فرونشست زمین به علت از بین رفتن آبهای زیرزمینی، بحرانی روزافزون در کمین جمعیت ۱۳ میلیونی تهران و مشکلی برای سراسر ایران است
روزنامه لسانجلس تایمز در مطلبی به قلم امید خزانی و نبیه بولس، به نقل از پری رحمانیان، زنی ۴۷ ساله روایت میکند که چگونه شبی در آپارتمانی واقع در طبقه سوم خانهای در جنوب تهران زمین زیر پایشان لرزیده و صدای لرزیدن خانه همه را وحشتزده کرده است؛ لرزشی ناشی از نشست ساختمان در زمین نه زلزله.
خانواده رحمانیان و ۹ خانوار دیگر ساکن در ساختمان یاد شده مجبور شدند آنجا را ترک کنند اما در بسیاری موارد مشابه نشست زمین در تهران، ساکنان برای آنکه مجبور به ترک خانه نشوند، آن را گزارش نمیکنند.
فرونشست زمین به علت از بین رفتن آبهای زیرزمینی، بحرانی روز افزون در کمین جمعیت ۱۳ میلیون نفری تهران و مشکلی برای سراسر ایران است.
کارشناسان و مقامها همواره گفتهاند که این وضع ناشی از برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی است و کاهش سطح آبهای زیرزمینی نشست خاک در بسیاری از محلههای تهران و همچنین فرودگاه را در پی داشته است.
محسن طباطبایی، کارشناس وزارت راه و شهرسازی، گفته است: «فاجعه بر اثر این واقعیت است که سالانه چهار میلیارد مترمکعب آب از ۵۰ هزار چاه استخراج میشود که یک سوم آنها غیرقانونیاند.»
مصطفی فداییفرد، رئیس کمیته ارزیابی سیلاب سدهای بزرگ ایران، نیز در مصاحبهای گفته است: «در ۳۰ استان از ۳۱ استان زوال خاک را شاهدیم و از میان ۶۰۹ جلگه کشور، ۴۵۰ جلگه در وضعیت بحرانیاند.»
علیرضا شهیدی، معاون سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی جمهوری اسلامی ایران نیز خبر میدهد که مشکل در پایتخت و حومه از جاهای دیگر بیشتر است. شهیدی در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفته است: «در برخی کشورها یک اینچ (۲.۵ سانتیمتر) نشست زمین فاجعه تلقی میشود. متاسفانه ما نشست ۱۴ اینچی (۳۵ سانتیمتری) در تهران بزرگ را شاهدیم.»
در ماه ژوئن ۲۰۲۱ بر اثر ریزش ساختمانی در فلوریدای آمریکا ۹۸ نفر جان باختند. میزان نشست این ساختمان در خاک هشت دهم درصد برآورد شده است.
لسانجلس تایمز مینویسد که از بین رفتن و نشست زمین و کمآبی در ایران، حاصل تغییرات آبوهوایی و سوءمدیریت است. فدائیان فرد در این باره میگوید: «ما در چهار دهه گذشته ۳۰ درصد از منابع آب برگشتپذیر خود را از دست دادهایم.»
در ماه ژوئن، شرکت آب و فاضلاب ایران حدود ۲۱۰ شهر را در رده «کمآب» طبقهبندی کرد. به گفته فداییفرد، «این پدیده خانههای مردم، زمینها و زیرساختهای کشور را خواهد بلعید.»
مقاله اخیر در ادامه به تظاهرات مردم خوزستان و اعتراض آنان به بیآبی و بیبرقی اشاره و ذکر میکند که در روزهای اخیر شهرهای مختلف ایران صحنه تظاهرات بوده است و به گفته فعالان، نیروهای وابسته به حاکمیت آن را سرکوب کردهاند.
به نوشته لسانجلستایمز، با وخامت اوضاع کسانی که میتوانند به ترکیه مهاجرت کردهاند و میزان خرید خانه شهروندان ایرانی در ترکیه در دو سال گذشته هشت برابر شده است. بسیاری از شهروندان نیز از استانهای خشک به شمال ایران کوچ کردهاند و خانهسازی در شمال این کشور به از بین رفتن بیشتر جنگلها منجر شده است.
لسانجلستایمز گسترش کشاورزی را عامل مصرف ۹۰ درصد آبهای ایران دانسته و افزوده است که ۸۰ درصد آب موردنیاز آن از سفرههای زیرزمینی تامین میشود که با سرعت به مراتب بیشتری از میانگین جهانی در حال کاهشاند.
جابر خدیوی، مهندس و مدیر یک شرکت استارتآپ سیستمهای آبیاری گفته است که اقدام دولت در تشویق مردم به کشاورزی به عنوان ارزانترین و سادهترین راه اشتغالزایی «خودکشی و مانند خودکشی» است. به گفته او، «دولت همواره این حقیقت را نادیده گرفته است که آبوهوای خشک ایران و کشاورزی سنتی، گنجایش پنج تا شش میلیون کشاورز را ندارد.» خدیوی مسئولان کشور را به کمکاری در سرمایهگذاری در مراکز شیرین کردن آب، برنامه باروری ابرها و یا شیر آبهای هوشمند برای کنترل مصرف، متهم میکند.
در ۴۰ سال گذشته مسئولان جمهوری اسلامی دهها سد ساختهاند و در حال حاضر حدود ۱۹۲ سد در ایران وجود دارد اما در آبوهوای کویری، بخش زیادی از آب پشت این سدها تبخیر میشود.
با پیشبینی افزایش چهار درجهای دما در ۴۰ سال آینده در ایران و و کاهش ۳۵ درصدی بارشها، مشکل آب در ایران روزبهروز بدتر خواهد شد.