علی مطهری، نماینده تهران که در چهار روز رای‌اعتماد به کابینه اغلب گامهای مثبتی در رای‌آوری وزرای پیشنهادی «حسن روحانی» برداشته، یک روز پس از اعلام نتایج نهایی رای‌اعتماد به کابینه یازدهم جمع‌بندی نهایی خود از فرآیند رای‌اعتماد به کابینه را شرح می‌دهد. حرف‌هایی که می‌تواند به‌خوبی در تحلیل آنچه در بهارستان اتفاق افتاده و برای بسیاری مغفول مانده تاثیرگذار باشد.
افتادن آقای نجفی خیلی‌ها را متعجب کرد، پیشبینی شما چه بود؟
کمتر کسی فکرش را می‌کرد، ایشان رای‌اعتماد نیاورند، به‌هرحال مخالفان تلاش برای افتادن وزیر آموزش را ادامه دادند و سرانجام موفق شدند.
خیل نامه‌ها یا شبنامه‌های پخش‌شده میان نمایندگان در این وضعیت تاثیرگذار بود، فکر نمی‌کنید هیات‌رییسه باید به پخش این شبنامه‌ها در صحن تذکر می‌داد؟
به‌هرحال پخش این نامه‌ها خلاف آیین‌نامه داخلی مجلس است و هیات‌رییسه باید با آن برخورد می‌کرد.
خبرهای رسیده از «فراکسیون رهروان» نشان از آن داشت که به‌طور غیرمستقیم نام دو وزیر؛ میلی‌منفرد و سلطانی‌فر، مورد تایید نبوده، فکر می‌کنید اعلام نام این دو از سوی فراکسیون چه تاثیری در افتادن این دو وزیر داشت؟
درست نبود، نباید میگفتند به میلی‌منفرد و سلطانی‌فر رای نمی‌دهیم. به‌نظرم فراکسیون رهروان هم به افتادن این دو وزیر کمک کرد. اصلا نام آوردن از این دو ضرورتی نداشت. البته به‌طور رسمی مخالفت با این دو وزیر اعلام نشده، اما به هر شکل در آخرین جلسه درباره این دو حرف زده‌اند و به تبع آن حرفها هم دهان‌به‌دهان می‌چرخد.
مگر قرار نبود، بنای رهروان بر همراهی با کابینه باشد؟ سخنان کاظم جلالی به‌عنوان رییس این فراکسیون در روز نخست رای‌اعتماد، این تلقی را ایجاد کرده بود که رای رهروان به کابینه مثبت است؟
البته رای رهروان خیلی هم منفی نبود، برای نمونه اصولگرایان مصمم بودند که شش وزیر را حذف کنند، در مورد آخوندی و زنگنه هم خیلی اصرار داشتند و آخر موفق نشدند، اما بنا بر این بود تا «فراکسیون رهروان» به حداقل مخالفتها اکتفا کند و اسمی اعلام نشود، اما بدون شک نام‌بردن از دو وزیر در روز پنجشنبه در رای نهایی نمایندگان تاثیرگذار بوده است.
فکر نمی‌کنید که اصولا فراکسیون رهروان رای یکدستی ندارد؟
بله، «فراکسیون رهروان» از نظر گرایش فکری و سیاسی یکدست نیست، ما در فراکسیون از تیپ اصلاح‌طلب داریم تا افرادی نزدیک به جبهه پایداری.
حلقه پیوند اینها درواقع شخص آقای لاریجانی است، در برخی موقعیت‌ها اینها نمی‌توانند تصمیم واحد بگیرند، مثلا در بین فراکسیون رهروان افرادی بودند که به اندازه اصولگرایان روی تبری‌جستن از فتنه تاکید داشتند و عدهای بودند که این مساله را اساسا یک مساله ضروری نمی‌دانستند.
مجلس نخستین تجربه پخش مستقیم جلسه‌های صحن را پشت‌سرگذاشت، البته برخی مردم از سطح ادبیات به‌کاررفته در نشست‌ها و برخی نطق‌ها گله داشتند، ارزیابی شما چیست؟
در مجموع خوب بود، مطالب مفید بود و نطق‌های قوی کم نداشتیم، اما برخی نطق‌ها گاهی ارتباط زیادی با موضوع نداشت و گاهی ضعیف بود. البته در مواردی هم تعبیرهای به‌کاربرده‌شده، تعبیرهای خوبی نبود. به‌ویژه اینکه هنوز برخی اتهامات ثابت نشده ما از آن به‌عنوان «جرم» یاد کنیم که امری کاملا غیرقانونی است.
چقدر نطق‌ها را علمی و در راستای تحلیل برنامه وزرای کابینه دیدید؟
در برخی موارد تعصبات گروهی و کینه‌های شخصی هویدا بود و این نقطه‌ضعف برخی نطق‌ها و موضعگیری‌ها بود. معلوم بود ملاک تنها منافع مردم و نظام نیست، بلکه گاهی تسویهحسابهای سیاسی بر حق و عدالت غلبه می‌کرد.
خیلی از ساعات جلسه‌های علنی بر تحلیل مساله «فتنه» متمرکز بود، آیا پرداختن به این مساله در جلسه‌های علنی صحن را مناسب می‌دانید؟
به‌نظرم اینکه بیش از حد بر مساله تکیه شد، نقطه‌ضعف جلسه‌ها بود. گاهی مساله کارآمدی و صلاحیت و توان مدیریتی وزیر پیشنهادی مغفول مانده و بیشتر به این پرداخته می‌شد که این فرد نقشی در فتنه داشته یا نداشته. یعنی تفتیش عقاید می‌کردند و اعترافگیری داشتند و می‌خواستند افراد را وادار به توبه کنند.
متاسفانه حتی وقتی شخص در برخی جلسه‌های فراکسیون هم اعلام می‌کرد که نقشی در حوادث بعد از انتخابات ۸۸ نداشته، آنها باز هم قبول نکرده و کاری می‌کردند که منجر به تخریب وزیر پیشنهادی می‌شد، این روش‌ها درست نیست، چون اگر اینها جرمی مرتکب شده بودند، مراجع «ذی‌صلاح» از وزارت اطلاعات گرفته تا دادگستری مساله را به رییس‌جمهوری اعلام می‌کردند و لازم نبود که تفتیش عقاید صورت بگیرد.
تحلیلتان از وزیرنشدن نجفی چیست؟
ما جامعه را از یک مدیر کارآمد محروم کردیم، آن هم به بهانه‌های واهی. اینکه ایشان با نامگذاری «۹ دی» مخالفت کردند، فرض کنید ایشان مخالفت کردند نظر شخصی ایشان به‌عنوان عضو شورای شهر بوده یا اینکه مطرح کردند، ایشان به دیدار خانواده‌های آسیب‌دیدگان سال ۸۸ رفته است. خب نفس این کار اتفاقا قابل تحسین و یک عمل انسانی بوده. اگر امثال اینها از برخی دلجویی نمی‌کردند، این خانواده‌ها جذب گروه‌های سلطنت‌طلب و منافقان می‌شدند، اما برخی در مجلس تبلیغ می‌کردند که این دیدارها از طرف موسوی و کروبی بوده و اینکه آنها خانواده‌ها را تحریک می‌کردند. البته این مسایل جز از طریق دسترسی به اسناد وزارت اطلاعات امکان‌پذیر نیست.
یعنی می‌فرمایید که برخی نماینده‌ها به اسناد محرمانه دسترسی داشتهاند؟
بله، واضح است که افرادی از برخی نهادها با تعدادی از نمایندگان همکاری داشتند. اینکه نماینده‌ها، برگه بازجویی یک وزیر را کپی کرده و آن را در کازیه نمایندگان قرار دهند، غیرقانونی بوده و برای همه سوال‌برانگیز است.
یعنی در همین چند روز کپی برگه بازجویی یک وزیر در اختیار نماینده‌ها قرار گرفته؟
برای من که آمده بود.
محتوای آن چه بود؟
آن فرد به موضوعی اعتراض داشت و اینکه در جاهایی خشونت به خرج داده شده. این متن مکتوب که البته متنی محرمانه در اختیار افراد خاص و نهادهای امنیتی است، برای همان وزیر تبدیل به یک جرم بزرگ می‌شود، بر مبنای همین برگه بازجویی، برخی نماینده‌ها اعلام کردند نباید به این افراد رای داد.
آنچه مسلم است برخی مسوولان چنین نهادهایی در این قضایا با نمایندگان همکاری داشتند، این رویه خوبی نیست. مسوولان نامرتبط نباید در این ماجرا دخالت کنند، آنها نباید پشت صحنه ساقط کردن وزرا باشند و برخی نمایندگان را هدایت کنند.
مصداقی هم در هدایت نماینده‌ها از سوی برخی افراد در نهادهای امنیتی دارید؟
بله، یکی از نماینده‌ها وقت گرفته بود تا در موافقت وزیر علوم و تحقیقات صحبت کند اما منصرف شد، بعد هم گفت که از جایی دستور دادند.
یعنی انصراف داد یا وقتش را به نماینده دیگری سپرد؟
خیر به او گفته بودند؛ نباید وقتش را به دیگری بدهد و باید انصراف دهد. اسم نفر بعدی که درآمد ما از او وقت گرفتیم. البته آن نماینده هم نباید قبول می‌کرد، اما خب شاید به فکر دور بعدی است، خلاصه اینکه تاثیر برخی از بیرون در ماجرای رای‌اعتماد به کابینه یازدهم بسیار آشکار بود، این یک آسیب است و باید تلاش کنیم که برچیده شود. یکی از کارهایی که آقای علوی باید انجام دهد، تصحیح رویه‌های غلطی است که باب شده و باید تغییر کند.
گفت‌وگو از شرق