شهری که آرام و قرار را از شهروندانش گرفته است و از هر گوشه آن صدایی شنیده می‌شود
«وضعیت آلودگی صوتی در محیط‌های شهری بحرانی است» – ATTA KENARE / AFP
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرده وضعیت آلودگی صوتی در محیط‌های شهری بحرانی است و نتایج اندازه‌گیری آلودگی صوتی تهران در سال ۱۳۹۹ نشان داده که میزان تراز صدای روز و شب در پایتخت خیلی به هم نزدیک است و این موضوع حکایت از آن دارد که شدت آلودگی صوتی در شب، نسبت به روز بیشتر است.
آلودگی صوتی، یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های زیست محیطی است که سلامتی شهروندان را به خطر می‌اندازد و در افراد اختلالاتی همچون سردرد، خستگی، افزایش فشارخون، تحریک‌پذیری و زودرنجی، ضعف ایمنی بدن، سوءهاضمه و مشکلات گوارشی ایجاد می‌کند.
روند فزاینده مهاجرت به شهرها که از دهه‌ها پیش آغاز شده، بسیاری از کلان‌شهرهای جهان را با چالش روبه‌رو کرده است و در این میان، شهرهایی که زیرساخت‌های لازم را فراهم نکرده‌اند، مشکلات مضاعفی دارند. سازمان ملل اعلام کرده است که تا سال ۲۰۳۰ میلادی بیش از ۷۰ درصد جمعیت جهان در شهرها سکونت خواهند داشت. آماری که سازمان ملل از آینده شهرنشینی ارائه می‌دهد در کنار گسترش روزافزون مهاجرت، دولت‌ها را موظف می‌کند تا برای مدیریت بحران‌های ناشی از شهرنشینی، تدابیر لازم را بیندیشند و یکی از مهم‌ترین تدابیر، فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای حمل‌ونقل عمومی، کاهش آلاینده‌ها و حفاظت از فضای سبز و سلامت شهروندان است؛ شهروندانی که سلامتی آن‌ها در ابرشهرهای امروز با انواع آلاینده‌ها از جمله آلودگی صوتی به خطر می‌افتد و راه چاره‌ای هم ندارند.
آلودگی صوتی از جمله معضلات زیست محیطی دنیای امروز است که با وجود تاثیر مخرب آن بر سلامت جسم و روان افراد، چندان مورد توجه قرار نگرفته و این در حالی است که در شهرهایی که کمترین زیرساخت‌ها را دارند، قربانی بیشتری را از شهروندان می‌گیرد. شهری مثل تهران که همواره گفته می‌شود «پر سروصدا» است یکی از همین شهرها است؛ شهری که آرام و قرار را از شهروندانش گرفته است و از هر گوشه آن صدایی شنیده می‌شود.
به گزارش اعتماد و به نقل از حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، «وضعیت آلودگی صوتی در محیط‌های شهری بحرانی است» و بر اساس نتایج اندازه‌گیری آلودگی صوتی تهران در سال ۹۹، میزان تراز صدای روز و شب در این کلان‌شهر خیلی به هم نزدیک است که این موضوع نشان می‌دهد شدت آلودگی صوتی در دوره زمانی شب، نسبت به دوره زمانی روز بیشتر است. به گفته شهیدزاده، «آلودگی صوتی ناشی از وسایل نقلیه موتوری، فعالیت‌های ساختمانی و عملیات عمرانی، از عمده‌ترین دلایل آلودگی صوتی در شهرها هستند.»
کاهش تمرکز، اختلال در یادگیری و اضطراب، ضعف شنوایی، افزایش ضربان قلب، فشارخون، زخم معده، سردرد، تحریک‌پذیری، ضعف ایمنی بدن، سوءهاضمه و مشکلات گوارشی از جمله عوارضی‌اند که آلودگی صوتی در سلامت انسان به جا می‌گذارد؛ بیماری‌هایی که بسیاری از ساکنان شهرها از جمله تهران به آن مبتلا شده‌اند و راه گریزی ندارند.
شهیدزاده یکی از بهترین راهکارها برای کنترل آلودگی صوتی را نصب دیوارهای صوتی در بزرگراه‌ها و در مجاورت مکان‌هایی با کاربری حساس به صدا می‌داند. اگرچه این راهکار درباره بزرگراه‌ها کارساز است اما آلودگی‌های صوتی تهران و دیگر کلان‌شهرها به بزرگراه‌ها محدود نیست؛ ساخت‌وسازها شهری و صدای برخاسته از آن‌ها، ترافیک، فرودگاه و دیگر صداهای مداوم و ناهنجار شهری به تدابیر ویژه نیاز دارند؛ به خصوص اینکه به موازات افزایش جمعیت شهرها آلودگی‌های صوتی نیز بیشتر می‌شوند.
بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، ازدحام جمعیت و حجم زیاد ترافیک در شهر پرتراکم تهران، این شهر را از نظر آلودگی صوتی در وضعیت بحرانی قرار داده است. مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران در پژوهشی پیامدهای روحی و جسمی آلودگی صوتی را بر ساکنان شهرها را بررسی کرده و یافته‌های این مطالعه نشان داده است عوارضی همچون بیماری‌های قلبی، فشارخون بالا، سکته قلبی و مغزی، اختلال‌های روانی و رفتاری، اختلال خواب و دیابت، با آلودگی صوتی ارتباط معناداری دارند.
بر اساس بررسی‌های این پژوهش، در طول روز از هر سه نفر، یک نفر از صدای محیطی احساس آزردگی می‌کند و در طول شب از هر پنج نفر یک نفر بر اثر مواجهه با صدای ترافیک به اختلال خواب دچار می‌شود. این مواجهه مزمن با سطوح بالای صدای محیطی، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی از جمله سکته را افزایش می‌دهد. بنابراین آلودگی صوتی نه تنها یک عامل آزاردهنده محیطی بلکه تهدیدی برای سلامت عموم محسوب می‌شود.
محققان این پژوهش معتقدند که کنترل آلودگی صوتی در کلان‌شهرها، به خصوص تهران، نمی‌تواند تنها به یک یا دو راهبرد کاهشی محدود باشد و بنا بر شرایط حاکم مجموعه‌ای از اقدام‌ها می‌تواند اثرگذار باشد.