محمود نبویان، نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ایران
محمود نبویان، نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ایران، با اشاره به جزئیات سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین گفته است با توجه به این‌که حاکمیت فضای مجازی «از دست ما خارج شده»، «برای ما بسیار حائز اهمیت است که با همکاری با چینی‌ها بتوانیم بر فضای مجازی خود حاکمیت داشته باشیم».
او در گفت‌وگویی که روز یک‌شنبه، ۲۲ فروردین، در خبرگزاری مهر منتشر شده، از اِعمال حاکمیت بر فضای مجازی و «موتورهای جستجوگر، پیام‌‌رسان‌های اجتماعی و پست الکترونیک» به عنوان موارد مدنظر نام برده و گفته است در تولید «تبلت، لپ‌تاپ و موبایل و در زمینه هوش مصنوعی» می‌توانیم با چین همکاری کنیم.
به گفته آقای نبویان، سند همکاری چین ایران شامل ۹ بند و ۳ ضمیمه است که در این سه ضمیمه «اهداف اساسی»، «تفصیل در زمینه همکاری» بین دو کشور و «جزئیات زمینه‌های همکاری» آمده است.
پیش از این مقام‌های وزارت خارجه ایران به رئوس کلی این سند اشاره کرده بودند و درباره وجود سه ضمیمه که پیوست این سند همکاری شده، توضیحی نداده بودند.
این نماینده مجلس همچنین گفته است چین «تضمین داده است که تا ۲۵ سال از ما نفت خریداری کند» و در حال حاضر «روزانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت را به فروش می‌رسانیم که نزدیک به ۹۰۰ هزار بشکه نفت از این رقم به چین فروخته می‌شود».
او درباره قیمت و نحوه فروش نفت ایران به چین توضیحی نداده ولی گفته است طبق این سند همکاری، قرار است که چین با ایران سرمایه‌گذاری مشترک کند تا «ما در افغانستان، پاکستان، عراق و سوریه، نیروگاه برق ایجاد کنیم و علاوه بر این با همکاری با چین بتوانیم برق کشورهای جاده ابریشم را تعیین کنیم».
به گفته آقای نبویان، ایران نیز متعهد شده است که «گاز چین و پاکستان را تا حدی که می‌تواند تأمین کند».
توسعه بنادر ایران، ایجاد «خط آهن زیارتی بین ایران، عراق و سوریه» و تولید خودرو با همکاری ایران و چین «در مناطق آزاد و ویژه»، همکاری در زمینه دفاعی و نظامی از جمله مواردی است که این نماینده مجلس به آن اشاره کرده است.
بحث امضای سند همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین از بهمن سال ۹۴ مورد تاکید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی قرار گرفت و علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس ایران هم نماینده او برای نهایی کردن این سند بوده است.
سند همکاری‌های راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین روز هفتم اسفند امسال با امضای وزیران خارجه دو کشور رسید ولی تاکنون متن کامل آن منتشر نشده است.
وزارت خارجه ایران در روزهای گذشته اقدام به انتشار یک گزاره‌‌برگ درباره محتوای این سند کرده است که به گفته این وزارتخانه شامل رئوس کلی و اصول این سند است و تاکید کرده است که در این سند بحث واگذاری انحصار و عقد قرارداد‌های مالی مطرح نشده است.
علی ربیعی، سخنگوی دولت ایران هم گفته است دولت چین مخالف انتشار متن کامل این سند است.
انتشار اخبار مربوط به امضای این سند در طول یک سال گذشته با انتقادات گسترده‌ای همراه بوده و مخالفان این سند از سند همکاری ایران و چین به عنوان سند «فروش ایران به چین» نام می‌برند و خواستار لغو این سند هستند.
در ماه‌های گذشته گزارش‌هایی درباره سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری چین در ایران در طول ۲۵ سال آینده در ازای دریافت نفت منتشر شده است ولی مقام‌های وزارت خارجه ایران می‌گویند که در سند همکاری‌های راهبردی هیچ عدد و رقم خاصی ذکر نشده و دولت ایران «هیچ تعهدی» به چین نداده است.
علاوه بر اعتراض‌هایی که از جانب فیلمسازان و فعالان مدنی و سیاسی به امضای این سند مطرح شده، برخی از شهروندان در چند شهر از جمله اصفهان، تهران و کرج تجمعات اعتراضی محدودی برگزار کردند و با شعارهایی چون «مرگ بر وطن‌فروش» و «ایران فروشی نیست» مخالفت خود را با امضای این سند مطرح کرده‌اند.
از: رادیو فردا