درگذشت «بهنام محجوبی»، زندانی عقیدتی، پرسش‌های زیادی را در مورد روند بستری این درویش گنابادی در «بیمارستان روان‌پزشکی رازی»، معروف به «امین آباد» مطرح کرده است
اواسط آبان ماه منابع نزدیک به دارویش گنابادی زندانی در ایران اعلام کردند بهنام محجوبی برای دومین بار از زندان اوین به بیمارستان روان‌پزشکی رازی (امین‌آباد) منتقل شده است
هاشم خواستار اول آبان ماه سال گذشته، با هجوم ماموران امنیتی به بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینای مشهد منتقل شد
درگذشت «بهنام محجوبی»، زندانی عقیدتی، پرسش‌های زیادی را در مورد روند بستری این درویش گنابادی در «بیمارستان روان‌پزشکی رازی»، معروف به «امین آباد» مطرح کرده است.
«ایران وایر» در گفت‌وگو با متخصصان، دریافته است که برخی زندانیان بدون طی‌شدن روند مصاحبه و معاینات بالینی، با دستور مقام‌های امنیتی یا با حکم قضایی، به صورت «محرمانه» برای بستری به بیمارستان‌های روان‌پزشکی منتقل می‌شوند.
***
پس از انتقال آقای محجوبی به زندان در خرداد ماه امسال، اواسط آبان ماه منابع نزدیک به دارویش گنابادی زندانی در ایران اعلام کردند بهنام محجوبی برای دومین بار از زندان اوین به بیمارستان روان‌پزشکی رازی (امین‌آباد) منتقل شده است. در آن زمان، خانواده آقای محجوبی و شماری از دراویش در حمایت از او اعتصاب غذا کردند.
عوارض ناشی از اختلال اضطرابی موسوم به «حمله وحشت» که ممکن است به فلج موقت برخی اندام‌های بدن نیز منجر شود، بهانه مسئولان زندان اوین برای انتقال این درویش گنابادی به بیمارستان امین آباد بود.
با این حال، آقای محجوبی بعد از بازگشت به زندان اوین از بیمارستان امین آباد، بارها از آزار روحی و جسمی خود از سوی برخی از بیماران بستری در این مرکز درمانی خبر داده بود.
ادرار کردن این بیماران بر روی بدن این زندانی سیاسی از سوی برخی بیماران و بستن دست و پای او به تخت از سوی ماموران امنیتی تنها بخشی از شکنجه‌ها بوده است. این نخستین بار نیست که یک زندانی سیاسی در سراسر کشور به بیمارستان روان‌پزشکی منتقل شده و مورد آزار و اذیت قرار گرفته است.
«دانیال استخر»، حقوق‌دان، در مورد روند قانونی اعزام زندانی بیمار به بیمارستان خارج از زندان، به یک کمیته سه تا پنج نفره از پزشکان زندان اشاره می‌کند که باید تصمیم اولیه برای موافقت یا مخالفت با این کار را بگیرد: «بر اساس آیین‌نامه سازمان زندان‌ها، برای تصمیم در مورد اعزام زندانی به بیمارستان کمیته سه تا پنج نفره از پزشکان همان زندان باید تشکیل شود. این کمیته بعد از صدور نسخه پزشک مبنی بر ضرورت اعزام زندانی به بیمارستان تشکیل می‌شود. متاسفانه در بسیاری از اوقات، پزشکان این کمیته افرادی امنیتی هستند که به جای عمل به قسم پزشکی، مصالح امنیتی را در تصمیم‌گیری خود سهیم می‌کنند. بنابراین شکستن روحیه و مقاومت زندانی به یکی از اهداف مهم این کمیته‌ها تبدیل می‌شود و به همین خاطر، جوانی که باید فورا به بیمارستان اعزام شود، تا مدت‌ها مجبور به تحمل رنج و درد خود در زندان می‌شود. با همین هدف شکستن روحیه و دیوانه نشان دادن زندانیان سیاسی و عقیدتی است که بسیاری از آن‌ها با اینکه نیازی به بستری در بیمارستان روان‌پزشکی ندارند، با نظر همین پزشکان زندان به اجبار در این بیمارستانها بستری می‌شوند.»
از آن سو، پرسنل بیمارستان‌های روان‌پزشکی چطور به بستری زندانیان و فعالان سیاسی در این بیمارستانها رضایت می‌دهند و دخالت نهادهای امنیتی در مدیریت این مراکز درمانی تا چه میزان است؟
بستری محرمانه زندانیان سیاسی
یک روان‌پزشک شاغل در یکی از بیمارستان‌های روان‌پزشکی مشهد، در گفت‌وگو با «ایران وایر» در مورد شرایط بستری کردن زندانیان سیاسی در مراکز درمانی می‌گوید؛ همه مراجعان به این بیمارستان برای بستری شدن در بخش فوریت‌های پزشکی و یا درمانگاه بیمارستان، مورد معاینه و مصاحبه تخصصی قرار می‌گیرند. بعد از مصاحبه با خود بیمار، همین روند برای خانواده و نزدیکان او نیز طی می‌شود.
غیر از بیمارانی که مورد مصاحبه و معاینه بالینی قرار می‌گیرند، اقلیتی هم هستند که به صورت «محرمانه» برای بستری شدن به این بیمارستانها منتقل می‌شوند.
مددکار یک بیمارستان روان‌پزشکی در تهران در مورد این دست از بیماران می‌گوید این افراد معمولا با حکم قضایی مراجعه می‌کنند: «عده دیگری از مراجعان، مراجعان محرمانه هستند که اصولا کسی از پرسنل بیمارستان، از هویت و پرونده آن‌ها مطلع نمی‌شود و هیچ‌کس هم اجازه ملاقات آن‌ها را ندارد. مدتی در بیمارستان هستند و بعد هم بدون اینکه کسی مطلع شود، ترخیص می‌شوند. این افراد معمولا با حفاظت نهادهای امنیتی به بیمارستان منتقل شده و همین نیروها هم از دسترسی پرسنل بیمارستان به آن‌ها جلوگیری می‌کنند.»
تجربه بستری اجباری «هاشم خواستار»، فعال صنفی معلمان در بیمارستان روان‌پزشکی «ابن سینا» در مشهد، بر خلاف بسیاری از فعالان سیاسی که از داخل زندان به این بیمارستانها اعزام می‌شوند، کمی متفاوت است.
چند روز بعد از بستری، وقتی که همه رسانه‌ها اعتراض کردند، اداره اطلاعات تلاش کرد، پزشکان بیمارستان و حتی روان‌پزشکان خارج از بیمارستان را مجبور کند که گواهی بیمار بودن آقای خواستار را صادر کنند که آن‌ها هم این کار را قبول نکردند.
هاشم خواستار اول آبان ماه سال گذشته، وقتی برای سر زدن به باغ خانوادگی خود به خارج از شهر مشهد رفته بود، با هجوم ماموران امنیتی که سوار بر یک ماشین اورژانس اجتماعی بودند، به بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینای مشهد منتقل شد.
بستری اجباری او در این بیمارستان و آزاری که در این مرکز درمانی تحمل کرد، اعتراض سازمان‌های حقوق بشری را در پی داشت.
این فعال حقوق معلمان بدون هرگونه معاینه، مستقیما وارد بخش حاد مردان شد و لباس بیمارستان با زور و اجبار به او پوشانده شد.
«صدیقه مالکی»، همسر این زندانی سیاسی، در مورد نفوذ و تسلط ماموران امنیتی بر بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینا، هم‌زمان با بستری اجباری همسر خود به ایران وایر گفت: «سطح حفاظت از آقای خواستار توسط ماموران امنیتی به حدی بود که وقتی همان روز اول، همسرم خواست برای استفاده از سرویس بهداشتی به بیرون از اتاق برود، ماموران اجازه نداده و آقای خواستار را مجبور کردند در همان اتاق اجابت مزاج کند. روز سوم بستری آقای خواستار، وقتی با فشار رسانه‌ها به من اجازه ملاقات با آقای خواستار را دادند، مردی با لباس سفید پزشکی در اتاقی که آقای خواستار بستری بود، نشسته بود و می‌گفت من باید مراقب حرف‌هایی که بین شما رد و بدل می‌شود، باشم. ولی ما متوجه نشدیم که این فرد از پرسنل بیمارستان است یا این که یک مامور اطلاعاتی است که صرفا لباس پزشک پوشیده است.»
او ادامه می‌دهد: «ماموران اطلاعاتی به حدی پرسنل بیمارستان را ترسانده بودند که این افراد حتی یک کلمه با من که بارها به آنجا مراجعه کردم، صحبت نمی‌کردند. رئیس بیمارستان ابن سینا که یک خانمی بود؛ (دکتر فاطمه محرری)، بارها به درخواست من برای صحبت پاسخ منفی داد. بعدها وقتی مامور اداره اطلاعات مشهد، برای برقراری ارتباط با همسرم به سراغ او آمد، گفت که ما در همه ادارات و نهادها از جمله بیمارستانها نیروی خود را داریم و می‌توانیم کار خود را پیش ببریم.»
از صدیقه مالکی در مورد میزان اطلاع دیگر پرسنل بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینای مشهد در مورد بستری آقای خواستار در این بیمارستان هم پرسیدیم. روایت او از شیوه بستری اجباری آقای خواستار در بیمارستان ابن سینا، به اطلاعاتی که یک روان‌پزشک با ما در میان گذاشت شبیه بود: «یک دانشجوی روان‌پزشکی که هم‌زمان با بستری آقای خواستار در بیمارستان ابن سینا مشغول کار بود، بعدها به ما گفت، همه ما تهدید شده بودیم اگر حرفی درباره او بزنیم، از کار اخراج خواهیم شد. این فرد می‌گفت اساتید روان‌پزشکی که در آن بیمارستان کار می‌کردند، اکثرا می‌دانستند که آقای خواستار کیست؛ ولی به‌هیچ‌وجه اجازه صحبت در این مورد به آن‌ها داده نمی‌شد. حتی ما مطلع شدیم انجمن روان‌پزشکان ایران هم در نامه‌ای خطاب به وزیر بهداشت وقت، به این موضوع اعتراض کرد و وزیر هم در نامه‌ای خواستار رسیدگی به وضعیت آقای خواستار شد.»
صدیقه مالکی، همسر آقای خواستار ادامه می‌دهد ماموران اداره اطلاعات بعد از این که خبر بستری اجباری این فعال حقوق معلمان در بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینا در رسانه‌ها پیچید، تلاش کردند گواهی بیمار بودن آقای خواستار را از پرسنل بیمارستان بگیرند که موفق نشدند.
غیر از افرادی که به صورت محرمانه از سوی نهادهای امنیتی برای بستری به بیمارستان‌های روان‌پزشکی مراجعه می‌کنند، دو گروه دیگر هم هستند که با حکم قضایی و به‌وسیله ماشین پلیس به این مراکز درمانی انتقال داده می‌شوند؛ روشی که این هم می‌تواند برای بستری اجباری فعالان سیاسی در بیمارستان‌های روان پزشکی مورد استفاده نهادهای امنیتی قرار گیرد. بیمارانی که در برابر بستری در بیمارستان مقاومت می‌کنند و معتادان کارتن‌خواب و شهروندانی که گزارش خشونت آن‌ها به پلیس رسیده، اعضای این دو گروه هستند.
یک روان‌پزشک بیمارستان روان‌پزشکی در تهران که نخواست نامش منتشر شود، در مورد این دست از مراجعان به ایران وایر می‌گوید: «بخش دیگری از بیماران هستند که متهم هستند و با دستور مقام قضایی و به همراه ماموران نیروی انتظامی مراجعه می‌کنند. این دست از بیماران هم، چون با دستور قضایی مراجعه کرده‌اند؛ خیلی با مصاحبه تخصصی جدی روبه‌رو نمی‌شوند و در بخش محکومان و متهمان بیمارستان ما بستری می‌شوند.»
این روان‌پزشک شاغل در یک بیمارستان روان‌پزشکی در تهران در مورد گروه سوم مراجعانی که با گزارش مردم به دلیل پرخاشگری و خشونت علیه دیگران به بیمارستان منتقل می‌شود، هم می‌گوید: «برخی بیماران در برابر بستری شدن در بیمارستان مقاومت بالایی دارند که به همین دلیل خانواده‌ها مجبور به استفاده از پلیس برای این کار می‌شوند. در کنار این‌ها، معتادان بستری در مراکز ترک اعتیاد که از خود خشونت نشان می‌دهند و یا کسانی که در سطح شهر به اعمال خشونت علیه دیگران می‌پردازند، همه از کسانی هستند که با مردم با مراجعه به دادگاه و دریافت حکم قضایی، می‌توانند آن‌ها را به کمک نیروی انتظامی به بیمارستان منتقل کنند. در میان این‌ها افرادی هم بودند که از نظر پزشکی کاملا نرمال بودند، ولی برای چند روز بستری و بعد که تشخیص عدم نیاز به بستری داده می‌شد، از بیمارستان مرخص می‌شدند. در این میان هم، چون بیمارستان امکانات خیلی زیادی ندارد، ممکن است افراد نرمال در کنار بیماران خطرناک بستری شده و مورد آزار آن‌ها قرار گیرند.»
به همان میزان که رعایت نکردن اصل تفکیک جرایم در زندان‌ها، به وسیله‌ای برای آزار زندانیان سیاسی تبدیل شده، نفوذ نهادهای قضایی و امنیتی در بیمارستان‌های روان‌پزشکی راهی دیگر را برای شکنجه زندانیان در بیمارستان‌های روان‌پزشکی در اختیار این نهادها گذاشته است.
از: ایران وایر