ناگزیراست تا با حمله به تاسیسات هسته‌ای درایران، آتش یک جنگ احتمالی تمام عیاردرمنطقه را مشتعل نماید. نتیجه چنین اقدامی دوچیزخواهد بود، اولأ انحراف تمرکزمردم آمریکا بویژه کسانی که به اورای دادند ازکرونا وشکست ترامپ. ثانیأ اوامیدواراست که پیامدهای بحران یک درگیری نظامی باعث شود تا باتوجه به ادعای تقلب درانتخابات اوزمان بیشتری بخرد واحتمالا در۲۰ ژانویه ۲۰۲۱کاخ سفید رابه جوبایدن تحویل ندهد.
سومین هدف ترامپ این است که عواقب سنگین ابعاد یک درگیری نظامی با جمهوری اسلامی باعث شود تا هرروزنه امیدی درفردای برگشت بایدن به برجام ومذاکره یا مصالحه با ایران بسته شود. اساسأ تحقق چنین سیاستی است که ترامپ رابران داشته تادردوماه باقیمانده ازحضورش درکاخ سفید هرهفته یک تحریم جدید علیه جمهوری اسلامی وضع کند.
هدف چهارم رئیس جمهوری تحقق آرزوی جناح تندرودراسرائیل است که معتقدند حال که پایان ماه عسل چهارساله آمریکا واسرائیل فرارسیده، آتش یک درگیری نظامی ایران وآمریکا نه تنها جمهوری اسلامی را که با بحران تحریم‌ها وکرونا بیش ازپیش تضعیف شده به سراشیب سقوط پرت خواهد کرد، بلکه به خصومت بین تهران وواشنگتن تا انجا دامن خواهد زد که بایدن حتی با لغو تحریم‌ها وضع شده علیه ایران وبازگشت به برجام نخواهد توانست روابط بین ایران وآمریکا را تلطیف نماید. شاهد این مدعا نقل قولی ازاظهارات داگلاس مک گرگریکی ازمقامات وزارت دفاع امریکا منصوب شده ازطرف ترامپ درروزنامه معروف هاآرتص اسرائیل منتشره در۱۶ نوامبرمی باشد. اواقدام نظامی تحت تاثیرلابی اسرائیل علیه ایران راخطرناک خوانده بود.
عواقب حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران
آنچه که حتی باعث مخالفت پمپئو با ایده ترامپ برای حمله به ایران شد، این است که اووسه مسئول دیگرحاضردردیداربا ترامپ براین باورند که انهدام تاسیسات اتمی ایران درواقع نوع خودزنی یا خودکشی خواهد بود. اساسأ یکی ازعوامل چندگانه‌ای که باعث شد تا درروزهای اخیرترامپ وزیردفاع مارک اسپررا عزل کرده، میلررا موقتأ جانشین اونماید، ریشه درهمین تمایلات برای ورود به درگیری نظامی با ایران داشته، درحالیکه حتی میلرهم برای حمله نظامی به ترامپ جواب رد داد.
دلیل مخالفت چهارمسئول ارشد با طرح ترامپ برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران آگاهی ازپیامدها ومخاطرات زیرمی باشد.
اولأ، هرگونه حمله نظامی به خاک ایران بطورطبیعی وقطع این حق را برای آن ایجاد خواهد کرد که به انتقام اجباری علیه آمریکا دست بزند. دراین راستا ایران به پاسخ نظامی یا حداقل جنگ سایبری گسترده علیه مواضع یا منافع آمریکا دست خواهد زد. هم چنین درضربه زدن به هم پیمانان آمریکا در منطقه تعللی نخواهد نمود.
ثانیأ، چنانچه تاسیساتی چون نطنز مورد حمله نظامی قرارگیرد، قاعدتأ عده‌ای ازمردم بی گناه جان خود راازدست خواهند داد. ازطرفی عواقب دهشتبارتشعشعات ناشی ازانفجاریک سایت اتمی چیزی نیست که هیچ دولتی بویژه حکومت ایران ازآن چشم پوشی نماید. این امرخود باعث بهره برداری تبلیغاتی جمهوری اسلامی خواهد شد، چراکه حس ملی ومیهنی ایرانیان راعلیه آمریکا متحد و بسیج خواهد کرد.
سوم اینکه به ایران بیشتراین بهانه راخواهد داد تا برای اهداف دفاعی وبازدارنده غنی سازی اورانیوم برای بمب اتمی راسرعت وتشدید بخشد. ازسوئی دیگربه جناح‌های تندرودرنظام این فرصت را خواهد داد تا دولت را مجبورکنند بلافاصله ازبرجام وحتی ان پی تی خارج شده، با صراحت تهدید به تولید بمب هسته‌ای وتبدیل ایران به مدلی چون کره شمالی نماید.
ترامپ که درخیال ناشی ازخودشیفتگی ازهمان ابتدای خروج ازبرجام براین باوربود که دولت ایران دراولین فرصت با اوتماس خواهد گرفت تا با اومذاکره نماید، تا کمی پیش ازاین ادعا می‌کرد که پیروزانتخابات خواهد بودودرپی آن مقامات جمهوری اسلامی اولین کسانی خواهند بود که برای مذاکره به او زنگ خواهند زد! اکنون که اودریافته هم درقماربا ایران باخته وهم دررقابت با بایدن، باتوجه به شخصیت خودشیفته خویش راهی جزیک خودکشی سیاسی که یکی ازاشکالش بحران دربحران آفرینی است، نمی‌بیند. ترامپ فردی نیست که پذیرای شکست باشد یا بتواند آنرا تحمل کند، بنابراین حمله احتمالی به ایران مرهمی برعقده‌های فروخفته اوخواهد بود.
از: گویا